توکل در کلام امام رضا(ع)

مردی از حضرت رضا(علیه السلام) تفسیر این گفته خدا را پرسید که (((وَ مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَی الله فَهُوَ حَسْبُهُ)))؛[ طلاق(65)، آیه 3. ] «هر که به خدا توکل کند، او را بس است.»
امام (علیه السلام) فرمودند:
«توکل را درجه هایی است: یکی این که در همه کارت در آنچه با تو کند، بدو اعتماد کنی و به هر چه کند، خشنود باشی و بدانی که او از خیرخواهی و رعایت حال تو کوتاهی نفرماید و بدانی که دراین باره فرمان او راست. پس با واگذاریِ همه ی کارهایت به او، به وی توکل کنی. یکی دیگر این که به امور غیبی خدا که به دانش تو در نگنجد، ایمان داشته باشی و دانش نهان را به او و آگاهی او بر آن، واگذاری و در امور غیبی و جز آن ها بدو اعتماد کنی.»[ تحف العقول، ص 443. ]
تکیه بر حمایت الهی، مرهون کوشش و اخلاص و درستی راهی است که برگزیده اید. باید حضور خدا را باور داشت و بر مشیّت او تسلیم شد و ضمن تلاش و جدّیت، به پروردگار کارگشا تکیه کرد.
حضرت علی بن موسی الرضا(علیه السلام) می فرمایند: ایمان چهار رکن است:
«التَّوَکُّلُ عَلَی الله، و الرِّضَا بِقَضَاءِ الله، و التَّسْلِیمُ لأَمْرِ الله، وَ التَّفْوِیضُ إِلَی الله»؛ «توکل بر خدا، خشنودی به قضای خدا؛ تسلیم به فرمان خدا، واگذاری [همه ی کار] به خدا».
آن بنده ی صالح[ مؤمن آل فرعون. ] گفت: (((وَ أُفَوِّضُ أَمْرِی إِلَی اللّهِ… فَوَقاهُ اللّهُ سَیِّئاتِ ما مَکَرُوا)))[ غافر (40)، آیه 45. ]؛ «کارم را به خدا واگذار می کنم، [چرا که خداوند به احوال بندگانش بیناست] و خداوند او را از عواقب سوء نیرنگی که می ورزیدند، در امان داشت.»[ تحف العقول، ص 445. ]