دین و اندیشه

جنگ اعراب تازه مسلمان با ایرانیان

پرسش و پاسخ

عملکرد اعراب مسلمان درحمله به ایران تاچه میزان بارویکرد اسلام به آزادی عقیده واندیشه افراد تطابق داشت؟

جواب اجمالی :اسلام دین آزادی ، عقیده و تبلیغ است . و ایرانیان نیز با اختیار و آزادی و تبلیغ ، در طول زمان دین اسلام و مذهب تشیع را پذیرفتند . برخی از عملکردهای اعراب در جنگ با ایرانیان مورد تایید دین و اسلام نبود . گرچه اکثر اخبار و گزارش ها در باره عملکرد اعراب در جنگ با ایرانیان و کشت و کشتار ایرانیان دقیق و واقعی نیست و دیگر منابع تاریخی آن را تایید نمی کند.

توضیح بیشتر :
ظاهرا برای گسترش اسلام و مسلمان کردن مردم ایران، اعراب تازه مسلمان شده پس از حمله به ایران در برخی جاها در برخورد با مردم، برای تبلیغ از اسلام، خیلی بد عمل کردند. جنگهایی که برای فتح ایران صورت گرفت تماما بعد از زمان پیامبر اکرم (ص) و در دوران سه خلیفه بعد از ایشان صورت گرفت و شیوه ای بود که قطعا نحوه و اهداف آن مورد تایید پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) نبوده است چراکه تا زمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله ایشان تنها توانست اسلام را در شبه جزیره عربستان پایه گذاری کند اما برنامه های خاصی را برای اسلام آوردن دیگر مناطق و کشورها داشت مانند فرستادن نامه به سران تمام امپراتوریها و کشورهای بزرگ و دعوت از آنان برای پذیرش اسلام. اما پس از آن حضرت، مسلمانان که در تعیین جانشین پیامبر از فرمان رسول خدا پیروی نکرده بودند، خود به شیوه ای غیر از شیوه پیامبر به کشورگشایی پرداختند که هرچند این کشورگشاییها مورد تایید وصی و جانشین به حق پیامبر(ص) یعنی امیرالمومنین علی علیه السلام نبود ولی ایشان به خاطر مصالحی از مخالفت صریح با این قضیه خودداری کردند. متاسفانه چون بعضی از مسلمانان صدر اسلام تنها در این فتوحات به فکر کشورگشایی و گسترش سرزمینهای خود وجمع آوری غنائم بودند این فتوحات نتوانست کاملا مفید واقع شود و بسیاری از مناطقی هم که فتح می شد مردم آن مناطق اسلام نمی آوردند یا اگر هم اسلام می آوردند اسلام آنان اسلام ظاهری بود مانند بسیاری از مناطق ایران که تا قرن سوم هم هنوز اسلام نیاورده بودند. پس اینگونه کشورگشاییهای بی حساب و کشتارهایی که صورت گرفت ربطی به اسلام ندارد بلکه شیوه ای بود که خلفا بدون در نظر گرفتن نظر امام معصوم به کار بردند که اثرات مخربی هم به جای گذاشت.
چند نکته در خصوص این جنگ لازم است بدانیم:
– گزارش‌های تاریخی در باره جنگ های ایران و اعراب ،اغلب با هم در تناقض است.
بسیاری از منابع فتح ایران را فتح به عدم جنگ و فتح به صلح می دانند در بسیاری از شهرهای ایران مردم صلح را پذیرفتند و جنگی در نگرفت تا عده ایی در این جنگ ها کشته شوند. در برخی از منابع آمده است ، اعراب بر هیچ غیر نظامی شمشیر نکشیدند وهرکس تمایل به صلح داشت مال و جان او و فرزندان محترم بود .
فتح تمام ایران ( محدوده ایران در این سالها کجاست معلوم نیست ! ) در حدود بیش از 50 سال ( از حدود سالهای 16 هجری تا سال های70 هجری ) طول کشید. و برخی از مناطق ایران ( جبال و دیلمان) هرگز فتح نشدند تا اینکه دردوران آل بویه ، همگی و بدون جنگ اسلام( با گرایش شیعی و زیدی ) آوردند.

– تاریخ نگاری جنگهای ایران و روم و ایران و اعراب بیش از دو قرن (200 سال!) پس از این جنگها نوشته شده است .
تاکید می شود هیچ کتاب و منبع تاریخی از این جنگ ها در زمان وقوع این جنگ ها وجود ندارد .
طبری (ابوجعفر محمد بن جریر بن یزید بن کثیر بن غالب طبری مشهور به جریر طبری (زادهٔ ۲۲۴ در آمل – درگذشتهٔ ۳۱۰ هجری قمری در بغداد) و ابن اعثم اَحمد بن اَعْثَم کوفی (درگذشت: بعد از ۳۲۰ق)، معروف به ابن اَعثَم کوفی، مؤلف کتاب تاریخی الفُتوح که برخی از این گزارها را بیان می کنند حداقل 200 تا 300 سال پس از جنگ ایران و اعراب این تاریخ را نوشتند.
– با مطالعه منابع تاریخی می توان گفت ، بلی ایرانیان نه تنها با آغوش باز اسلام را پذیرفتند که خدمات متقابل بسیاری بین اسلام و ایران اتفاق افتاد که مهم ترین آن اینکه اکثرعالمان و اندیشمندان اسلامی و مسلمان، ایرانی بودند و بسیاری از علوم و فنون محصول ایرانیان مسلمان بوده است .

برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه نمایید :
– مدخل دائره المعاف ها و دانشنامه ها در باره جنگ های ایران و اعراب
– کارنامه‌ی اسلام، دکتر عبدالحسین زرین کوب.
– خدمات متقابل اسلام و ایران، شهید مرتضی مطهری؛
– تاریخ ایران از آغاز اسلام تا پایان صفویان، رسول جعفریان
– تاریخ ایران اسلامی از پیدایش اسلام تا زوال حکومت صفویه رسول جعفریان
– بلاذری، فتوح البلدان، ترجمه آذرتاش آذرنوش، تهران، سروش، ۱۳۶۴ش، چاپ دوم،
– طبری، تاریخ الامم و الملوک، (ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، اساطیر، ۱۳۶۴ش،
– یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ترجمه محمد ابراهیم آیتی، تهران، علیم و فرهنگی، ۱۳۶۲ش،.
– حسین مفتخری و حسین زمانی، تاریخ ایران از ورود مسلمانان تا پایان طاهریان، تهران، سمت، ۱۳۸۱
– برتولد اشپولر، تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی، ترجمه جواد فلاطوری، تهران، علمی وفرهنگی، ۱۳۶۴ش،
– آژند، یعقوب (۱۳۸۵). ایران باستان. تهران: انتشارات مولی.
– زرین‌کوب، عبدالحسین. تاریخ ایران بعد از اسلام. چاپ سوم. تهران: انتشارات امیرکبیر ۱۳۶۲

جنگ اعراب تازه مسلمان با ایرانیان

دیدگاه شما برای ما ارزشمند است

نظر شما چیه؟ منتظر نظرات ارزشمند شما هستیم *

دکمه بازگشت به بالا