آثار روزه

روزه دارای آثار و فوائد زیادی است که به چند نمونه اشاره می کنیم :
الف ) آثار معنوی و روحی
1 ـ پایان دادن به حکومت عادت و شهوت
روزه انسان را از بردگى تمنیات نفسانى رها مى سازد . خـطـرنـاکـتـرین و بدترین حکومتها , حکومت عادت بد و بندگى نفس است ; چه بسا یک اعتیاد کوچک – مانند اعتیاد به سیگار – به عزت نفس انسانى لطمه جبران ناپذیروارد مى سازد تا چه رسد بـه اعـتـیـادهاى دیگر. انسان آزاد کسى است که هیچ نوع عادت نامطلوبى بر او حکومت نکند و با اراده آهـنـیـن خـود حکومت هر نوع عادتى را سرکوب سازد و یک چنین آزادگى و کمال روحى به مقاومت و پایدارى نیازمند است که روزه پدید آورنده آن است.
2 ـ زنده کننده عواطف انسانى
گذشته از این , روزه زنده کننده عواطف انسانى است . افـراد ثروتمند و متمکن که در طول سال بر سر سفره هاى رنگین مى نشینند و از افراد گرسنه که در طـول سـال بسان روزه داران تا شب گرسنه مى مانند بى خبرند , با روزه گرفتن و گرسنگى سـراسر روز به یاد چنین افرادى افتاده و از درد دل آنها آگاه مى شوند و در نتیجه روح و روان آنها تـجلیگاه عالى ترین عواطف انسانى مى گردد و به فکر کم کردن فاصله طبقاتى وبرطرف ساختن نیازمندیهاى طبقه مستمند مى افتند . چه خوب است که طبقه مرفه ازطریق این عبادت طعم گرسنگى و تشنگى را بچشند , سپس به فکر رفع نیازمندى طبقه اى افتند که هرگاه به همان حال بمانند و آتش خشم آنها شعله ور گردد , هـمه چیز را مى سوزاند و زندگى را نابود مى سازد روزه ماه رمضان نمودارى از مساوات و اتحاد اسـت ; زیـرا در ایـن ماه تمام طبقات -اعم از مرفه و غیر مرفه – به تمنیات نفسانى پشت پا زده و هماهنگ مى گردند.
3 ـ دوری از گناه و دام شیطان
در سایه روزه ، انسان می تواند از هرگونه فساد و بیمارى مصون بماند و با رهانیدن خود از دام هاى شیطان، خود را در مسیر انبیا و ائمه(ع) قرار دهد. قرآن این دستور را این گونه بیان مى فرماید: (هان اى کسانى که ایمان آورده اید، روزه بر شما واجب شد و این دستور نه تنها درباره شما بلکه یک سنت الهى است که به پیامبران گذشته و پیروان آنان نیز ابلاغ شده; پس روزه بگیرید. امید است بدین سبب متقى گردید.) بنابراین کلاس کسب تقوا است، تمرینى براى متقى شدن است.
4 ـ سعادت دنیا و آخرت
کدامین نتیجه و ثمره بهتر از این که انسان با روزه دارى، سعادت دنیا و آخرتش را تضمین کند. در یک حدیث قدسى، پیامبر(ص) از درگاه خداوند سؤال مى کند: اولین عبادت کدام است؟ خداوند پاسخ مى دهد: روزه. آن گاه رسول اکرم(ص) مى پرسد: پروردگارا، نتیجه و ثمره روزه گرفتن چیست؟ خداوند در پاسخ مى فرماید: نتیجه روزه، رسیدن به آگاهى قلبى و حکمت است و نتیجه حکمت، شناخت خداوند است و نتیجه معرفت و شناخت پروردگار، رسیدن به یقین کامل است; پس هرگاه بنده خدا به یقین رسید، همه وجود و زندگى اش به خدا وابسته مى شود و زندگى اش اگر به سختى و یا به آسانى بگذرد، در او تغییرى ایجاد نمى شود. وقتى که این بنده عاشق خدا در حال مرگ باشد فرشتگان بر بالین او مى ایستند و از آب کوثر و شراب هاى بهشتى او را سیراب مى کنند تا سختى مرگش برطرف شود. سپس به او مژده اى بزرگ مى دهند و مى گویند: خوشا به حالت چه جایگاه نیکو و مقام عظیمى دارى! اینک به یک چشم بر هم زدن به دربار الهى پرواز مى کند و به مقام لقاءالله رسیده و بین او و خداوند بلند مرتبه هیچ پرده و حجابى باقى نمى ماند.
5 ـ قوی کردن اراده
روزه روح انسان را تلطیف و اراده او را قوى و غریزه اش را تعدیل مى کند «لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ».
ب) آثار جسمی
1 . سلامت جسم
روزه اثر بهداشتى و درمانى فراوان دارد و باعث سلامتى و تندرستى جسم مى گردد.رسول خداصلى الله علیه وآله «صُومُوا تَصِحُّوا» ؛ «روزه بگیرید تا سالم شوید»
2 . تأثیر مثبت بر درمان بیماریها
. الکسى سوفورین (دانشمند روسى) روزه دارى را طریق درمان بسیارى از بیمارى ها – از جمله کم خونى، ضعف روده ها، رماتیسم، نقرس، بیمارى هاى چشم، مرض قند و بیمارى هاى کلیه و کبد – مى داند.به نقل از: تفسیرنمونه، ج 1، ص 632.
برخی از پزشکان نوشته‌اندکه امروزه تأثیر مثبت روزه بر بسیاری از بیماری‌ها به اثبات رسیده است. مهمترین این بیماری‌ها عبارتند از : امراض دستگاه گوارش از قبیل التهاب حاد معده، چاقی ، تصلب شرایین، بالا رفتن فشار خون و خناق سینه ، آسم و اختلالات روانی و اخلاقی.
3 . تأثیر روزه در پیشگیری از بیماریها
برخی از پزشکان می‌نویسند: روزه برنامه‌ای است برای نظام بخشیدن به ابعاد مختلف زندگی به صورت ادواری که در آن انسان‌های مؤمن خود را ملزم می‌دانند سالی یک ماه به آن عمل کنند و این کار تأثیر عمیقی بر روح و جسم آنها بر جای می‌گذارد . روزه یک تدبیر و یک روش درمانی برای بسیاری از حالات مرضی است و شاید دستگاه گوارش بیش از سایر اندام‌های دیگر از آن بهره‌مند شود. به همین لحاظ بحث را به اختصار درباره غریزه هضم نزد انسان آغاز می‌کنیم: دستگاه گوارش را دهان،‌غدد بزاقی ،‌معده و غدد مترشحه آن،‌کبد و لوزالمعده و ترشحات هضمی و صفراوی آنها و امعاء و ترشحات آنها تشکیل می‌دهد . تمام این اعضا مشترکا فعالیت می‌کنند تا غذا هضم شده و آماده جذب گردد . غذای جذب شده توسط خون به کبد حمل می‌گردد تا در آنجا تصفیه شده و به طور دقیق و به حسب نیاز بدن توزیع و مازاد آن ذخیره گردد . عمل هضم در اینجا پایان نمی‌پذیرد ،‌بلکه مواد غذایی به وسیله‌ی شریان‌ها به تمام اندام‌ها و سلول‌های بدن حمل می‌گردد تا هر یک غذای مورد نیاز خود را از قبیل اسید‌های آمینه، چربی و سایر مواد از آن بردارند و به مصرف ترمیم،‌تکاثر و رشد برسانند. ضمناً مواد اضافی و زاید موجود در سلولها نیز همزمان تحویل خون می‌گردد تا آنها را از طریق کلیه‌ها، ریه‌ها و روده بزرگ دفع نماید. در کلیه این مراحل، قلب، دستگاه گردش خون،‌مغز و اعصاب نیز مشارکت دارند. عمل غذا خوردن با بلعیدن لقمه پایان نمی‌پذیرد، بلکه این اولین مرحله کار است . با بلعیدن لقمه ،‌تمام دستگاههای بدن وارد فعالیت‌ می‌شوند تا عمل هضم و جذب به نحو مطلوب انجام پذیرد. هر چند اکثر افراد در انجام فعالیت‌های روزانه خود چه بدنی باشد و چه روحی و فکری کوتاهی می ‌کنند،‌تعداد کمی نیز با فرو دادن بی‌حساب مواد غذایی در مشغول کردن معده خود قصور می‌ورزند . دستگاه گوارش را می‌توان پرکارترین دستگاه بدن نامید و همانطور که استراحت برای اعضای مختلف بدن لازم و ضروری است،‌برای دستگاه گوارش نیز امری حیاتی و واجب است و چه بهتر این استراحت از طریق پیروی از یک برنامه ثابت غذایی و در طول یک ماه باشد تا به فواید غیر قابل انکار دست یابیم .
لزوم روزه‌داری برای انسان یک هدیه الهی است که از طرف انبیا‌ء به بشر ابلاغ شده است. آثار مفید روحی و بهداشتی روزه و اسرار آن کاملاً روشن است و این یک مطلب علمی است که در ادیان الهی وجود دارد. (هر چند که مقدار و شرایط روزه‌ممکن است در ادیان دیگر متفاوت بوده و یا در غیر اسلام در طول اعصار دگرگون یا تحریف شده باشد.) با توجه به اینکه در عصار گذشته مردم اسرار علمی روزه را نمی‌دانستند و آن را اجباراً انجام می‌دادند و بشریت در عصر حاضر به فواید پزشکی روزه پی برده است.