آثار ماه مبارک رمضان
تو روایات ما گفته شده که در ماه مبارک رمضان شیاطین در غل و زنجیر هستن می خواستم ببینم آیا شیاطین در این ماه یعنی رمضان هم میتونن به خواب ما بیان، یعنی شکل یه آدم خوب مثلا یا نه ؟ با تشکر، ممنون از شما .
دو جواب برای سؤال شما هست ! اول :منظور از اینکه شیطان دست و بالش بسته است این نیست که اختیار از انسان سلب شود! بلکه در هرلحظه ؛ حتی دور خانه خدا و یا در حال نماز و یا هرجا و هر زمان دیگری، اختیار برانجام گناه و یا ترک آن را دارد ! و وسوسه شیطان بر ترک واجب و یا انجام گناه نیز همیشه هست، ولی حدیث مربوط به زنجیر بودن شیطان را سه گونه می توان توضیح داد( که البته ممکن است بیشتر از این هم باشد!) :
1- منظور از بسته بودن شیطان این است که او دیگر نمی تواند مانند همیشه وسوسه کند ولی اگر مشاهده می شود که شخص وسوسه به گناه می شود، این مربوط به نفس اماره خودش است که همیشه همگام با شیطان بوده ولی اکنون خودش به تنهایی است و در نتیجه قدرتش کمتر شده است و با اندکی مقاومت، پیروزی بر هوای نفس ممکن می شود، چنانکه می بینیم در ماه مبارک توفیقات عامه مردم مسلمان ، بر ترک گناه و ادای واجب و اعمال مستحب، بسیار بیشتر از ماههای دیگر است!
2- منظور این است که قدرت وسوسه او بر گناه ضعیف تر می شود، و این به این دلیل است که ماه رمضان به خواست خدا، در انسان اراده و قدرتی بیشتر از هر زمان دیگری ایجاد می کند و چون اراده و صبر شخص قوی تر می شود خود به خود قدرت وسوسه شیطان در انسان، کاهش می یابد حتی ممکن است که بسیار ضعیف شود و در حد نابودی قرار گیرد!
3- زنجیر بودن شیطان عمومیت ندارد بلکه برای کسی غل و زنجیر است که به دعوت حق لبیک گفته و در ظاهر و باطن، روزه بگیرد و این اخلاص و لبیک گفتن او موجب می شود که شیطان در مورد او، زنجیر باشد! پس اگر شخصی وسوسه شیطان را در خود مشاهده کرد باید بداند که لبیک او باید با اخلاص بیشتری باشد تا نتیجه مطلوب برایش حاصل شود!
دوم :
برای رسیدن به پاسخ این پرسش کافی است که در روایت نقل شده دقت و تامل بیشتری به عمل آید زیرا در خود روایت به این سوال و مشابه آن پاسخ داده شده است. در این روایت آمده که درهای بهشت باز است ولی داخل شدن آن شرائطی دارد نفرموده که همه را در این ماه وارد بهشت می کنند.
قسمتی از روایت پیامبر(ص) این چنین است: « ایها الناس ان ابواب الجنان فی هذا الشهر مفتحه، فاسئلوا ربکم ان لا یغلقها عنکم, و ابواب النیران مغلقه فاسئلوا ربکم ان لا یفتحها علیکم، والشیاطین مغلوله فاسئلوا ربکم ان لا یسلطها علیکم؛ ای مردم درهای بهشت در این ماه باز است از خدا بخواهید که آنرا بر شما نبندد و در های جهنم بسته است از خدا بخواهید که برشما باز نشود (باز نکند) و شیطانها در غل و زنجیرند از خدا مسئلت کنید که برشما مسلط نکند.»
ماه مبارک رمضان ماه رحمت و برکت و مغفرت است و درهای بهشت باز است ولی برای کسانی که با اعمال خود مشمول این رحمت شوند و شرائط داخل شدن در بهشت را برای خود فراهم کنند در این ماه زمینه بهشتی شدن فراهم تر است، ولی اگر کسی غافل بود بدیهی است که در بهشت را به روی خود بسته است. و در جهنم بسته است مگر اینکه با اعمال بد آنرا بروی خود باز کنیم، بنابر این چک سفید امضا به همه داده نشده که در هر شرائطی وارد بهشت می شوید، به مومن داده نشده چه رسد به کافر.
در خود روایت این شرائط و قیود روشن شده، اینکه می فرماید: از خدا بخواهید در بهشت را به روی شما نبندد و در جهنم را نگشاید و شیطان را بر شما مسلط نکند یعنی زمینه رحمت وجود دارد ولی برای کسانی که این فرصت را غنیمت بشمارند و از برکات آن بهره مند شوند و الا همانطور که در روایت آمده اگر کسی خود را در معرض این رحمت قرار ندهد شقی و بد بخت است.
بنابر این خداوند عنایت ویژه ای در این ماه به بندگان خود کرده و فرصت استثنائی ایجاد کرده که مردم خود را بیابند و باز سازی کنند و از رحمت خاص بهره مند شوند حالا اگر کسی در خواب غفلت بود خسران بزرگی کرده که از این فرصت استفاده نکرده است و به تعبیر روایت شقی و بیچاره است.
در نتیجه می شود در این ماه هم کسی خود را جهنمی کند, و همه چیز در گرو تصمیم و عمل ما می باشد و بدون زحمت به کسی چیزی نمی دهند. با دقت در متن روایت به پاسخ کامل می رسید. ( وسائل الشیعه، ج7، ص226 ) .
خداوند متعال به لطف و رحمت و عنایت ویژه ای که به بندگانش و به ویژه مؤمنان دارند، زمان ها و مکان ها و اسبابی برای آنها قرار داده است تا با ارتباط با آنها بتوانند از آنها استمداد جسته، در جهت حفظ و تقویت ایمان خود و قرب به پروردگار و نیز جبران خطاها و گناهان گذشته و پاک کردن آنها و آمادگی پیدا کردن برای دریافت فیض الهی، تلاش و کوشش کنند. بهترین فرصت برای نیل به این اهداف والا، ماه مبارک رمضان است که ماه مهمانی پروردگار و نزول رحمت بی کران او است.
در این ماه عزیز خداوند قدرت شیطان را محدود کرده و زمینه و فضای ایجاد وسوسه و اغوای او را تنگ و محدود نموده است و روح و روان و درون انسان ها را برای عبادت حق و بندگی خداوند و عمل به دستورات او آماده و مهیا ساخته، ولی معنای این سخن، از بین رفتن قدرت اختیار و انتخاب و تعطیل شدن میدان فعالیت شیطان و بسته شدن در تکالیف و امتحان و آزمایش الهی نمی باشد.
چون، اولاً: هدف خداوند از آفرینش انسان رساندن او به کمال است . و ثانیاً: تبلور کمال انسان در معرفت خداوند است و معرفت در گرو عبادت خدا است؛ زیرا با معرفت و عبادت کمال انسان تحقق می یابد. و ثالثاً: تنها عبادت آگاهانه و از روی اختیار انسان را به کمال می رساند. و رابعاً: خداوند انسان را موجودی مختار آفریده و انتخاب سعادت و شقاوت را در اختیار او قرار داده است: «إِنّا هَدَیْناهُ السَّبیلَ إِمّا شاکِرًا وَ إِمّا کَفُورًا؛ ما راه را به انسان نشان دادیم، حال یا سپاسگذار است و یا ناسپاس». ( انسان(76)، آیه ) . خامساً: امتحان یکی از اهداف واسطه ای خلقت انسان است؛ زیرا امتحان تبلور اختیار انسان است و جای تعجب ندارد که در آیات فراوانی از قرآن کریم این مسأله مطرح شده است: «إِنّا خَلَقْنَا اْلإِنْسانَ مِنْ نُطْفَةٍ أَمْشاجٍ نَبْتَلیهِ؛ ما انسان را از نطفه ای آمیخته آفریدیم تا او را بیازماییم». و سادساً: برقراری یک امتحان عادلانه تنها با وجود شرایط و امکانات، برای گزینش هر یک از دو طرف خیر و شر امکان پذیر است.
بنابراین هر چند مسأله آزادی انتخاب گناه یا اطاعت در همه زمان ها حتی در ماه رمضان مطرح است و دست انسان در انتخاب باز است، ولی در ماه رمضان زمینه اطاعت و بستر بندگی و عمل به دستورات الهی فراهم تر و بستر وسوسه و شیطنت و فریب شیطان کمتر و تنگ تر است و در غل و زنجیر بودن دست و پای شیطان در خطبة شعبانیه پیامبر گرامی اسلام(ص) به همین معنا اشاره دارد، به همین دلیل در ادامه این خطبه پیامبر(ص) می فرماید: کاری نکنید که شیطان از زنجیر آزاد شود و یا درب بهشت به روی شما بسته و درب جهنم به رویتان باز شود.
جهت اطلاع بیشتر ر. ک: معارف قرآن، انسان شناسی، استاد مصباح یزدی.
آثار ماه مبارک رمضان