فرزند یا فرزندان مختار
سرنوشت پسر مختار چه شد
فرزندان مختار:در خصوص فرزند و یا فرزندان مختار دو دسته اطلاعات محدود وجود دارد :الف) از تنها فرزندی که در منابع معتبر اسم آورده شده ثابتبن مختار است که متاسفانه باید بگوییم از عاقبت ثابت خبری نیست و سرنوشتش مبهم است.
ب) اندک اطلاعات در خصوص فرزندان مختار که بیشتر با تکیه بر تراجم، انساب و برخی منابع رجالی و روایی شیعه :
1. الحکم یا ابو محمد الحکم بن المختار
در رجال کشی از شخصی به نام ابوالحکم بن مختار ابن ابی عبیده ثقفی سخن رفته که با امام باقر(ع) دیدار داشته و مورد تکریم ایشان قرار گرفت.[1] در کتاب ذوب النضار نیز از این شخص که در سن پیری بود نام برده شده است.[2] در برخی منابع از این شخص به ابو محمد الحکم تعبیر شده که با امام باقر ملاقات داشت.[3]نویسنده معجم رجال الحدیث ذکر دو نام متفاوت توسط منابع رجالی برای چنین شخصی که با امام باقر(ع) ملاقات داشته را ناشی از اشتباه یا افتادگی در نسخه برخی از منابع رجالی میداند.[4] اما برخی نیز گفتهاند ممکن است سخن از دو شخص بوده، یکی با نام حکم با کنیه ابو محمد و دیگری ابو الحکم که نام او ذکر نشده است.[5] این شخص از اصحاب امام باقر و امام صادق(ع) برشمرده شده است.[6]2. ابراهیم بن المختار بن ابی عبیده
از دیگر فرزندان مختار به نام ابراهیم بن المختار بن ابی عبیده برخورد میکنیم که در ضمن سلسله سندی مربوط به روایتی در طب الائمه آمده است.[7]3. ابوامیة بن المختار بن ابی عبیده
از دیگر نامهایی که گویا نسبت او به مختار میرسد ابو امیة بن المختار است که بر اساس برخی گزارشها همسر ام سلمه دختر عبدالله بن عمر بود.[8] به هر حال در منابعی که از او یاد شده، تنها به کنیه او اشاره شده و نام دقیق او را نیاوردهاند.
4. جبر بن المختار
وی نیز از جمله کسانی است که در برخی منابع از فرزندان مختار به شمار آمده است.[9]5. أمّ سلمة بنت المختار بن أبى عبید بن مسعود الثّقفى
وی همسر عبداللّه بن عبداللّه بن عمر بود که فرزندی به نام عمر بن عبداللّه بن عبداللّه را به دنیا آورد. او نیز به عنوان دختر مختار در برخی از منابع نام شده است.[10]پینوشت:
[1]. کشی، محمد بن عمر، رجال الکشی، اختیار معرفة الرجال، ص 126، مشهد، چاپ اول، دانشکده الهیات و معارف اسلامى مرکز تحقیقات و مطالعات دانشگاه مشهد، چاپ اول، 1348ش.
[2]. ابن نما، جعفر بن محمد، ذوب النضار فی شرح الثار، ص 62، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، چاپ اول، 1416ق.
[3]. قهپایی، عنایت الله، مجمع الرجال، محقق، علامه، ضیاء الدین ، ج 6، ص 77، قم، اسماعیلیان، چاپ دوم، 1364ش.
[4]. خویى، ابو القاسم ، معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، ج 7، ص 188، قم، مرکز نشر الثقافة الإسلامیة، چاپ پنجم، 1372ش.
[5]. مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال فی علم الرجال، محقق، مامقانى، محى الدین ، ج 23، ص 406، قم، مؤسسة آل البیت(ع) لإحیاء التراث ، چاپ اول، 1423ق؛ امین، سید محسن، أعیان الشیعه، محقق، امین، حسن ، ج 6، ص 212، بیروت، دار التعارف، چاپ اول، 1403ق.
[6]. مجمع الرجال، ج 2، ص 221؛ معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، ج 7، ص 187.
[7]. تنقیح المقال فی علم الرجال، ج 4، ص 378.
[8]. ابن بکار، زبیر، جمهرة نسب قریش و أخبارها، محقق: شاکر، محمود محمد، ج 2، ص 802، ریاض، دار الیمامة، چاپ دوم، 1419ق؛ ابن حزم، على بن احمد، جمهرة أنساب العرب، محقق، لجنة من العلماء، ص 268، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1418ق.
[9]. جمهرة أنساب العرب، ص 268.
[10]. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبرى، محقق، عبد القادر عطا، محمد، ج 8، ص 345، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1410ق؛ زبیری، مصعب بن عبدالله، کتاب نسب قریش، محقق، پروونسال، لوى اواریست ، ص 356- 357، قاهره، دار المعارف، چاپ چهارم، 1999م؛ جمهرة نسب قریش و أخبارها، ج 2، ص 802؛ ابن عساکر، علی بن الحسن، تاریخ مدینة دمشق، محقق، شیرى، على ، ج 36، ص 300، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، 1415ق.
فرزند یا فرزندان مختار