روح در قرآن

علامه طباطبایی درباره روح در قرآن گفته است که روح به آفریده ای آسمانی اطلاق شده که نقش آن حیات آفرینی است؛ هر جا از حیات و آثار آن نشانی هست، این نشان، نشانگر وجود مرتبه ای از روح است. روح موجود در فرشتگان، انسانها، حیوانات و نباتات همگی از افاضات روح مطلق است. از زمانی که خداوند متعال با وحی بر پیامبرانش از دمیدن «روح » خود در پیکر انسان پرده برداشت، واژه روح به عنوان یکی از واژه های پر رمز و راز در حوزه انسان شناسی مطرح شد.پس از آن فیلسوفان، متکلمان، عارفان و روان شناسان در بیان حقیقت آن نظراتی ابراز داشتند.به رغم پاره ای اشتراکات در کاربرد این واژه در ادیان و علوم، تفاسیر متفاوتی از روح ارایه شده است. این واژه در زبان های عربی و عبری با گویشی یکسان به کار رفته است و در آیات تورات، انجیل و قرآن نیز با همین لفظ آمده و منشا تفسیرهای مختلفی شده است. (1)واژه روح 23 بار به صورت مقید و مضاف، مانند روح القدس، روح الامین، روحی، روحنا و گاهی بدون اضافه و قید در آیات قرآن کریم آمده که بی تردید، منظور از آن در تمامی این موارد مصداق واحدی نیست.با توجه به سیاق آیات برخی معانی روح عبارتند از:- موجودی مستقل در ردیف فرشتگان؛- روح الامین و روح القدس ، همان جبرئیل است؛
– روح مرتبه ای از وجود است که در پیکر انسان جریان یافته است و که از آن با عنوان روح نفخه ای یاد می شود؛
– روح به عنوان موجودی که در تایید قلوب پیامبران و اولیاء الهی نقش دارد؛
– و … .
پاورقی:
(1) المیزان فی تفسیر القرآن، ج 12، ص 219.