دین و اندیشه

آیه ۲۱۹ سوره شعرا

پرسش و پاسخ

«تقبلک فی الساجدین» یعنی چه؟

این جمله آیه 219 سوره شعراء است. این سوره دارای 227 آیه و از سوره های مکی است که طبق نظر مشهور مفسرین جزء چهار آیه آخر آن بقیه همه در مکه نازل شده است. سیاق سوره هم با سیاق سوره های مکی که به مباحث توحید، صفات خداوند، قیامت، انبیاء (علیهم السلام) و … هماهنگی کاملی دارد. بخشی از محتوای کلی این سوره که با حروف مقطعه آغاز می شود به عظمت قرآن، تسلی خاطر پیامبر(صل الله علیه و آله) در برابر خیره سری و پافشاری های مشرکان و اشاراتی توحید و صفات خداوند متعال دارد و بخشی نیز به سرگذشت هفت پیامبر بزرگ با اقوام شان و لجاجت ها و انکارهای آنان در برابر حق می پردازد.
برای تفسیر و شرح این آیه باید دسته ای از آیات این سوره را از آیه 213 تا 220 باهم شرح و تفسیر کرد.
«فَلَا تَدْعُ مَعَ اللَّـهِ إِلَـهًا آخَرَ فَتَکُونَ مِنَ الْمُعَذَّبِینَ ﴿٢١٣﴾ وَأَنذِرْ عَشِیرَتَکَ الْأَقْرَبِینَ ﴿٢١٤﴾ وَاخْفِضْ جَنَاحَکَ لِمَنِ اتَّبَعَکَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ ﴿٢١٥﴾ فَإِنْ عَصَوْکَ فَقُلْ إِنِّی بَرِیءٌ مِّمَّا تَعْمَلُونَ ﴿٢١٦﴾ وَتَوَکَّلْ عَلَى الْعَزِیزِ الرَّحِیمِ ﴿٢١٧﴾ الَّذِی یَرَاکَ حِینَ تَقُومُ ﴿٢١٨﴾ وَتَقَلُّبَکَ فِی السَّاجِدِینَ ﴿٢١٩﴾ إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ ﴿٢٢٠﴾». سوره شعراء آیات 213 تا 220.
ترجمه آیات: (ای پیامبر!) هیچ معبودی را با خداوند مخوان، که از معذّبین خواهی بود. و خویشاوندان نزدیکت را انذار کن! و بال و پر خود را برای مؤمنانی که از تو پیروی می‌کنند بگستر! اگر تو را نافرمانی کنند بگو: «من از آنچه شما انجام می‌دهید بیزارم!» و بر خداوند عزیز و رحیم توکّل کن! همان کسی که تو را به هنگامی که (برای عبادت) برمی‌خیزی می‌بیند؛ و (نیز) حرکت تو را در میان سجده‌کنندگان! اوست خدای شنوا و دانا.
با تأملی در این آیات متوجه می شویم که خداوند برای آغاز رسمی رسالت پیامبر (صل الله علیه و آله)، به ایشان دستور داده برای ابلاغ اسلام و نهی از شرک و بت پرستی، ابتدا باید از خویشان و بستگان خودش شروع کند(آیه 214). در ادامه خداوند به پیامبر دستور می دهد علاوه بر انذار و دعوت عشیره و خویشاوندان خود، ابلاغ دین اسلام را توسعه داده و همه مردم را به اسلام و نهی از بت پرستی دعوت کرده و با کسانی که دعوت او را پذیرفته اند با مهربانی و تواضع استقبال کند و به تعبیر قرآن، بال و پر خود را برای آنها بگستر.(آیه215).
در ادامه آیات خداوند می فرماید: اگر دعوت تو را نپذیرفتند و به مخالفت برخاستند نگران نباش ولی به آنها بگو من از کار شما بیزارم(آیه 216) و در آیه بعد دستور به توکل کردن برخدا را می دهد. یعنی ای پیامبر این مخالفت ها هرگز تو را دلسرد نکند و تعداد کم پیروان، نباید در عزم آهنین تو تأثیر بگذراد. همان خداوندی که با قدرتش، ظلم فرعونیان، و غرور نمرودیان و خودخواهی و … را درهم شکست از توی پیامبر هم حمایت خواهد کرد و هیچ ترسی به دل راه ندهید. در ادامه این دسته از آیات و آیه مورد بحث، خداوند می فرماید: «همان خدائی که تو را به هنگامی که بر می خیزی می بیند و حرکت تو را هم در میان سجده کنندگان مشاهده می کند(آیه های 218 و 219). (1)
مهم تری نکته آیه 219 سوره شعراء این است که : این آیه اشاره به سجده پیامبر در میان سجده کنندگان در حال نماز جماعت یا گردش پیامبر در میان یارانش که مشغول عبادت بودند ؛ باشد. بنابراین خداوند می فرماید هیچ حالی از حالات پیامبر، و هیچ تلاشی از تلاش های ایشان، که جنبه فردی دارد یا جنبه های اجتماعی، همراه با سایر مؤمنان دارد؛ بر خداوند متعال مخفی نیست.(2) البته تفسیرهای دیگری هم شده است که برای مطالعه به تفسیر نمونه جلد 15، ذیل آیات سوره شعراء مراجعه فرمایید.
پاورقی:
(1) تفسیر نمونه، ج15، ص 576 تا 580.
(2) همان، ج15، ص 580.

آیه ۲۱۹ سوره شعرا

guest
0 نظرات
تازه‌ترین
قدیمی‌ترین بیشترین رأی
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
دکمه بازگشت به بالا