حسابرسی قیامت و نامگذاری فرزندان
با سلام آیا کسی که اسم غیراسلامی دارد آیا درسته که این شخص کمتر مورد رحمت وعنایت خدا قرار می گیرد لطفا راهنمایی کنید؟
پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله فرمودند «اسمهای زیبا برای فرزندانتان انتخاب کنید زیرا که در روز قیامت هرکسی را به اسمش صدا میزنند» و حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام فرمودند «قبل از اینکه فرزندانتان به دنیا بیایند برای آنها اسم انتخاب کنید و پیغمبر اکرم صلی الله علیه و اله قبل از اینکه حضرت محسن علیه السلام به دنیا بیاید برای او اسم انتخاب کرد». مواردی در روایات هست یکی از حقوق فرزندان به پدر و مادر که توسط فرزند در آخرت مطالبه میشود نام نیکو است. اما در خصوص اینکه نظر رحمت الهی بخاطر اسمی که فرزند در آن نقشی نداشته بعید است. مواردی در خصوص نامگذاری تقدیم میشود :الف ) اهمیت نامگذاری
نام و نامگذاری در فرهنگ عمومی جایگاهی ویژه دارد. وجه تمایز انسانها از یکدیگر این است که با اسم از یکدیگر شناخته میشوند. در فرهنگ اسلام نیز نامگذاری و انتخاب اسم از یک ویژگی خاص برخوردار است. آیین و مراسم نامگذاری و انتخاب نوع اسم در اسلام، یک روش ارزشمند به شمار میرود. [۱]از نظر تربیتی و روانشناختی نیز نام، بر رفتار و شخصیت فرد اثر گذاشته و در سلامت روانی و عزت نفس وی مؤثر است.
ب ) شیوه نامگذاری در فرهنگ اسلامی
1 . در اسلام توصیه شده است از اولین روزی که کودک به دنیا میآید تا سه روز باید برایش نام گذاشته شود و حتی در برخی موارد میبینیم که سیره و روش بزرگان دین ما نامگذاری فرزندان از قبل از تولد بوده است. سیره عملی ائمه معصومان (علیهمالسلام) راهنمای بسیار خوبی است که میتوان با توجه به آن فرهنگ، نامگذاری صحیح را در جامعه ترویج کرد.
2 . روش پیامبر اکرم
رسول گرامی اسلام (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) هنگام نامگذاری کودک، ابتدا اذان به گوش راست او و سپس اقامه به گوش چپ کودک میخواند و آنگاه نام کودک را انتخاب میکرد.
در روایات خطاب به والدین آمده است که بهترین و زیباترین نام را برای فرزندان خود برگزینید و از انتخاب نامهای زشت و مسخرهآمیز و ناپسند پرهیز کنید. [۲] به همین خاطر اسلام یکی از وظایف پدرو مادر را نسبت به فرزند، انتخاب نام شایسته قرار داده است.
3 . حدیثی از امام صادق
امام صادق (علیهالسلام) میفرماید: «اوّلُ ما یبرّ الرّجلُ ولدهُ ان یسمیه باسمٍ حسنٍ فلیحسنَ احدُکُم اسمَ ولدِهِ»؛ [۳] اولین قدم خوبی که انسان برمیدارد این است که نام نیک به فرزند خود بگذارد. پس در این کار نیک کوتاهی نکنید.
4 . شیوه بزرگان دین
بزرگان دین ما در مورد نامگذاری فرزندانشان که یکی از شئون تربیت است، سعی داشتند که فرهنگ شیعه زنده بماند، در این مسیر از هر فرصتی استفاده میکردند؛ از جمله نامهای قهرمانان و بزرگان شیعه را برای فرزندان خود انتخاب میکردند و علاقهمندان به خاندان رسالت نیز از آنها پیروی مینمودند. بر همین اساس در میان فرزندان امامان، نامهای محمد، علی، احمد، فاطمه، حسن، حسین، خدیجه، زینب و زید به طور مکرر دیده میشود. دشمنان اسلام و اهل بیت درصدد نابودی فرهنگ و ارزشهای شیعه بودند؛ اما امامان، نامهای قهرمانان شیعه را بر فرزندان خود میگذاشتند تا فرهنگ شیعه و سیره بزرگان زنده بماند.
ج ) سیره پیامبردر تغییر نام
سیره رسول گرامی اسلام این بود که اگر نام کسی و یا شهری زشت بود، اقدام به تغییر آن میکرد و نام بهترین برای آن انتخاب میفرمود. [۴]د ) تأثیر اسم در شخصیت فرزند
شخصی به امام صادق (علیهالسّلام) عرض نمود: جانم به فدایت، ما اسامی شما و پدران شما را بر فرزندانمان میگذاریم، آیا این کار برای ما سودمند هست؟ امام در جواب فرمود: بلی، به خدا سوگند! و آیا دین غیر از حب و دوست داشتن ما اهل بیت است؟… .
1 . تأثیر در منش فرد
یکی از این فواید میتواند تأثیر در شخصیت و منش فرد باشد. به این صورت که نامگذاری و انتخاب نام شایسته، اظهار محبت به کودک و بزرگداشت او به حساب میآید که در ایجاد عزت نفس آنها مؤثر است.
2 . تأثیر اسم در دوستیابی کودک
تأثیر اسم در روابط اجتماعی و دوستیابی کودک.
افرادی که اسم زیبا و شایسته دارند، زودتر در جمع دوستان پذیرفته میشوند و در روابط اجتماعی خود موفقترند؛ اما افرادی که نامهای زشت و ناپسند دارند، مورد نفرت دیگران واقع شده و باعث میشود که در خانواده، مدرسه و حتی در دوران بزرگسالی، کمتر مورد پذیرش دیگران واقع شوند.
امید است شما برادر گرامی به عنوان مُبلغ و کسی که با پدران و مادران ارتباط دارید، بتوانید در فرهنگسازی اسامی و تبیین آثار تربیتی و روانشناختی آن، نقش مؤثری ایفا نمایید.
حدیثی از امام جعفر صادق
امام صادق (علیهالسلام) از پدران خود نقل فرمودهاند: رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) پیوسته اسامی زشت افراد و نام ناپسند شهرها را تغییر میدادند. [۵]منابع :
۱. شهید مطهری، تعلیم و تربیت در اسلام، انتشارات صدرا، ۱۳۷۴ ش.
۲. سید مهدی صانعی، پژوهشی در تعلیم و تربیت اسلامی، انتشارات سناباد، چاپ اول، ۱۳۷۸ ش.
پی نوشتها:
۱. عباس اسماعیلی عزیزی، فرهنگ تربیت، ص۲۸۳-۲۸۵، انتشارات دلیل ما، چ اول، ۱۳۸۱ ش.
۲. حر عاملی، محمد بن حسن، وسایل الشیعه، ج۲۱، ص۳۹۴.
۳. حر عاملی، محمد بن حسن، وسایل الشیعه، ج۲۱، ص۳۸۹.
۴. حر عاملی، محمد بن حسن، وسایل الشیعه، ج۲۱، ص۳۹۰.
5 . حر عاملی، محمد بن حسن، وسایل الشیعه، ج۲۱، ص۳۹۰.
حسابرسی قیامت و نامگذاری فرزندان