دین و اندیشه

کتاب سیرةُ الائمّة الاثنی‌عَشَر نوشته سید هاشم معروف الحسنی

پرسش و پاسخ

آیا کتاب دوازده امام نوشته هاشم معروف الحسنی با ترجمه محمد مقدس؟ از انتشارات امیر کبیر مورد تایید است.

جواب کلی و اجمالی :
هیچ کتاب تاریخی را نمی توان صد در صد تایید کرد بلکه کتابها باید مطالعه و روش تاریخی و قضاو تهای تاریخی را مورد قضاوت و ارزشیابی قرار داد .
مطالعه این کتاب در باره تاریخ و سیره اهل بیت ع خوب است .

توضیح بیشتر :
سید هاشم معروف الحسنی از عالمان، محققان و مورخان شیعی قرن چهاردهم در لبنان است. وی دارای تألیفات متعدد در حوزه‌های مختلف بوده و نگاهی نو و محققانه بدون از تعصب و ملاحظه‌کاری را در علوم شریعت دنبال کرده است.

استادان
استادان برجسته و بزرگی که سید هاشم معروف الحسنی از محضر آنان، دانش آموخته بود، از این قرارند:
شیخ محمدحسین کاشف الغطاء (1294-1373ق)؛
آقا جمال الدین گلپایگانی (1295-1377ق)؛
سیدحسین حمامی(1289-1379ق)؛
سید محسن حکیم (1305-1390ق).
شیخ محمد علی الخرسانی.

رحلت
سید هاشم معروف الحسنی سرانجام پس از مجاهدتی مثال زدنی در دفاع از عقاید و آرمان اسلام و تشیع، سید هاشم حسنی، در سال ۱۹۸۴ میلادی ، سال 1400ق در سن 67 سالگی در لبنان در به لقای پروردگارش نایل آمد.

سیرةُ الائمّة الاثنی‌عَشَر
سیرةُ الائمّة الاثنی‌عَشَر کتابی به زبان عربی نوشته سید هاشم معروف الحسنی است.
این کتاب درباره زندگانی دوازده امام و دارای سبکی نو است.
مؤلف به صورت موضوعی به تحقیق پرداخته و تفصیل نداده است. او پیش از ورود به بحث اصلی درباره حضرت خدیجه(س) و حضرت زهرا(س) سخن گفته و در برخی موارد به نقد پاره‌ای موضوعات تاریخی پرداخته است. این اثر به فارسی ترجمه شده و در دو جلد به چاپ رسیده است.

روش تألیف
نگاه مؤلف به زندگانی ائمه، نگاهی نو و محققانه است. وی مطالب خود را به شیوه امروزی، یعنی پیوسته و به سبک داستانی آورده و به ندرت در پاورقی به منابع ارجاع داده است. در متن هم کمتر از منابع خود یاد کرده و به نظر می‌رسد به اعتماد آنکه مطالب، مشهور بوده و نیازی به ارجاع نداشته از ذکر منابع به صورت گسترده خودداری کرده است. از طرفی چون در نظر داشته که استنباط و برداشت خود را از گزارش‌های تاریخی بیاورد، عبارات مورّخان را نقل نکرده است.

با این‌همه زمانی که مؤلف در صدد نقد و بررسی یک موضوع بر آمده، به منبع خود در متن اشاره می‌کند. وی برخی روایات تاریخی را که گاه کمتر به آن توجه شده به بررسی گذاشته و آن‌ها را نقد کرده است، مانند: اتهام عثمانی بودن امام حسن(ع) و مطلاق بودن امام یا موضع امام حسین(ع) در صلح امام حسن.

در مجموع، مؤلف سیرة الائمة، سبک معمول کتب دوازده امام را پیگیری نکرده بلکه به صورت گزینشی به بخشی از موضوعات زندگی آن بزرگان پرداخته است. وی ارتباط ائمه با خلفای هم عصر خود را نیز بحث می‌کند.

محتوای کتاب
کتاب در دو جلد تنظیم شده که در جلد نخست امام علی(ع) و امام حسن(ع) و در جلد دوم، بقیه ائمه را بحث کرده است. مؤلف پیش از پرداختن به زندگی امامان، از قریشی‌بودن همه ائمه و درباره خدیجه بنت خویلد و حضرت زهرا(س) نیز سخن می‌گوید.

کتاب زندگی دوازده امام اثر هاشم معروف الحسنی – دو جلدی
این کتاب بحث و پژوهشی است در برخی از جنبه‌های زندگی امامان دوازده‌گانه و رهاوردهای پر خیروبرکت و فداکارانه آن‌ها در جهت خیر و صلاح انسان و برخوردشان با زمام‌داران وقت که به قیمت آسایش وزندگی‌شان تمام شد و از جانشان چه خشنود و استوار در راه جامعه برتر، انسان برتر و حاکمانی برتر دست شستند. در جلد اول از سیره ائمه گوشه‌هایی از سیره دو بانوی بزرگوار جده ارجمند ائمه اطهار صحابیه نخستین خدیجه کبری و دختر گرامیش صدیقه زهرا (ع) را بنا به خدمات ارزشمند ایشان و نیز به پاس وفای به حقی که آن دو بر هر فرد مسلمان و مومن به خدا و روز جزا دارند، عرضه شد. در جلد دوم نیز نگاهی گذرا به برخی جنبه‌های دیگر سیره امامان باقی‌مانده شده است که با سیره امام سوم حسین بن علی سیدالشهدا (ع)، آغاز و تا دوازدهمین امام، حجت منتظر ادامه پیدا می‌کند و شامل تحلیل و ارزیابی برخی وقایع و فراز و نشیب‌هایی است که – طی دورانی که ظلم و جور و پیگرد نیکان و مصلحان جامعه مهم‌ترین ویژگی تاریخشان را تشکیل می‌داد – عزیزان با آن مواجه بودند.

چاپ و ترجمه
سیرة الائمة الاثنی عشر (ع) برای اولین بار در سال ۱۳۸۲ق توسط المکتبة الحیدریة در نجف چاپ شد. این اثر توسط محمد مقدس با عنوان «زندگانی دوازده امام (ع)» به فارسی ترجمه شده است. این ترجمه توسط انتشارات امیر کبیر منتشر شده است.
کتاب شناخت سیره معصومان، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور. https://fa.wikishia.net/view/

آثار هاشم معروف الحسنی
سید هاشم بن سید معروف الحسنی (۱۹۱۹-۱۹۸۴م) عالم، محقق و مورخ لبنانی قرن ۲۰ میلادی است. او تألیفات متعددی در حوزه‌های مختلف از خود به جا گذاشت و نگاهی نو و محققانه به دور از تعصب و محافظه‌کاری را در علوم دینی دنبال کرد. از معروف‌ترین آثار او می‌توان به سیرة الائمة الاثنی عشر و سیرة المصطفی اشاره کرد.
تألیفات او فراوان بوده و بیشتر آن‌ها به فارسی ترجمه شده است. ویژگی آثار هاشم معروف در این است که با نگاهی عالمانه و محققانه به موضوعاتی که از آنها بحث کرده، می‌پردازد و از جمع‌آوری و نقل صِرف پرهیز دارد. وی انگیزه، شجاعت و استواری خاصی داشت و در تحقیقات علمی از هر گونه ملاحظه‌کاری و تعصب برکنار بود.

برخی از آثار وی در موضوعات مختلف فقه، تاریخ، فِرق، سیره ائمه و حدیث است مانند:

سیرة المصطفی:
وی در این کتاب ارزنده، ابعاد سیره رسول الله(صلی الله علیه و آله ) را مورد بررسی قرار داد.

من وحی الثورة الحسینیة(انقلاب حسینی) :
در باره امام حسین ع است .

الانتفاضات الشیعیة عبر التاریخ:
ترجمه فارسی این اثر، «جنبش های شیعی در تاریخ اسلام» نام دارد.
در این کتاب ،جریان خلافت اسلامی و آرای شیعیان دراین باره و مذاهب دیگر نیز بررسی، و جنایات امویان و تلاش هایی که جهت تحریف اسلام و دگرگون کردن احکام و سنت های آن انجام داده اند، بازگو شده است. همچنین مؤلف از جنبش های شیعی به رهبری علویان و دیگران در دوره زمامداری امویان سخن گفته و به این پرسش نیز پاسخ داده که چرا شیعه در تمامی ادوار تاریخ، مورد ستم حاکمان جور قرار گرفته است.

بین التصوف و التشیع:
این کتاب نیز تلاشی درخور است در دفاع از کیان و اصالت تشیع که گاهی به غلط مورد اتهام برخی از عامدان قرار می گیرد. سید هاشم معروف، پس از مطالعه کتاب هایی بر ضد تشیع با عنوان الصلة بین التصوف و التشیع و النزعات الصوفیة فی الفکر الشیعی که نویسنده آنها کوشیده بود تصوف نامعقول و نامربوط به مذهب اصیل شیعه را، دستاورد مذهب شیعه به حساب آورد و به آن سنجاق کند، کتاب درباره تصوف و تشیع را نگاشت.

الشیعة بین الأشاعرة و المعتزلة:
این کتاب، فرقه های اعتقادی ـ سیاسی را در اسلام، از بدو پیدایش، با ذکر علل ظهور آنها معرفی کرده است. همچنین ثابت می کند بیشتر فرقه های منسوب به تشیع، در تاریخ شیعه وجود و واقعیتی ندارند. درباره تاریخ معتزله و اشاعره و مرجئه و دیگر فرق و مذاهب اسلامی و نیز بحث و آراء و معتقدات آنها را با آرای مذهب شیعه مقایسه می کند و با دلیل ثابت می کند که شیعه امامیه در همه علوم دینی، از برجسته ترین مذاهب اسلامی است و در همه عرصه ها استقلال کامل دارد. مباحثی که در این کتاب مورد عنایت نویسنده بود، از این قراراست:

عقیدة الشیعة الإمامیة:
این کتاب را نیز در پاسخ به نوشته یکی از مستشرقین تألیف کرد. فرد یاد شده، در کتابی با عنوان عقیده شیعه امامیه، تشیع را به برداشت سطحی از دین و مراسم دینی متهم کرده بود. این کتاب، با تکیه بر آثاری غیرمعتبر و احادیث و روایاتی غیرصحیح، در واقع دستاویز ایجاد جنگ میان شیعه و دیگر فرقه های اسلامی به شمار می رفت. سید هاشم معروف در پاسخ به این اقدام فتنه آمیز، آموزه های مترقی شیعی را تبیین کرده و اصول اسلام را از دیدگاه تشیع شرح داده است.

دراسات فی الکافی للکلینی و الصحیح للبخاری:
در این کتاب که بنیاد پژوهش های آستان قدس، آن را به فارسی برگردانده، ویژگی های الصحیح بخاری و الکافی کلینی معرفی، و این دو جامع در برخی از موضوعات مقایسه شده است.

سیرة الأئمة الاثنی عشر:
در این کتاب نیز برخی ابعاد سیره و سنت راستین و جان پرور امامان معصوم: بررسی شده است؛ از قبیل موضع آن بزرگواران درباره حاکمان ستمگر و مبارزه با آنان؛ تا جایی که امنیت و آسایش و جان پاکشان را به خطر می انداختند؛ در حالی که از اقدام خویش نیز مطمئن و راضی بودند. آنان در راه سعادت آدمیان، از هیچ نوع بذل و بخشش و ایثاری دریغ نمی کردند.
در این کتاب، همچنین احوالات امام علی (علیه السلام)، حضرت خدیجه و حضرت فاطمه زهرا علیها السلام و نیز امام حسن (علیه السلام) ذکر شده است.

دیگر آثار سید هاشم بن سید معروف الحسنی
تاریخ الفقه الجعفری
المبادی العامة للفقه الجعفری
نظریة العقد فی الفقه الجعفری
المسؤولیة الجزائیة فی الفقه الجعفری
الولایة و الشفعة و الاجارة فی الفقه الاسلامی
الأحادیث الموضوعة
الوصایا و الأوقاف و إرث الزوجین
اصول الفقه الجعفری
نظرات جدیدة فی الفرق و المذاهب الاسلامیة
صور مشرقة من وحی الاسلام
اصول التشیع

منابع :
معروف الحسنی، سیرة الائمة الاثنی عشر، ۱۳۸۲ق، مقدمه کتاب. نرم‌افزار سیره معصومان.
هاشم معروف الحسنی https://fa.wikishia.net/view/

کتاب سیرةُ الائمّة الاثنی‌عَشَر نوشته سید هاشم معروف الحسنی

دیدگاه شما برای ما ارزشمند است

نظر شما چیه؟ منتظر نظرات ارزشمند شما هستیم *

دکمه بازگشت به بالا