اجر رسالت

تناقضی نیست.آیه 23 سوره مبارکه شورا می فرماید: « … قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبى وَ مَنْ یَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فیها حُسْناً إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَکُورٌ »ترجمه :
« … بگو: «من هیچ پاداشى از شما بر رسالتم درخواست نمى کنم جز دوست داشتن نزدیکانم [اهل بیتم ] و هر کس کار نیکى انجام دهد، بر نیکى اش مى افزاییم چرا که خداوند آمرزنده و سپاسگزار است. »
براى اینکه به حقیقت محتواى آیه آشناتر شویم بهترین راه آن است که از آیات دیگر قرآن کمک گیریم:
در بسیارى از آیات قرآن مجید مى خوانیم: پیامبران مى گفتند پاداشى از شما مردم در برابر دعوت رسالت نمى خواهیم، و پاداش ما تنها بر پروردگار عالمیان است” ما أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ مِنْ أَجْرٍ إِنْ أَجْرِیَ إِلَّا عَلى رَبِّ الْعالَمِینَ” «1».
و در مورد شخص پیامبر اسلام نیز تعبیرات مختلفى دیده مى شود: در یک جا مى گوید: قُلْ ما سَأَلْتُکُمْ مِنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَکُمْ إِنْ أَجْرِیَ إِلَّا عَلَى اللَّهِ:” بگو پاداشى را که از شما خواستم تنها به سود شما است اجر و پاداش من فقط بر خداوند است” (سبا- 47).
و در جاى دیگر مى خوانیم: قُلْ ما أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلَّا مَنْ شاءَ أَنْ یَتَّخِذَ إِلى رَبِّهِ سَبِیلًا: بگو من در برابر ابلاغ رسالت هیچگونه پاداشى از شما مطالبه نمى کنم، مگر کسانى که بخواهند راهى به سوى پروردگارشان برگزینند”.
و بالآخره در مورد دیگرى مى گوید: قُلْ ما أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ مِنْ أَجْرٍ وَ ما أَنَا مِنَ الْمُتَکَلِّفِینَ:” من از شما پاداشى نمى طلبم و چیزى بر شما تحمیل نمى کنم” (ص- 86).
هر گاه این آیات سه گانه را با آیه مورد بحث در کنار هم بگذاریم نتیجه گیرى کردن از آن آسان است: در یک جا به کلى نفى اجر و مزد مى کند.
در جاى دیگر مى گوید: من تنها پاداش از کسى مى خواهم که راهى به سوى خدا مى جوید.
و در مورد سوم مى گوید پاداشى را که از شما خواسته ام براى خود شما است.
و بالآخره در آیه مورد بحث مى افزاید: مودت در قربى پاداش رسالت من است، یعنى:
من پاداشى از شما خواسته ام که این ویژگی ها را دارد: مطلقا چیزى نیست که نفعش عائد من شود، صد در صد به سود خود شما است، و چیزى است که راه شما را به سوى خدا هموار مى سازد.
به این ترتیب آیا جز مساله ادامه خط مکتب پیامبر(ص) به وسیله رهبران الهى و جانشینان معصومش که همگى از خاندان او بوده اند امر دیگرى مى تواند باشد؟ منتها چون مساله مودت پایه این ارتباط بوده و در این آیه با صراحت آمده است.
این نکته نیز قابل توجه است که در پایان همین آیه مورد بحث مى افزاید:
” آن کس که عمل نیکى انجام دهد بر نیکى عملش مى افزاییم، چرا که خداوند آمرزنده و شکرگزار است و به اعمال بندگان جزاى مناسب مى دهد” (وَ مَنْ یَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِیها حُسْناً إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَکُورٌ).
چه حسنه اى از این برتر که انسان خود را همیشه در زیر پرچم رهبران الهى قرار دهد، حب آنها را در دل گیرد، و خط آنها را ادامه دهد، در فهم کلام الهى آنجا که مسائل براى او ابهام پیدا کند از آنها توضیح بخواهد، عمل آنها را معیار قرار دهد، و آنها را الگو و اسوه خود سازد. «2»

پاورقی:
1. سوره شعرا آیه 109- 127- 145- 164- 180 .
2. ر. ک: تفسیر نمونه، ج 20، ص: 409 .