قبولی نماز ـ فهم حدیث
امام صادق فرموده هرکس یک نماز یا یک کار نیک از آن قبول شود خداوند عذابش نمی نماید یعنی این نماز وکار نیک مورد قبول نیستند، لطفا توضیح دهید.
ابتدا باید عرض شود که احادیث فراوانی با این مضامین داریم. یکی از اهداف اصلی و محتوای مهم آنها تأکید بر اهمیت برخی از اعمال عبادی مانند نماز بطور خاص است. همچنین این دسته از احادیث تأکید زیادی بر شرایط سخت قبولی اعمال دارند.
هر عمل عبادی و دینی دو نوع شرایط دارد: شرایط صحت و شرایط قبولی.
درباره شرایط صحت در رساله های مراجع عظام تقلید تأکید زیادی شده است و همه شرایط صحت اعمالی مانند روزه، نماز، حج و … اشاره گردیده است. اما درباره شرایط قبولی اعمال، خصوصاً عمل عبادی بسیار مهمی مانند نماز مطلب خاصی بیان نشده است. شرایط قبولی هر عملی را باید در سایر کتاب ها و آموزه های دینی یافت.
این حدیث و دهها حدیث دیگر با همین مضمون و مفهوم هم، تأکید بر شرایط سخت قبولی نماز یا کارهای خیر دارد.
مثلا در شرایط صحت نماز گفته شده است که لباس نمازگزار باید پاک بوده و نجس نباشد و … ولی درباره شرایط قبولی نماز، نکات مهمتر و ظریف تری نهفته است که اگر رعایت نشود قبولی نماز را خدشه دار می کند شرایط بسیار مهمی از جمله شرط اعتقادی، شرط ولائی، شرط اخلاقی، شرط اقتصادی، شرط اجتماعی، شرط بهداشتی و …
شرایط اعتقادی مانند ایمان به غیب در سوره بقره آیه 5و6 ، یا نپذیرفتن ولایت امیرالمومنین و ائمه علیهم السلام، یا پرداخت نکردن زکات واجب مال از خمس اموال گرفته تا زکات جو و گندم و … ، یا نداشتن تقوای زبان، مثلا آدم بددهانی کند یا اهل فحاشی باشد و … از جمله شرایط مهم اخلاقی است.
در شرایط اقتصادی کسی بدهی هایش را به افراد عمداً پرداخت نکند یا بدون عذر با تأخیر پرداخت کند
حتی شرایط خانوادگی برخی افراد باعث قبولی یا عدم قبولی اعمال عبادی شان می شود. مانند خوش اخلاقی یا بداخلاقی و بدرفتار در خانه با همسر و فرزندان و …
بنابراین آنچه از این دسته احادیث فهمیده می شود دو نکته مهم و اساسی است. یکی تأکید بر اهمیت اعمال خصوصاً اعمال عبادی مانند نماز، روزه، حج و … دیگری تأکید بر شرایط سخت قبولی اعمال که شرایطی به مراتب مهمتر و دشوار از شرایط صحت اعمال می باشد.
قبولی نماز ـ فهم حدیث