دین و اندیشه
حق و باطل پیش از ظهور
حرکت جهان از عصر غیبت تا عصر ظهور ازنظر تعداد مومنان چگونه است ایا نسبت مومنان به تدریج ودر طول تاریخ افزایش یافته وبر کفار چیره می شوند یا تعداد کفار روز به روز افزایش یافته وبه یک باره با ظهور امام زمان همه مومن می شوند؟
عصر ظهور ، عصر غلبه کامل مومنان بر کافران و جبهه حق بر جبهه باطل است. در روند تاریخ مقاطع بسیاری پیش آمده که حقّ و رهروان راهش، در «ضعف و فشار» و باطل و میدان دارانش در «تاخت و تاز» بوده اند؛ ولی سرانجام تاریخ طبق سنّت الهی، از آن حقّ و حقّ طلبان است و حاکمیت خط انبیا، بر تمامی قلوب و نفوس تحقق خواهد یافت قرآن نویدگر این حقیقت است که در مبارزة طولانی و پر دامنه حقّ و باطل، سرانجام حقّ پیروز است و باطل محتوم به اضمحلال و انهدام و فنا. قرآن در آیه شریفه «…کذلک یضرب الله الحقّ و الباطل»؛ برای مجسّم ساختن حقّ و باطل مثالی گفته که مخصوص به زمان و مکان معینی نیست. صحنه ای است که همه ساله در نقاط مختلف جهان در مقابل چشم انسان ها مجسّم می شود و این نشان می دهد که پیکار حقّ و باطل یک پیکار موقّت و موضعی نیست … این مسئله همیشه جریان دارد؛ مگر آن زمانی که جهان و انسان ها به صورت یک جامعه ایده آل (همچون جامعة عصر قیام مهدی(عج الله تعالی فرجه الشریف)) در آید که پایان این مبارزه اعلام گردد. لشگر حقّ پیروز و بساط باطل برچیده شود و بشریت وارد مرحله تازه ای از تاریخ خود گردد و تا زمانی که این مرحلة تاریخی فرا نرسد، باید همه جا در انتظار برخورد حقّ و باطل بود و موضع گیری لازم را در این میان در برابر باطل نشان داشت. تفسیر نمونه، ج1، ص171.
در تفسیر آیه «قل جاء الحق و زهق الباطل» نیز آمده است: «بر اساس احادیث، قیام مهدی (عج الله تعالی فرجه الشریف) از روشن ترین مصداق های این آیه است و نتیجه آن، پیروزی نهایی حقّ بر باطل در سراسر جهان است. این قانون کلی الهی و قاموس تخلّف ناپذیر آفرینش (پیروزی حق)، در هر عصر و زمانی، مصداقی دارد. قیام ]و بعثت[ پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) و پیروزی آن حضرت بر لشکر شرک و بت پرستی و نیز قیام مهدی (عج الله تعالی فرجه الشریف) بر ستمگران و جبّاران جهان، از چهره های روشن و تابناک آن قانون عمومی است. این قانون الهی، رهروان راه حقّ را در برابر مشکلات امیدوار و نیرومند و قوی و پر استقامت می دارد و به ما در همه تلاش های اسلامی نشاط می بخشد. بر این اساس، در بعضی از روایات، جملة «جاء الحق و زهق الباطل» به قیام مهدی (عج الله تعالی فرجه الشریف) تفسیر شده است… این بشارتی است در زمینه پیروزی حقّ بر باطل و ایمان بر کفر… نمونه گستردة آن (حکومت عدل)، ظهور حکومت حقّ و عدالت در تمام کرة زمین به وسیله مهدی (عج الله تعالی فرجه الشریف) است» همان.
از دیدگاه اسلام حضرت مهدی (عج الله تعالی فرجه الشریف) رهبری گروه حقّ و حزب خدا را در دست می گیرد و با تمام توان به جنگ نهایی با جبهه کفر و باطل و جنود شیطان می پردازد و در تحقق وعده های حتمی الهی، پیروز می شود و تاریخ به شکوهمند ترین فرجام خود می رسد. این وعده قطعی و حتمی خداوند، تخلف نمی پذیرد و حقّ با تمام توان و شکوه به پیروزی می رسد. از مجموع آیات و روایات استنباط می شود که قیام مهدی موعود (عج الله تعالی فرجه الشریف) آخرین مرحله از مبارزات حقّ در برابر باطل است. او تحقق بخش آرمان ها و خواسته های همه پیامبران و اولیای الهی است. به گفته شهید مطهری: «از آیات قرآن استفاده می شود که ظهور مهدی موعود(عج الله تعالی فرجه الشریف)، حلقه ای است از حلقات مبارزه اهل حقّ و اهل باطل که به پیروزی نهایی اهل حقّ منتهی می شود. سهیم بودن یک فرد در این سعادت، موقوف به این است که آن فرد عملاً در گروه اهل حقّ باشد. آیاتی که بدان ها در روایات استناد شده است، نشان می دهد که مهدی موعود(عج الله تعالی فرجه الشریف) مظهر نویدی است که به اهل ایمان و عمل صالح داده شده است؛ مظهر پیروزی نهایی اهل ایمان»قیام و انقلاب مهدی، ص54.
در روایات به زیبایی، صحنة پیروزی گروه مومنان و جبهه حق تصویر تصویر شده است:
– در این هنگام فجر دولت حقّ می دمد و تاریکی باطل را صحنة گیتی برچیده می شود (فعندها تیلألؤ صبح الحقّ وینجلی ظلام الباطل) کمال الدین، ج2، ص448 ؛
– زمانی که قائم قیام کند، هر دولت باطلی از بین می رود (اذا اقام القائم، ذهبت دولة الباطل)کتاب الغیبة طوسی، ص239. ؛
– خداوند حقّ را به دست آنان، ظاهر می کند و باطل را با شمشیرهایشان نابود می سازد (یظهر الله الحق بهم و یخمد الباطل بأسیافهم)امالی طوسی، ص352، ج726. ؛
– خداوند به دست او، حقّ را پایدار و پیروز و باطل را نابود می کند (یحقّ الله به الحقّ و یزهق الباطل) احتجاج طبرسی، ج2، ص60؛
– خداوند آنان (مهدی و یارانش) را مالک شرق و غرب جهان نموده، آیین اسلام را پیروز می گرداند و بدعت ها و باطل ها را به دست او و یارانش نابود می سازد (یملّکهم الله مشارق الارض و مغاربها و یظهر الدین و یمیت الله ـ عزّوجل ـ به و باصحابه البدع و الباطل) تفسیر قمی، ج2، ص87. ؛
– قائم ما اهل بیت وقتی قیام کند، بر دولت باطل چیره می شود (القائم منّا اهل البیت اذا قام، غلب دولة الباطل)بحارالانوار، ج51، ص49، ح20 ؛
بر اساس پاره ای از احادیث قیام مهدی(عج الله تعالی فرجه الشریف) زمانی رخ خواهد داد که مومنان و کافران به نهایت کار خود رسیده باشند؛ یعنی، هر چه این حرکت تاریخ رو به جلو می رود، هم شقی شقی تر و هم سعید سعیدتر می شود. شیخ صدوق روایتی از امام صادق (علیه السلام) نقل می کند بر اینکه: این امر تحقق نمی پذیرد؛ مگر اینکه هر یک از شقی و سعید به نهایت کار خود برسد. براساس روایتی در عصر ظهور، گروه حقّ و گروه باطل برای مبارزه نهایی با ندای آسمانی دعوت می شوند. در روایتی از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است: «لاتذهب الدنیا حتّی ینادی مناد من السماء یا اهل الحقّ اجتمعوا فیصیرون فی صعید واحد، ثمّ ینادی مرّ، اخری یا اهل الباطل اجتمعوا فیصیرون فی صعیدو احد…» ؛ «دنیا به آخر نمی رسد تا وقتی که ندا کننده ای از آسمان بانگ می زند که ای اهل حقّ! یک جا جمع شوید. پس همةشان در یک سرزمین جمع می شوند. بعد از آن، دفعه دیگر ندا می کنند: ای اهل باطل! به یک جا جمع شوید؛ پس اینان نیز در یک سرزمین جمع می شوند…».الغیبه نعمانی، ص320، ج9
به هر حال از مجموع آیات و روایات استنباط می شود که «قیام حضرت مهدی(عج الله تعالی فرجه الشریف)»، پایان بخش عمر گروه باطل و اهل شقاوت است و در این دوران صالحان وحق پویان، به رهبری آن حضرت، اهل نجات و ظفرمندی خواهند بود. شواهد و دلایل مختلف، بیانگر این است که فرجام نزاع حقّ و باطل، تشکیل جامعة آرمانی، تأسیس حکومت جهانی عدل، نابودی تمامی جبّاران، فراعنه، ستمکاران و مفسدان و… با ظهور مهدی موعود و پیروزی نهایی و غلبة کامل او رقم می خورد و زمینه های رشد، تعالی، بالندگی و پیشرفت کامل و همة جانبه بشر ـ با رفع تمامی موانع و چالش ها ـ فراهم می شود. آیات قرآنی به صراحت از حاکمیت و خلافت صالحان و نیکان بر روی زمین، پیروزی حقّ بر باطل و گسترش و حاکمیت دین حقّ (اسلام) و… خبر داده است. روایات متواتر و کثیری از شیعه وسنی و تفاسیر مربوط به آیات شده، «عصر ظهور حضرت مهدی(عج الله تعالی فرجه الشریف)» را، همان جامعه موعود الهی می دانند. براین اساس امام مهدی(عج الله تعالی فرجه الشریف) از فرزندان پیامبر اسلام، حضرت علی(علیه السلام) و فاطمه زهرا ـ در آخرالزمان (پایان تاریخ) قیام کرده و با مبارزات پیگیر و مداوم خود و در یک نبرد نفسگیر و نهایی، گروه باطل را شکست داده و خود زعامت و ولایت جهان را در دست می گیرد. در این دوران شاهد فراگیری و جهان شمولی آموزه های اسلام، خشونت ستیزی، عدالت گستری، معنویت گرایی (و تحقق عبودیت انسان ها)، شایسته سالاری (حکومت صالحان و مستضعفان)، تحول گرایی مثبت و سازنده، ایجاد انسجام و هماهنگی بین گروه های مختلف جامعه، تأمین رضامندی و خشنودی مردم، تشکیل حکومت جهانی اسلام و تأسیس دولت اخلاقی امام مهدی(عج الله تعالی فرجه الشریف) خواهیم بود.
در تفسیر آیه «قل جاء الحق و زهق الباطل» نیز آمده است: «بر اساس احادیث، قیام مهدی (عج الله تعالی فرجه الشریف) از روشن ترین مصداق های این آیه است و نتیجه آن، پیروزی نهایی حقّ بر باطل در سراسر جهان است. این قانون کلی الهی و قاموس تخلّف ناپذیر آفرینش (پیروزی حق)، در هر عصر و زمانی، مصداقی دارد. قیام ]و بعثت[ پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) و پیروزی آن حضرت بر لشکر شرک و بت پرستی و نیز قیام مهدی (عج الله تعالی فرجه الشریف) بر ستمگران و جبّاران جهان، از چهره های روشن و تابناک آن قانون عمومی است. این قانون الهی، رهروان راه حقّ را در برابر مشکلات امیدوار و نیرومند و قوی و پر استقامت می دارد و به ما در همه تلاش های اسلامی نشاط می بخشد. بر این اساس، در بعضی از روایات، جملة «جاء الحق و زهق الباطل» به قیام مهدی (عج الله تعالی فرجه الشریف) تفسیر شده است… این بشارتی است در زمینه پیروزی حقّ بر باطل و ایمان بر کفر… نمونه گستردة آن (حکومت عدل)، ظهور حکومت حقّ و عدالت در تمام کرة زمین به وسیله مهدی (عج الله تعالی فرجه الشریف) است» همان.
از دیدگاه اسلام حضرت مهدی (عج الله تعالی فرجه الشریف) رهبری گروه حقّ و حزب خدا را در دست می گیرد و با تمام توان به جنگ نهایی با جبهه کفر و باطل و جنود شیطان می پردازد و در تحقق وعده های حتمی الهی، پیروز می شود و تاریخ به شکوهمند ترین فرجام خود می رسد. این وعده قطعی و حتمی خداوند، تخلف نمی پذیرد و حقّ با تمام توان و شکوه به پیروزی می رسد. از مجموع آیات و روایات استنباط می شود که قیام مهدی موعود (عج الله تعالی فرجه الشریف) آخرین مرحله از مبارزات حقّ در برابر باطل است. او تحقق بخش آرمان ها و خواسته های همه پیامبران و اولیای الهی است. به گفته شهید مطهری: «از آیات قرآن استفاده می شود که ظهور مهدی موعود(عج الله تعالی فرجه الشریف)، حلقه ای است از حلقات مبارزه اهل حقّ و اهل باطل که به پیروزی نهایی اهل حقّ منتهی می شود. سهیم بودن یک فرد در این سعادت، موقوف به این است که آن فرد عملاً در گروه اهل حقّ باشد. آیاتی که بدان ها در روایات استناد شده است، نشان می دهد که مهدی موعود(عج الله تعالی فرجه الشریف) مظهر نویدی است که به اهل ایمان و عمل صالح داده شده است؛ مظهر پیروزی نهایی اهل ایمان»قیام و انقلاب مهدی، ص54.
در روایات به زیبایی، صحنة پیروزی گروه مومنان و جبهه حق تصویر تصویر شده است:
– در این هنگام فجر دولت حقّ می دمد و تاریکی باطل را صحنة گیتی برچیده می شود (فعندها تیلألؤ صبح الحقّ وینجلی ظلام الباطل) کمال الدین، ج2، ص448 ؛
– زمانی که قائم قیام کند، هر دولت باطلی از بین می رود (اذا اقام القائم، ذهبت دولة الباطل)کتاب الغیبة طوسی، ص239. ؛
– خداوند حقّ را به دست آنان، ظاهر می کند و باطل را با شمشیرهایشان نابود می سازد (یظهر الله الحق بهم و یخمد الباطل بأسیافهم)امالی طوسی، ص352، ج726. ؛
– خداوند به دست او، حقّ را پایدار و پیروز و باطل را نابود می کند (یحقّ الله به الحقّ و یزهق الباطل) احتجاج طبرسی، ج2، ص60؛
– خداوند آنان (مهدی و یارانش) را مالک شرق و غرب جهان نموده، آیین اسلام را پیروز می گرداند و بدعت ها و باطل ها را به دست او و یارانش نابود می سازد (یملّکهم الله مشارق الارض و مغاربها و یظهر الدین و یمیت الله ـ عزّوجل ـ به و باصحابه البدع و الباطل) تفسیر قمی، ج2، ص87. ؛
– قائم ما اهل بیت وقتی قیام کند، بر دولت باطل چیره می شود (القائم منّا اهل البیت اذا قام، غلب دولة الباطل)بحارالانوار، ج51، ص49، ح20 ؛
بر اساس پاره ای از احادیث قیام مهدی(عج الله تعالی فرجه الشریف) زمانی رخ خواهد داد که مومنان و کافران به نهایت کار خود رسیده باشند؛ یعنی، هر چه این حرکت تاریخ رو به جلو می رود، هم شقی شقی تر و هم سعید سعیدتر می شود. شیخ صدوق روایتی از امام صادق (علیه السلام) نقل می کند بر اینکه: این امر تحقق نمی پذیرد؛ مگر اینکه هر یک از شقی و سعید به نهایت کار خود برسد. براساس روایتی در عصر ظهور، گروه حقّ و گروه باطل برای مبارزه نهایی با ندای آسمانی دعوت می شوند. در روایتی از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است: «لاتذهب الدنیا حتّی ینادی مناد من السماء یا اهل الحقّ اجتمعوا فیصیرون فی صعید واحد، ثمّ ینادی مرّ، اخری یا اهل الباطل اجتمعوا فیصیرون فی صعیدو احد…» ؛ «دنیا به آخر نمی رسد تا وقتی که ندا کننده ای از آسمان بانگ می زند که ای اهل حقّ! یک جا جمع شوید. پس همةشان در یک سرزمین جمع می شوند. بعد از آن، دفعه دیگر ندا می کنند: ای اهل باطل! به یک جا جمع شوید؛ پس اینان نیز در یک سرزمین جمع می شوند…».الغیبه نعمانی، ص320، ج9
به هر حال از مجموع آیات و روایات استنباط می شود که «قیام حضرت مهدی(عج الله تعالی فرجه الشریف)»، پایان بخش عمر گروه باطل و اهل شقاوت است و در این دوران صالحان وحق پویان، به رهبری آن حضرت، اهل نجات و ظفرمندی خواهند بود. شواهد و دلایل مختلف، بیانگر این است که فرجام نزاع حقّ و باطل، تشکیل جامعة آرمانی، تأسیس حکومت جهانی عدل، نابودی تمامی جبّاران، فراعنه، ستمکاران و مفسدان و… با ظهور مهدی موعود و پیروزی نهایی و غلبة کامل او رقم می خورد و زمینه های رشد، تعالی، بالندگی و پیشرفت کامل و همة جانبه بشر ـ با رفع تمامی موانع و چالش ها ـ فراهم می شود. آیات قرآنی به صراحت از حاکمیت و خلافت صالحان و نیکان بر روی زمین، پیروزی حقّ بر باطل و گسترش و حاکمیت دین حقّ (اسلام) و… خبر داده است. روایات متواتر و کثیری از شیعه وسنی و تفاسیر مربوط به آیات شده، «عصر ظهور حضرت مهدی(عج الله تعالی فرجه الشریف)» را، همان جامعه موعود الهی می دانند. براین اساس امام مهدی(عج الله تعالی فرجه الشریف) از فرزندان پیامبر اسلام، حضرت علی(علیه السلام) و فاطمه زهرا ـ در آخرالزمان (پایان تاریخ) قیام کرده و با مبارزات پیگیر و مداوم خود و در یک نبرد نفسگیر و نهایی، گروه باطل را شکست داده و خود زعامت و ولایت جهان را در دست می گیرد. در این دوران شاهد فراگیری و جهان شمولی آموزه های اسلام، خشونت ستیزی، عدالت گستری، معنویت گرایی (و تحقق عبودیت انسان ها)، شایسته سالاری (حکومت صالحان و مستضعفان)، تحول گرایی مثبت و سازنده، ایجاد انسجام و هماهنگی بین گروه های مختلف جامعه، تأمین رضامندی و خشنودی مردم، تشکیل حکومت جهانی اسلام و تأسیس دولت اخلاقی امام مهدی(عج الله تعالی فرجه الشریف) خواهیم بود.
برای مطالعه بیشتر ر.ک: جستارهایی در مهدویت ، رحیم کارگر
حق و باطل پیش از ظهور