دین و اندیشه

ناسیونالیسم مثبت- آیت الله خامنه ای و ملیت گرایی

پرسش و پاسخ

سلام علیکمظاهرا این سخن از مقام معظم رهبری است که میگویند: باید ناسیونالیسم مثبت در مردم ایجاد شود.

برای یک فرد مذهبی، آیا گذاشتن عکس تخت جمشید یا آرامگاه کوروش یا علامت معروف داریوش در پروفایل تلگرام، جایز است؟

با تشکر

با سلام و تحیت. حضرت آیت الله خامنه ای در زمینه ناسیونالیسم می فرماید: «ما ناسیونالیسم را به معنای مثبتش قبول داریم. هر کس باید به میهن خودش علاقه داشته باشد. مگر میشود کسی از میهن خودش دور باشد؟ ناسیونالیسم به این معنا چیز خوبی است؛ اما به این معنا که چون من اهل این‌جا هستم، پس بایستی علیه همه‌ی ملتهای دیگر توطئه کنم و بدخواه آنان باشم و علیه آنان کید و مکر داشته باشم، این بد است؛ یعنی اثبات وابستگی من به این‌جا، جزییت من از خانواده‌ی عمومی و جهانی را نفی کند. معمولاً این ناسیونالیستها، وقتی که گرایش ناسیونالیستی در یکجا خیلی قوی میشود، این‌طوری هستند.»(۱۳۶۹/۰۱/۲۶)ایشان در زمینه اهمیت و چیستی هویت ملی و ناسیونالیسم مثبت مردم ایران می فرماید: «آنچه را که من امروز به عنوان یک تکلیف برای جامعه جوان کشور حس میکنم، این است که جوانان باید از سرمایه هویّت ملی و جمعی کشور، با همه وجود و همّتِ خود دفاع کنند. هر مجموعه‌ی انسانی به یک هویّت جمعی احتیاج دارد و باید احساس اجتماع و بستگی و هویّت جمعی کند. در کشورهای دنیا معمولاً روی مفهوم ملیّت تکیه میکنند. بعضی جاها هم روی قومیّت تکیه میکنند. ملیّت چیست؟ یک هویّت جمعی است که با برخورداری از آن، هر کشور میتواند از همه امکانات خود برای پیشرفت و موفقیّت استفاده کند. اگر این احساسِ هویّت جمعی وجود نداشته باشد، بسیاری از مشکلات برای آن مجموعه پیش می‌آید و بسیاری از موفقیّتها برای آنها حاصل نخواهد شد؛ یعنی پاره‌ای از موفقیّتها در یک کشور، جز با احساس هویّت جمعی به دست نخواهد آمد. این هویّت ملی و جمعی در کشور ما حتّی از ملیّت هم فراتر است. ما با این‌که ملیّت را محترم و مقدّس میشمریم و بسیار هم روی ملیّت – به معنای مثبت آن، نه به معنای منفی آن؛ همان چیزی که در عرف سیاسی دنیا به آن «ناسیونالیسم» گفته میشود – تکیه میکنیم؛ اما هویّت جمعی و ملی ملت ایران، نظام اسلامی است که حتّی از ملیّت ایرانی، کارایی و جذابیّت بیشتر و حوزه تأثیرِ وسیعتری دارد. اهمیت این هویّت جمعی به این است که هم در مقیاس ایرانی دارای بازده و تأثیر است، هم در مقیاس اسلامی چنین تأثیری دارد و هم در مقیاس جهانی مؤثر است؛ یعنی چیزی که دیگر ملیّتها هیچکدام اینها را ندارند؛ یک چیز فراملّی است. دایره بعضی از شعارهای فراملّی، محدود است. مثلاً عربها به هویّت عربی و ناسیونالیسم یا قومیّت عربی تکیه میکنند؛ اما این هویّت اوّلاً محدود در دایره عربهاست و فراتر از آنها را شامل نمیشود؛ ثانیاً چون عربیّت یک واقعیت است، حاوی و متضمّنِ یک آرمان فراملیّتی نیست که برای دیگر ملتهای جهان جاذبه‌ای داشته باشد. لذا در یک کمربند، محصور میماند و حتّی با افرادی که آن سوی مرز هستند، تعارض هم پیدا میکند – عرب و غیر عرب، عرب و فارس، عرب و ترک – چون آرمانی در آن نیست که بتواند یک دایره وسیعتر از این هویّت را فرا بگیرد. اما نظام اسلامی این‌گونه نیست. نظام اسلامی، هم دارای کاربُرد ملی است، هم دارای کاربُرد اسلامی است، هم دارای کاربُرد جهانی است؛ یعنی فرااسلامی است.»(۱۳۸۰/۰۸/۱۲)بر این اساس ترویج نمادهای مربوط به ایران باستان، به تنهایی نمیتواند رساننده چنین مفهوم و جایگاه بلندی از هویت ملی و جمعی ایران اسلامی باشد.

ناسیونالیسم مثبت- آیت الله خامنه ای و ملیت گرایی

دیدگاه شما برای ما ارزشمند است

نظر شما چیه؟ منتظر نظرات ارزشمند شما هستیم *

دکمه بازگشت به بالا