مشرق و مغرب – مشرقین و مغربین – مشارق و مغارب
با سلام . منظور از اینکه خدا پروردگار دو شرق و دو غرب است در آیه۱۷ سوره الرحمن چه است؟
در آیات قرآن مجید از محل بروز طلوع و غروب خورشیدگاهی تعبیر به صورت مفرد ( مشرق و مغرب)، گاهی به صورت تثنیه ( المشرقینِ و المغربینِ ) و گاهی به صورت جمع ( مشارق و مغارب) آمده است؛ که پروردگار همه آنها خدا است.
مفسرین بزرگوار معتقدند که بین آیات هیچ گونه تضادی وجود ندارد، بلکه همگی هماهنگ هستند و هر یک که به صورت مفرد، تثنیه و جمع نازل شده، اشاره به یک نکته ای است.
در آیاتی که مشرق و مغرب به صورت مفرد، ذکر شده معنی جنس را دارد، که توجه تنها روی اصل مشرق و مغرب است، بی آنکه نظر به افراد داشته باشد.
در آنجا که مشارق و مغارب گفته شده ، خورشید هر روز از نقطة تازه ای طلوع و در نقطه تازهای غروب می کند، بنابراین به تعداد روزهای سال، مشرق و مغرب داریم.
از سوی دیگر در میان این همه مشرق و مغرب، (طبق آیه سوره الرحمن) دو مشرق و دو مغرب در میان آنها ممتاز است که یکی در آغاز تابستان، یعنی حداکثر اوج خورشید در مدار شمالی و یکی در آغاز زمستان یعنی حداقل پایین آمدن خورشید در مدار جنوبی است، که از یکی تعبیر به مدار رأس السرطان و از دیگری تعبیر به مدار رأس الجدی می کنند و چون این دو کاملاً مشخص است مخصوصاً روی آن تکیه شده است. علاوه بر این، دو مشرق و دو مغرب دیگر که آنها را مشرق و مغرب اعتدالی مینامند (در اول بهار و اول پاییز هنگامی که شب و روز در تمام دنیا برابر است!!) .
به این ترتیب تعبیرات مختلف بالا هر یک نکته ای دارد و انسان را متوجه تغییرات مختلف طلوع و غروب آفتاب و تغییر منظم مدارات شمس و خورشید می کند.
جهت اطلاع بیشتر ر. ک:
تفاسیر المیزان و نمونه ذیل آیات مورد اشاره .
مشرق و مغرب – مشرقین و مغربین – مشارق و مغارب