علت اختلاف نظر مراجع تقلید

سایت راشدون بخش احکام شرعی: در مطلب قبلی دلیل و فلسفه تقلید کردن را توضیح دادیم که می توانید بخوانید، اما سوالی که وجود دارد که چرا مراجع تقلید اختلاف نظر دارند؟ علت اختلاف نظر مراجع تقلید چیست؟ که ما در این نوشته توضیح می دهیم دلایل اختلاف فتوا بین فقها چیست؟ پس تا پایان با ما همراه شوید.

علت اختلاف نظر مراجع تقلید

برای اینکه حکم شرعی از آیات و روایات استنباط و استخراج شود نیاز به علوم متعددی بوجود دارد از جمله ادبیات عرب که شامل صرف، نحو، بلاغت و لغت می شود و همچنین علم رجال و درایه و اصول فقه است که در هر یک از این علوم اختلاف نظر بین متخصصین هر علم وجود دارد و همین اختلاف نظر موجب می شود که برخی موارد برداشت های متفاوتی از آیات و روایات شود و فتاوای فقها و مراجع تقلید متفاوت باشد.
البته به این نکته باید توجه داشت که این اختلاف نظر در میان علوم مختلف مانند پزشکی نیز وجود دارد و طبیعی است. در ادامه دلایل این اختلاف نظر بین مراجع تقلید در فتواها را توضیح بیشتری می دهیم.

دلایل اختلاف نظر بین مراجع تقلید

این اختلاف نظر بین فتواهای مراجع عوامل و ریشه های دارد که به چهار مورد این عوامل اشاره می کنیم:

1. اصول فقه

یکی از مهمترین علومی که در استنباط و استخراج حکم شرعی مورد نیاز است علم اصول است. در این علم با اوامر و نواهی و مفاهیم، تعارض های که در احادیث وجود دارد و برخی از مباحث دیگر که در اینجا نمی گنجد، مثلا گاهی چندین روایت داریم که با یکدیگر تعارض دارند و همه این روایات صحیح هستند و برای اینکه یکی را بر دیگری ترجیح دهیم نیاز به علم اصول فقه است و به دلیل اختلاف نظر های که در علم اصول فقه هست موجب می شود هر کدام طبق نظر خود یک روایت را ترجیح دهند و بر طبق آن روایت فتوا دهند که همین موضوع موجب تفاوت فتوا می شود.

2. ادبیات عرب

علم ادبیات عرب شامل نحو، صرف، بلاغت و شناخت معنای الفاظ است و یکی از مقدمات اجتهاد است زیرا یک مجتهد با کتب عربی سر و کار دارد و اختلاف نظر در علم ادبیات عرب باعث می شود ترجمه متفاوتی از روایت شود همانطور که میدانید ترجمه ها با یکدیگر متفاوت است و همین اختلف باعث می شود اختلاف نظر بین مراجع تقلید در فتوا بوجود بیاید.

3. لغت و مفاهیم

گاهی تفاوت فتوا و علت اختلاف نظر بین مراجع تقلید برداشت متفاوتی است که مفاهیم موجود در روایات دارند مثلا کلمه «یوم» ترجمه آن روز است اما اینکه ابتدا و انتهاء آن چه موقع است بین لغت شناسان نیز تفاوت های وجود دارد برخی از طلوع خورشید تا غروب را یوم می گویند و عده ای دیگر گسترده تر می دانند و طلوع فجر همین جزء یوم می دانند که طلوع فجر زمانی است هوا شروع به روشن شدن می کند و همین موضوع دلیل اختلاف فتوا گردیده است.

4. علم رجال

در زمان معصومین علیهم السلام چون دسترسی به خود معصومین وجود داشت خیلی دنبال سند و مدرک روایت نبودند و اشخاص همدیگر را می شناختند و کسی اگر حدیثی را نقل می کرد اگر می دانستند فردی متدین و راستگو است حدیث او را می پذیرفتند ولی در زمان های بعد افرادی پیدا شدند که احادیث را جعل می کردند و همین موضوع موجب شد نیازی به علم پیدا شد که به بررسی سلسله سند حدیث بپردازد که مثلا اگر کسی حدیثی را از امام صادق علیه السلام نقل می کند با چند واسطه نقل می کند و اینکه خود این شخص و واسطه های افرادی راستگو و …. باشند و بر همین اساس علم رجال پایه گذاری شد، که این علم به بررسی نقاط ضعف و قوت کسانی که در اسناد حدیث وجود دارد می پردازد و روایات معتبر و نامعتبر را جدا می کردند و بر اساس آن فتوا می دادند که همین موضوع موجب اختلاف نظرها شد و اینکه ممکن بود یک فقیه روایت فلان شخص را قبول داشته باشد و دیگری خیر، و همین موجب اختلاف نظر و فتوا بین فقها شد.

جمع بندی اختلاف مراجع تقلید

اینکه چرا مراجع تقلید اختلاف نظر دارند را همانطور که گفته شد چون برای استنباط حکم فقهی نیاز به علوم مختلف است که در این علوم اختلاف نظر وجود دارد و همین اختلاف نظر باعث می شود که برداشت های متفاوتی از برخی آیات و روایات شود و در نتیجه حکم متفاوتی داده شود. اگر سوالی دیگری در این مورد دارید می توانید در ادامه سوال خود را در بخش نظرات بفرستید در کوتاه ترین زمان پاسخگوی شما هستیم.