دین و اندیشه

شمول فرازمانی و فرامکانی آیات قرآن

پرسش و پاسخ

مفهوم و پیام اصلی و تفسیر ایه زیر فقط متعلق به جهاد در راه خدا است و یا تمام موضوعات دیگر را هم شامل می شود؟ و ایا پیام ها و تفسیر های ایه های قران به صورت کلی ایا فقط مربوط به یک موضوع خاص است و یا همه زمان ها و همه مکان ها و همه موضوعات را به صورت کلی و جزیی شامل می شود. با تشکر و سپاس بی حد از شماایه ۲۱۶ به شرح زیر است:کتب علیْکم الْقتال و هو کرْه لکمْ و عسی انْ تکْرهوا شیْیا و هو خیْر لکمْ و عسی انْ تحبوا شیْیا و هو شر لکمْ و الله یعْلم و انْتمْ لا تعْلمون
جهاد در راه خدا، بر شما مقرر شد در حالی که برایتان ناخوشایند است. چه بسا چیزی را خوش نداشته باشید، حال ان که خیر شما در ان است. و یا چیزی را دوست داشته باشید، حال انکه شر شما در ان است. و خدا می داند، و شما نمی دانید.

بخشی از سوالات شما، اشاره به شمول آیات قرآن در موضوعاتی مانند: اختصاص خطابات به مشافهین(مخاطبین اولیه در زمان نزول)، شمول عام و اطلاق برخی آیات و … دارد که از جمله موضوعات تخصصی علوم قرآنی است. و باید در علم کلام، علم تفسیر و علم فقهی و … بحث و بررسی شود. همچنین در این زمینه اختلاف نظرهایی هم میان علما وجود دارد اعم از شیعه و اهل سنت.اصطلاحاً در این زمینه گفته می شود : خطابات قرآن به مشافهین اختصاص دارد ولی بر اساس قانون اشتراک یعنی قاعده «حلال محمد (صل الله علیه و آله) حلال الی یوم القیامه و حرامه حرام الی یوم القیامه» ، قاعده خاتمیت درآیه شریفه « مَّا کَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِّن رِّجَالِکُمْ وَلَـکِن رَّسُولَ اللَّـهِ وَخَاتَمَ النَّبِیِّینَ…»(1)، جاودانگی قرآن و خطابات عامی مانند «یا ایهاالناس…» «یا ایهاالذین آمنوا….» و … اختصاص به مخاطب زمان عصر نزول نداشته و شامل همه انسان ها، موضوعات و احکامی در هر زمانی می شود.آیه ایی را که اشاره کردید(2) در حقیقت بر اساس همان قواعد بالا، شامل همه انسان ها، و هر نوع جهاد فی سبیل الله در هر مکان و زمانی می شود. برای روشن شدن این مطلب به توضیح زیر توجه فرمایید:یکی از پیامها و محتوای آیه فوق این است که “خیر واقعی” آن است که در جهت سعادت واقعی دنیا و آخرت شما باشد و شما انسان ها چون از عواقب و نتایج کارها و حقیقت آنها اطلاع ندارید ، به چیزهایی به عنوان خیر دل می بندید و آنها را برای خود، دارای منفعت و سود دانسته و سبب کمال و سعادت خود می شمارید که این گونه نیستند و خدا می داند که با توجه به حقیقت و پیامدهایشان برای شما نه تنها خیر نیستند. بلکه شر می باشند و عکس آن هم چیزهایی است که شما آنها را باعث زحمت و مشقت و محرومیت خود و در نتیجه بد می شمارید در حالی که آنها گر چه ممکن است با مشقت و رنج و محرومیت کوتاه مدت و ابتدایی همراه باشند ، ولی در نهایت سبب خوشبختی و سعادت و کمال شمایند.از طرف دیگر خداوند رحمان و رحیم و رؤوف است و خیرخواه تر برای بندگان از خودشان است ؛ از این رو تکالیفی که بر دوش آنها نهاده از جمله “قتال و جنگ با دشمن” ، گرچه در نگاه اول سخت و با مشقت و رنج و مرگ و مجروحیت ودوری از خانواده و … همراه است و به همین جهت مورد طبع و خواست انسان نیست و فرد این دستور را ناخوش می دارد ، ولی با توجه به پیامدهای دنیایی و آخرتی اش ، خیر بزرگی برای شماست و همچنین کارهایی را خدا نهی کرده که میل و طبع شادی و منفعت و آسایش طلب آنسان خواهان آنها است. ولی به واقع برای حیات دنیایی و آخرتی او ضرر دارد.
بنا بر این سخن این نیست که مصداق خیر با انتخاب خدا فرق می کند بلکه سخن در این است که خدا با علم و حکمت بی نهایتش، خیر واقعی را برای شما انتخاب می کند ولی شما به جهت جهل و دنیا طلبی و تن آسایی و … آن را با این که به سود شماست ، خوش نمی دارید و چیزهایی را که خدا به علم و حکمت خودش بر شما نمی پسندد د به واقع برای شما شرّ است ، دوست داشته و خواهانید.
پس عقل حکم می کند که خواست خود را به کنار نهیم و خود را به خدا بسپاریم و به امر و نهی او گوش دهیم که عالم به مصالح ما و خواهان سعادت ما است.
پاورقی:
(1) سوره احزاب/ 40.
(2) سوره بقره/216.

شمول فرازمانی و فرامکانی آیات قرآن

دیدگاه شما برای ما ارزشمند است

نظر شما چیه؟ منتظر نظرات ارزشمند شما هستیم *

دکمه بازگشت به بالا