ترس از ظهور

با شناخت و بینش درست نسبت به اهداف وفلسفه قیام امام مهدى(عج) نه تنها انسان را ترس فرا نمى گیرد، بلکه از آن استقبال کرده و از آن راضى و مسرور خواهد شد. در روایات مختلفى آمده است: «یرضى عنه ساکن السماء و ساکن الارض…»؛ کشف الغمه، ج 2، ص 471.؛ «ساکنان آسمان و زمین از او خشنودند» و «یتمنى الاحیاءُ الامواتَ مما صنع الله عز و جل باهل الارض من الخیر»؛ «… زندگان آرزو مى کنند اى کاش مردگان مى دیدند که آنچه خداوند از خیر و خوبى براى مردم انجام داده است» بشارة المصطفى، ص 250..مردم به مهدى(عج) مهر مى ورزند و به سویش پناه مى برند آن چنان که زنبورهاى عسل به سوى ملکه خود پناه مى برند (یأوى الى المهدى امته کما تَأوى النحل الى یعسو بها) عدالت را در پهنه گیتى مى گستراند و صفا و صمیمت صدر اسلام را به آنان باز مى گرداند منتخب الاثر، ص 598، ح 2..آرى این درخشان ترین و شکوهمندترین لحظه تاریخى است که کل بشر آمال و آرزوهاى صلح گرایانه و عدالت خواهانه را در سیما و رفتار حضرت مهدى(عج) متجلى خواهند دید و مشتاقانه و آگاهانه از او اطاعت خواهند کرد و به وجودش خواهند بالید. براین اساس او امام بر حق و خلیفه و حجت خدا بر روى زمین است و نجات دهنده و یاور مستضعفان و صالحان مى باشد. زمانى که او ظهور مى کند همه موجودات استعدادهاى نهانى غایى خود بروز خواهند داد و از جماد و نبات گرفته تا انسان، همگى مانند زمین تشنه اى که باران را در خود جذب مى کند استعدادهاى واقعى خود را نشان مى دهند و به کمال و معنویت سوق داده مى شوند. با وجود مبارک امام عصر حتى زمین ها، کوه ها و طبیعت به برکت قدمش، با برکت مى شوند و به استقبالش خواهند شتافت. پس به جاى ترس و نگرانى و به جاى اضطراب و ناراحتى با نگاهى امیدوار و نشاطى روح افزا در جهت آمادگى براى استقبالش تلاش کنیم.حکومت امام زمان تمامى عالم را فرا خواهد گرفت و حصارها و مرزها برچیده و قانون الهى حاکم خواهد شد. امام مهدى(عج) در نخستین قدم اصلاحى و تربیتى، عقل و دانش مردم را کامل و اخلاق و رفتارشان را اصلاح خواهد کرد؛ یعنى مهم ترین برنامه او فرهنگى و تربیتى خواهد بود، نه برخوردهاى تنبیهى و استبدادى. در واقع آن حضرت براى نجات و رستگارى مردم مى آید، نه براى سخت گیرى و دشمنى. به همین جهت همه در راحتى و امن و امان خواهند بود.او نجات دهنده بشریت از ظلم و کفر و جهل و بیداد است. در پرتو هدایت گرى و ارشادات او، انسان ها در مسیر تعالى و تکامل قرار گرفته و تمامى کوته بینى ها، تنگ نظرى ها و افکار بسته و کوتاه – که سرچشمه بسیارى از تضادها و برخوردهاى خشونت آمیز اجتماعى است – برطرف خواهد شد و… .حال با این مطلب مژده و خبر مسرت بخش باید کاملاً امیدوار بود و در آرزوى تحقق این حکومت جهانى، لحظه شمارى کرد. البته وحشت و بیم براى گروه باطل (مفسدان، ظالمان و کافران) است؛ آن هم در صورتى که ایمان نیاورند و یا عمل خیرى انجام ندهند و بر ظلم و فسادگرى خود پافشارى کنند که مشمول خشم و قهر حضرت خواهند شد.پاسخ: به طور کلی با بررسى روایات مربوطه، تا حدودى مى توان پرده از واقعیت کشتارها و جنگ های آینده برداشت و تصویرى از وضعیت دنیا قبل از ظهور امام زمان ارائه داد. ابتدا باید بدانیم که بر اساس بعضی از روایات دو سوم مردم جهان قبل از ظهور از بین می روند، البته این ربطی به اصل ظهور امام زمان ندارد و از علائم حتمیه نیست که باید حتما واقع شود و شاید هم خداوند عنایتی کرده و چنین نشود، ولی با وضع مسابقه تسلیحاتی که امروز درجهان وجود دارد و با توجه به این که هر روز احتمال جنگ جهانی، آن هم با سلاح های اتمی می رود، احتمال وقوع چنین کشتار جمعی قریب الوقوع بوده و ممکن است واقع بشود. اینک به بعضی از این نوع روایات اشاره می کنیم: امام علی علیه السلام فرمودند: «لا یخرج المهدی حتی یقتل ثلث ویموت ثلث و یبقی ثلث؛ حضرت مهدی قیام نمی کند، مگر زمانی که یک سوم مردم کشته شوند و یک سوم دیگر بمیرند و یک سوم باقی بمانند.» عقد الدرر فی اخبار المنتظر، ص96.
همچنین امام علی علیه السلام فرمودند: «بین یدی المهدی موت احمر و موت ابیض و جراد فی غیر حینه کالو انی الدم فاما الموت الاحمر فالسیف و اما الابیض فالطاعون؛نزدیک ظهور حضرت مهدی مرگ سرخ و مرگ سفید و ملخ درغیر زمانش می باشد که مانند رنگ خون است و اما مرگ سرخ مرگ با شمشیر است و مرگ سفید طاعون است.»همان، ص98، فصل اول از باب چهارم.(مرگ با شمشیر کنایه از جنگ است که به صورت عمومی واقع می شود که یک سوم مردم را درکام خود فرو می برد .)
امام صادق علیه السلام نیز فرمودند: «لا یکون هذا الامر حتی یذهب ثلثا الناس، فقیل له فاذا ذهب ثلثا الناس فما یبقی؟ فقال علیه السلام اما ترضون ان تکونوا الثلث الباقی؛این امر (قیام حضرت مهدی علیه السلام) واقع نمی شود تا آن که دوسوم مردم بروند (کشته شوند). به حضرت عرض شد اگر دو ثلث مردم بروند پس چه کسی باقی می ماند؟ حضرت فرمودند: شما دوست ندارید که از آن ثلث باقی مانده باشید.» بحارالانوار، ج 52 ، ص 207.
چنان که ملاحظه می کنید در این روایات و مشابه آنها به کشته شدن دو سوم مردم جهان قبل از ظهور تصریح شده است، اما این که این امر قطعا واقع می شود یا این که بداء حاصل می شود، علمش نزد خداوند متعال است. به طور کلی دورنمای جهان قبل از ظهور امام زمان چنین خواهد بود:
1. جنگ بین مسلمانان
قبل از ظهور درگیرى ها و نزاع هاى شدید بین گروه هایى از مسلمانان و مدعیان اسلام رخ مى دهد که مهم ترین آنها جنگ سید خراسانى و یمانى با سفیانى است. رسول خدا در این باره فرموده است: «سه پرچم در یک سال و یک ماه و یک روز خروج مى کنند: سفیانى، خراسانى و یمانى که در میان آنها خالص تر از پرچم یمانى نیست. او مردم را به سوى حقّ فرا مى خواند».
مهم ترین نکته در اینجا این است که دمشق (شام) در آن زمان میدان جنگ هاى داخلى و منازعات مسلّحانه میان گروه هاى سه گانه (تحت فرمان ابقع، اصهب و سفیانى) خواهد شد. هر سه از صراط حقّ منحرف گشته و هر کدام تاج و تخت حکومت را براى خود مى طلبند. ابقع و سپاهیانش با سفیانى مى جنگند که منجر به پیروزى سفیانى و کشته شدن ابقع و یارانش مى شود. در جنگ سفیانى با اصهب نیز، چنین اتفاقى تکرار مى شود و سفیانى فاتح جنگ ها است. این سه گروه، از ظالمان و ستمگران بوده و منحرف گشته از دین و مصداق بارز این آیه هستند: «فاختَلَفَ الاحزاب من بینِهم فویلُ للّذین کَفَروا من مشهدِ یومِ عظیم»؛ «احزاب با هم بر سر آنچه در میانشان بود اختلاف کردند. پس واى بر آنها [از آنچه] در قیامت [بر سر آنها خواهد آمد». پس مى بینم که این کشتارها در میان خود این گروه هاى منحرف روى مى دهد. وقتى سفیانى، تا این حد مسیر را براى خود هموار مى بیند، به عراق هم طمع مى کند و به این فکر مى افتد که سپاهى را به آنجا گسیل دارد. لذا با سپاهى که حداقل هشتاد هزار نفر نیرو دارد و خود فرماندهى آن را به عهده گرفته، به آنجا مى تازد. در میان راه با سپاهى که فرمانرواى عراق براى دفع و مقابله با آنها گسیل داشته، مواجه مى شود. این دو سپاه با هم در منطقه قرقیسیا (واقع در سوریه و نزدیکى عراق) مشغول پیکار مىشوند. ترکها (روسها) و رومیان (اروپاییان و آمریکایى ها) هم به آتش جنگ دامن زده و هم خود در آن شرکت مى کنند. جنگ طولانى و شدیدى در مى گیرد و حدود صد هزار تن از ستمکاران و جبّاران در آن کشته مى شوند (منحرفان و مفسدان). از این جهت منطقه از شرّ عمده این سپاهیان – که ممکن بود پس از ظهور حضرت مهدى(عج) در مقابل او جبهه بگیرند – خلاص شود.
تا اینجا مى بینیم که جنگها فعلاً در میان خود گروه باطل صورت مى گیرد. در پى این کشت و کشتار بزرگ سفیانى، پیروز شده و وارد عراق مى گردد. روایات قضایاى بعدى را چنین بیان مى کنند: «… در آن هنگام که مشغول کشت و کشتار ظالمانه خود هستند؛ دو لشکر آزادى بخش یمانى و خراسانى، همانند دو اسب مسابقه، به دنبال یکدیگر وارد مى شوند… آن گاه به سوى نخیله (نجف) حرکت کرده و پرچم هاى هدایت را با خود حمل مى کنند… و «… آن گاه پرچمى که پرچم هدایت است (پرچم خراسانى)، از کوفه حرکت مى کند و سپاه سفیانى را تار و مار مىسازد و یک تن گزارشگر هم از آنان باقى نمىگذارد و آنچه اسیر و غنیمت در دستشان هست، از آنها باز مى ستاند»(. اینها تنها بخشى از جنگ ها و منازعه هاى قبل از ظهور است و احتمالاً در سایر مناطق نیز جنگ هایى رخ خواهد داد… و پیروز این جنگها نیز سپاهیان یمانى و خراسانى خواهند بود که آماده همکارى با انقلاب جهانى حضرت مهدى(عج) مى شوند.
2. جنگ ها و نزاع هاى جهانى
با بررسى روایات، به خصوص احادیث مربوط به وقایع آخرالزمان و عصر قبل از ظهور، روشن مىشود که این جنگها منحصر در خاورمیانه و تنها میان مسلمانان نیست؛ بلکه سراسر جهان را جنگ و آشوب و فتنه فرا مى گیرد و همه مردم دنیا در گرفتارى و رنج به سر مى برند. در روایتى آمده است که قبل از ظهور «اهل مشرق و مغرب دچار اختلاف مى شوند (اختلف اهل المشرق و المغرب)… همواره مردم در سختى شدیدى به خاطر ترسشان مىمانند تا اینکه منادى از آسمان ندا دهد (نداى ظهور)». عمار یاسر مى گوید: «پیام و دعوت اهل بیت پیامبرتان در آخرالزمان این است که از هر گونه درگیرى بپرهیزید تا زمانى که رهبران از اهل بیت را ببینید. [در آن وقت] ترک ها با رومیان مخالفت کنند و جنگ ها در زمین بسیار شود».
امام رضاعلیه السلام نیز مى فرماید: «پیش از ظهور امام زمان علیه السلام [جنگها و ]کشتارهایى پیاپى و بى وقفه رخ خواهد داد» و حضرت علىعلیه السلام فرموده است: «پیش از ظهور قائم، جهان دچار دو نوع مرگ مى شود: مرگ سفید و سرخ. مرگ سرخ با شمشیر (اسلحه و در جنگ ها) است…».
سطوح درگیری و جنگ ها
در هر حال یکى از مؤلّفه هاى زندگى بشرى، وقوع جنگها و نزاعهاى گسترده و مداوم و کشته شدن بسیارى از مردم – به خصوص بىگناهان – در این کشمکش ها و ستیزه جویى ها است. این جنگ ها و کشتارها، در برهه هایى از زمان، رو به فزونى مى نهد و لطمات زیادى بر جوامع وارد مى شود؛ مانند کشورگشایى امپراتوران و شاهان، تجاوز و یغماگرى استعمارگران، تضادّ منافع و زیاده خواهى حاکمان (مثل جنگهاى جهانى اوّل و دوّم) و… .
این مسئله در زمان قبل از ظهور، تشدید شده و به صورت یک بحران و فاجعه بزرگ در مىآید؛ پس از این وقایع هولناک، امام زمان(عج) ظهور مى کند. از این لحاظ دورنمایى از وضعیت جهان در آخرالزمان را چنین مى توان تبیین کرد:
الف. جنگ و کشتار بسیار
در این عصر، جنگ ها و فتنه هاى مختلفى روى خواهد داد و عده زیادى از مردم نیز از بین خواهند رفت؛ چنان که در روایتى آمده است: «قبل هذا الأمر قتل بیوح… قبل و ما البیوح؟ قال دائم لا یفتقر»«پیش از این امر (قیام مهدى(عج))، کشتار «بیوح» خواهد بود. سؤال شد: بیوح به چه معنا است؟ فرمود: [کشتار ]دائمى است که از شدّت آن کاسته نمىشود».در روایت دیگرى آمده است: «مهدى(عج) قیام نمى کند، تا اینکه یک سوّم [مردم] کشته شوند و یک سوّم [خود] بمیرند و تنها یک سوّم باقى بماند»از امام صادقع لیه السلام نیز نقل شده است: «پیش از ظهور قائم(عج) دو نوع مرگ پدیدار مى گردد: مرگ سرخ و مرگ سفید. به اندازهاى از انسانها کشته مى شود که از هر هفت نفر، پنج تن نابود مى گردند». امام رضاعلیه السلام نیز فرمود: «پیش از ظهور امام زمان(عج)، کشتارهاى پیاپى و بىوقفه رخ خواهد داد.
ب. فتنه ها و هرج و مرج
در روایتى از حضرت مهدى(عج) آمده است: «علامةُ ظهورى کثرةُ الهَرجِ و المَرجِ و الفِتَنِ»؛ «نشانه آشکار شدن من، زیاد شدن هرج و مرج و آشوبها است». رسول خدا نیز پیش بینى فرمود: «ظهور مهدى(عج)، هنگامى خواهد بود که دنیا آشفته و پُر از هرج و مرج گردد و گروهى به گروه دیگر یورش برند»(و «نه بزرگ به کوچک رحم کند و نه نیرومند بر ضعیف ترحّم نماید! در چنین هنگامه اى خداوند به او اجازه قیام مى دهد». و نیز: «به زودى پس از من، فتنهاى رخ خواهد داد که اگر از هر سو آرام گیرد، از سوى دیگر گسترش مى یابد تا اینکه منادى از آسمان، فریاد مى زند: امیر و فرمانده شما مهدى است».
ج. ناامنى و جنایات هولناک
پیامبر صلى الله علیه وآله مىفرماید: «… هنگامى که جهان را هرج و مرج و نابسامانى فرا گیرد و فتنهها آشکار گردد؛ جاده ها و راه ها ناامن شود و برخى بر عده اى هجوم برند، نه بزرگ بر کوچک ترحّم کند و نه کوچک بر بزرگ احترام گذارد. در چنین هنگامهاى، خداوند شخصى از نسل این دو (حسنین) را بر مى انگیزد تا دژهاى گمراهى را [در هم شکند و] فتح کند…». امام صادق علیه السلام نیز فرمود: «… دوستان من در دوران [پیش از ظهور] خوار و ذلیل باشند و سرهایشان، همانند سرهاى اهالى ترک و دیلم [براى حکّام و ظالمان]، هدیه برده شود. آنان کشته شده و سوزانده گردند و ترسان، وحشت زده و هراسناک باشند. زمین از خونشان رنگین شود و ناله و فریاد در میان زنانشان زیاد گردد. آنان دوستان واقعى من هستند. او (مهدى) به وسیله آنان، هر فتنه کور و تاریکى را دفع مىکند و زلزله [و ناآرامىها] را برطرف مى سازد و زنجیرها و بندهاى اسارت را از ایشان بر مى دارد».
د. نداشتن پناه و به اسارت رفتن مسلمانان
پیامبر صلى الله علیه وآله فرمود: «بلا و گرفتارى چنان بر این امّت فرود مى آید که انسان هیچ پناهگاهى که از ظلم به آن پناه برد نمى یابد» و نیز: «در آخرالزمان بلاى شدیدى بر امّت من از سوى حکومت هایشان نازل مى شود؛ به گونه اى که مؤمن پناهى نمى یابد که از ستم به آن پناه آورد». «در اثر فشارهایى که بر آنان وارد مى شود، آزاده ها را مى فروشند. مشرکان، مسلمانان را به استخدام و مزدورى خود در مى آورند و آنان را در شهرها مى فروشند و کسى بر این امر دلگیر نمى شود؛ نه نیکان و نه بدان و فاجران»و… .
از مجموع روایات، نکات زیر استفاده مى شود:
-. پیش از ظهور امام مهدى(عج)، جنگهایى رخ مى دهد و تعدادى از انسانها کشته مى شوند و افرادى که باقى مى مانند، کمتر از کشته شدگان هستند.
– تعدادى از آنان در جنگ کشته مى شوند و تعدادى دیگر به واسطه بیمارى هاى مسرى – که به احتمال قوى از کشته هاى به جا مانده جنگ تولید شده است – جان مى سپارند. همچنین احتمال دارد این گروه، به وسیله سلاح هاى شیمیایى و میکروبى که بیمارى تولید مى کنند، جان دهند.
– در میان اقلیّتى که باقى مى مانند، شیعیان و دوستداران امام زمان(عج) هستند؛ زیرا آنان با مهدى(عج) بیعت مىکنند. در سخن امام صادقعلیه السلام نیز آمده بود: آیا راضى نیستید شما از یک سوّم باقى مانده باشید؟
– این گونه روایات، عمدتاً ناظر به حوادث قبل از ظهور است؛ نه اینکه حضرت مهدى(عج) و یارانشان چنین نبردهایى را رهبرى مى کنند. البته با توجّه به رویارویى سران کفر و استکبار با حضرت حجّت(عج) نبردهایى بین آن حضرت و دشمنانشان وجود دارد؛ ولى این نبردها به سرعت پایان مىپذیرد؛ زیرا با آمدن حضرت عیسى علیه السلام از آسمان و نماز خواندن ایشان پشت سر امام زمان(عج)، مسیحیان، اسلام آورده و اکثر مردم جهان به حضرت مى پیوندند و سران ظلم و فساد و تباهى از پا در مى آیند.
حتّى مى توان گفت: برخى از دشمنان حضرت و سردمداران کفر و فساد و ستم، در جنگ هاى قبل از ظهور از بین مى روند و عده آنان در زمان ظهور، رو به تقلیل مى رود. به همین جهت، قیام و انقلاب حضرت مهدى(عج)، بسیار کوبنده و شدید بوده و به سرعت و در مدت زمان کوتاهى بر تمامى دشمنان پیروز خواهد شد.