قیام مختار-ائمه(ع) و مختار- کنیه مختار
ابواسحاق که کنیه مختاربود به چه معناست وامام سجاد (ع) راجع به مختار چه احسنت و مرحبای گفت؟
ابو اسحاق کنیهی مختار است در عرب رسم است برای فرزندان خود کنیه انتخاب کنند .کُنیه (به عربی: الکنیة) نامی برای تعریف شخصی از راهِ نامِ اولین پسر یا اولین دختر اوست، مثال : ابوالحسن و ام لیلا و ام کلثوم و ابن حاجب و بنت الکرم. مثلاً اولین امام شیعه نامش علی و لقبش امیرالمؤمنین و کنیه اش ابوالحسن است. وقتی کنیه کسی مثلاً ابوالفضل است معنایش این نیست که حتماً فرزندی به نام فضل دارد و این فرد پدر اوست. هر چند معمولاً چنین است، بلکه گاهی برای تفأل زدن و فال خیر کنیهای بر کسی گذاشته میشود. مثلاً فردی که کنیه اش ابوالفضل میباشد، از همان کودکی این کنیه را بر او می گذارند و فال خیر می زنند که خداوند فرزندی به نام فضل به او عطا نماید یا صاحب فضل و احسان و کرم گردد. در روایات دستور به انتخاب کنیه برای کودک شدهاست. الزاماً کنیه نباید بر اساس نام فرزند باشد به همین جهت کنیه علی بن موسی الرضا ابا الحسن بوده در حالی که وی تنها فرزندشان محمد بن علی بودهاست، لقب بر اساس اوصاف بارز شخص انتخاب و گذارده میشود، مانند امین و صادق، و تفاوت ان با کنیه در پیشوند اب و ام یا ابن است که در ابتدای کنیه وجود دارد، کنیهها معمولاً از سوی خود شخص برای فرزندانشان انتخاب می شدهاست و در روایتی آمدهاست ما فرزندانمان را در کودکی برایشان کنیه انتخاب می کنیم لکن القاب انها بیشتر اوقات از سوی دیگران براساس اوصاف آنان گذارده می شدهاست. مانند امین برای محمد یا سجاد برای امام چهارم شیعیان.در منابع تاریخی شیعه غالبا که به واقعة عاشورا و تاریخ زندگانی امام حسین ـ علیه السلام ـ پرداخته به اقدام مختار هم اشاره شده است. نیز به جملاتی که در تحسین عمل مختار از ائمة معصومین ـ علیهم السلام ـ وارد شده پرداخته اند، که این خود شایسته ترین یادی است که امامان معصوم ـ علیهم السلام ـ از یک شیعه خالص می کنند. از لابلای روایات بسیاری بر می آید که امامان و پیشوایان مذهبی همواره نسبت به مختار اظهار علاقة فراوان می کردند و از اقدام او در انتقام گرفتن از قاتلین امام حسین ـ علیه السلام ـ و اصحابش مسرور بوده اند. اینک توجه شما را به چند نمونه از این روایات جلب می کنم که خود بهترین نشانه مبنی بر تایید مختار توسط امام سجاد(ع) و سایر ائمه بوده است:امام باقر ـ علیه السلام ـ فرمودند: «مختار را بد نگوئید که او دشمن ما را کشت و انتقام خون ما را گرفت.» (عالمی، محمدعلی، حسین نفس مطمئنه، تهران، انتشارات هاد، چاپ اول، 1372، ص 39.(در جای دیگر به پسر مختار می فرماید: «خدا پدرت را بیامرزد، حق ما را از هر که بر او حق داشتیم گرفت.»(مجلسی. بحارالانوار، بیروت، موسسه وفاء، چاپ دوم، 1403، ج 45، ص 351)همچنین زمانی که سر عبیدالله بن زیاد را به مدینه نزد امام سجاد ـ علیه السلام ـ آوردند امام فرمودند: «که هیچ کس از بنی هاشم نبود مگر اینکه به مختار درود فرستاد و در حق وی دعا کرد و نسبت به وی سخن نیک گفت.» (محمد بن سعد. طبقات الکبری، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی، 1405، ج5، ص 285 ).ودر جای دیگر فرمود: «حمد و ستایش، خدایی را که انتقام ما را از دشمنانم گرفت و خداوند به مختار، پاداش و جزایی خیر عطا فرماید»( جامع الرواة، ج1، ص 22.)امیرالمومنین علی (علیه السلام ) در مورد این واقعه می فرمایند: «به زودی ستمکاران، توسط کسی که خداوند برای انتقام ما بر آنان خواهد فرستاد، به بلایی گرفتار خواهند شد و این به خاطر فسق و جنایتی است که مرتکب شدهاند، همانگونه که بنی اسرائیل گرفتار عذاب شدند … او جوانی از قبیله ثقیف است که او را مختار بن ابی عبید میگویند.» (مقدس اردبیلی، احمد بن علی؛ حدیقة الشیعه، انتشارات کلی، بیجا، چاپ پنجم، بیتا، ص 509.)حضرت ابا عبدالله (علیهالسّلام) هم پس از خطبهای که در راه کربلا ایراد نمودند، میفرمایند: «پروردگارا، آن جوانمرد ثقیفی را بر آنان مسلط کن تا جام تلخ مرگ و ذلت را به ایشان بچشاند و از قاتلان ما احدی را معاف نکند. به جای هر قتلی، کشتنی و به جای ضربت، ضربتی؛ و انتقام مرا و خواندن و دوستان و شیعیانم را از اینها بگیرد» (بحارالانوار، ج45، ص 340.)
برای مطالعه بیشتر در این مورد که این قیام مورد تأیید امامان شیعه و علمای شیعه بوده است مراجعه کنید به : الغدیر، ج دوم، ص343 چاپ اسلامیه.
از مجموع این احادیث به دست میآید که در شخصیت و حُسن عقیده مختار هیچ شک و شبههای نیست و قیام او مرضیّ خدا و اهل بیت پیامبر (ص) بوده است (حدیقه الشیعه، ص 510 ) و از طلب رحمتی که حضرت سجاد (ع)در حق او نمودند، روشن میشود که قیام او مورد تایید امام سجاد(ع) بوده است.
قیام مختار-ائمه(ع) و مختار- کنیه مختار