دین و اندیشه

برتری حضرت فاطمه (س) و آیه ۴۲ سوره آل عمران

پرسش و پاسخ

بر اساس روایات ما شیعیان معتقدیم که حضرت فاطمه(س) برترین زنان جهان است. این عقیده چگونه با آیه ۴۲ سوره آل عمران که حضرت مریم(س) را برترین زنان عالم معرفی می‌کند سازگار است؟

از سوى مفسران دو پاسخ به این سؤال داده اند: 1. مراد آیه شریفه، برترى حضرت مریم بر همه زنان جهان در عصر خودش است. این پاسخ هم مشابه قرآنى دارد و هم دلیل روایى: الف. در قرآن مجید آمده است که خداوند درباره بنى اسرائیل فرمود: «و انى فضّلتکم على العالمین». بقره (2)، آیه 47. در تفسیر نمونه آمده است: «بدیهى است منظور، برترى مؤمنان بنى اسرائیل بر مردم عصر خود بوده است».
ب. در تفسیر برهان روایتى از مفضل بن عمر نقل شده است که مى گوید: به امام صادق(ع) عرض کردم: مرا خبر ده از قول پیامبر خدا(ص) درباره فاطمه که فرمودند: «او سرور زنان جهانیان است». آیا او سرور زنان عصر خویش است؟ امام(ع) فرمودند: «مریم سرور زنان جهان در عصر خود بود، اما فاطمه(س) سرور همه زنان از آغاز تا پایان است».
2. آیه شریفه قید زمانى ندارد و مربوط به همه زمان ها است؛ ولى قید موضوعى دارد و از همین رو منافاتى با سرورى حضرت زهرا(س) بر همه زنان عالم در کمالات عالیه و والاى انسانى ندارد.
توضیح اینکه در قرآن مجید، یک سرى از ویژگى ها و امتیازات براى حضرت مریم بیان شده است. این ویژگى ها از اختصاصات حضرت مریم نیست و افراد دیگرى نیز در رتبه او و چه بسا بالاتر از او به چنین مقاماتى رسیده اند؛ اما آنچه ازاختصاصات حضرت مریم(س) است و بدان وصف بر همه زنان عالم امتیاز یافته است، چگونگى ولادت فرزند وى مى باشد.
علامه طباطبایى(ره) در تفسیر المیزان مى فرماید: «[این کلمه ]از خصایص وجودى حضرت مریم(س)، انگشت روى هیچ خصیصه اى به جز ولادت عجیب فرزندش نمى گذارد. این است که «اصطفاء» از هر جهت نیست؛ بلکه آن گونه فرزند آوردن مراد است».
اما غیر از کلمه «اصطفاء» کلمات دیگرى که در آیات مربوط به آن حضرت آمده، از قبیل: «تطهیر»، «تصدیق به کلمات خدا و کتب او»، «قنوت» و «محدثه بودن» همه از امورى است که اختصاص به آن حضرت ندارد.
در تفسیر «اطیب البیان» نیز امتیاز خصوصى حضرت مریم(س) بر دیگر زنان، چگونگى زاییدن حضرت عیسى(ع) بیان شده و در سر بیان «واصطفیک على نساء العالمین» آمده است: «بیان این جمله براى این است که دیگر زنى نتواند چنین دعوایى بکند و بهانه به دست بیاورد». بنابراین اگر آیه داراى قید زمانى نباشد، حضرت مریم(س) را فقط در چگونگى فرزند آوردن از همه زنان جهان ممتاز دانسته است و این نافى برترى حضرت زهرا(س) در کمالات عالیه انسانى نیست. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 31/500007)

برتری حضرت فاطمه (س) و آیه ۴۲ سوره آل عمران

دیدگاه شما برای ما ارزشمند است

نظر شما چیه؟ منتظر نظرات ارزشمند شما هستیم *

دکمه بازگشت به بالا