تبعیض بین فرزندان

از ارتباط و حُسن اعتماد مجدد شما با «مجموعه پرسمان» صمیمانه تشکر می‌کنیم. در پاسخ به سوال اول شما باید گفت اگر پدر و مادری بین فرزندانشان تبعیض قائل شوند و موجبات رنجش خاطر بعضی از آنها را فراهم کنند، این کار ظلم محسوب می شود و گناه است. اما این چیزی است بین خود و خدایشان که باید نزد او پاسخگو باشند و چیزی از وظایف شما نسبت به آنها کم نمی کند. البته شما می توانید به آنها اعتراض کنید و یا ناراحتی خود را از کار آنها بروز دهید؛ اما به هرحال به خاطر تمام زحماتی که از کودکی تا الآن برایتان کشیده اند، حق ندارید به آنها توهین کنید. پدر و مادر، از لحظه انعقاد نطفه تا هنگام تولد و همچنین بعد از تولد و در دوران شیرخوارگى و بعد کودکى مشکلات بسیار زیادى را متحمل شده اند. بنابراین خداوند نیز در مقابل زحمات آنها حقوق ویژه ای را براى آنها قائل شده است. از این رو باید در هر شرایطى احترام آنها را نگه داشت؛ هر چند در بعضى اوقات در برخورد با فرزندان خود دچار اشتباه شوند. اشتباهات آنها در بسیاری از مواقع، نتیجه تربیت نادرست آنها، رفتار پدر و مادرشان با آنها و نیز بر اثر عدم آگاهی و سواد کافی در زمینه تربیت فرزند و تحت تأثیر محیط زندگی آنها و شرایطی بوده که در آن به سر می برده اند. بنابراین آنها زیاد هم مقصر نیستند و معمولا عمدی در این کار ندارند. در واقع باید گفت اگرچه رعایت عدالت در خصوص فرزندان کاری بس مشکل است و برخی از والدین در این خصوص دچار تبعیض و بی‌عدالتی می‌گردند، اما همانطور که اشاره شد بخش عمده‌ای از این گونه رفتارهای پدر و مادرها، ناشی از عدم آگاهی و جهل آنهاست. متأسفانه برخی از والدین با اصول تربیتی صحیح آشنایی کافی ندارند؛ به همین دلیل در تربیت فرزندان دچار تبعیض و بی‌عدالتی می‌گردند.
اساساً یکی از چیزهایی که امر تربیت را مختل می‌کند، تبعیض و فرق گذاشتن بین فرزندان است. تبعیض و بیعدالتی در برخورد با فرزندان از هر جهتی (عاطفی، روحی و روانی و …) روی فرزندان تأثیر منفی می‌گذارد و موجب حسادت، کینه، مقایسه های ناروا و بروز برخی مشکلات بین فرزندان می‌شود. تا تبعیض بین فرزندان هست، پیدایش خصومت، حسادت، مقایسه کردنها، عقده و سایر مشکلات عاطفی، روحی و روانی بین فرزندان دور از انتظار نخواهد بود. پدر و مادر باید بدانند که همه فرزندان در یک سطح نیستند و هر کدام در زمینهای استعداد دارند و این نباید سبب تبعیض بین فرزندان شود.
البته این را بدانید که همان طور که عرض شد بسیاری از این گونه بی‌مهری‌ها، تبعیضها و فرق گذاشتنها به واسطه ضعف فرهنگی و ناآگاهی والدین نسبت به وظایف خود نسبت به فرزندان و عدم آشنایی آنان از اصول صحیح تربیتی ناشی می‌گردد و ممکن است خیلی عمدی نبوده باشد. گاهی برخی از فرزندان، توانایی و استعداد خاصی دارند و یا جذابیت و زیبایی چشمگیری دارند و یا حتی بیماری و معلولیت و مشکل خاصی دارند که همه این‌ها به نوعی باعث می‌شود که توجه والدین بیش از سایر فرزندان به آنها معطوف گردد و یا ترجیح جنسیت پسر برای والدین که همین عوامل ممکن است خواسته یا ناخواسته، زمینه تبعیض و بی‌عدالتی را در خانواده‌ها فراهم کند.
وقتی در خانوادهای به هر علت، تبعیض بین فرزندان باشد و پدر و مادر بین فرزندان فرق بگذارند؛ مسأله بی‌مهری‌ها، تبعیض‌ها گاهی آزاردهنده و عذاب آورخواهد بود؛ اما اگر قرار باشد از این گونه رفتارها آزرده و عصبی شوید و در یک سیکل معیوب بیفتید، چیزی جز ابتلا به انواع بیماری‌های اعصاب و روان و اختلالات روحی و روانی از جمله افسردگی، وسواس فکری، بدبینی، حس انتقام‌جویی و… عایدتان نخواهد شد.
برای این که زندگی آرام و شادی داشته باشید و احساس شادی و خوشبختی کنید و بتوانید بی‌توجهی‌ها و بی‌مهری‌های پدر و مادرتان و سوء رفتارهای آنان را به راحتی تحمل کنید، بهتر این است که این موهبت الهی را وابسته به یک چیزی در بیرون خود نکنید. چرا که هزاران متغیر در بیرون از شما هست که لزوماً همه آنها را نمی‌توانید کنترل کنید. مثلاً شما نمی‌توانید گذشته را جبران کنید و یا به این سادگیها و در کوتاه مدت، چنان پدر و مادرتان را تغییر دهید که رفتار تبعیض آمیز با شما نداشته باشد و در عوض رفتار و اعمالی انجام دهند که طبق میل شما بوده و موجب شادی شما بشود؛ بنابراین بهتر است شاد بودن را به درون خود ببرید و نسبت به تواناییها، اعتقادات، علائق، استعدادها و رشدهای خود احساس شادمانی داشته باشید. به این ترتیب هر وقت هم که ناشاد باشید، کلیدش دست خودتان هست و می‌توانید با کمی تلاش، شادی را به دست بیاورید. نیازی نیست که منتظر بمانید تا پدر و مادرتان و دیگران شما را دوست بدارند و یا در مرکز توجه خود قرار دهند و بدین شیوه شادی را به شما هدیه و پیشکش کنند. اگر شما با تکیه بر اعتماد به نفس و توانایی‌های خودتان کار کنید؛ اگر شما خودتان را بشناسید و قبول داشته باشید و خودتان را با خواهر یا برادرتان و یا دیگران مقایسه نکنید و اصلاً برای‌تان مهم نباشد که پدر و مادرتان و دیگران در مورد شما چه میگویند، اگر دنیا هم مقابل شما قرار بگیرند و حتی اگر کسی هم به شما توجه نکند، خواهید گفت: «اهمیتی ندارد». اگر شما نگاه خودتان را عوض کنید، یاد می‌گیرید که در روابط تنگاتنگ با اطرافیان از مورد توجه قرار نگرفتن آنها نه تنها آزرده نشوید؛ بلکه به طرف مقابل انرژی مثبت در قالب یک تعریف یا تمجید دوستانه بدهید.
به هر حال، تا سبک فکری شما اصلاح نشود، تا روی افکار و ذهن خود کار نکنید، توقع نداشته باشید که زندگیتان تغییر کند. در واقع آن چیزی که شما در بیرون از خود دنبالش می‌گردید و می‌خواهید آن را به دست بیاورید، در درون شماست، کافیست خوشبختی، شادی، آرامش و دوست داشتن را در درون خود حس کنید.
همچنین توصیه می‌کنیم از راز و نیاز به درگاه الهی غافل نباشید و از خدا بخواهید که مهرتان را در دل پدر و مادرتان روز افزون گرداند و برای آنها طلب مغفرت کنید و در دل آنها را ببخشید و در عمل نیز با حفظ حرمت و گرامی داشت خاطر آنها به گونه‌ای با آنها رفتار کنید تا به تدریج متوجه رفتار اشتباه‌شان گردند و بکوشند آن را اصلاح کنند.
باید به گونه‌ای با پدر و مادرتان برخورد نمایید که به شخصیت واقعی، حرمت و تکریم آنها خدشه‌ای وارد نگردد؛ چه بسا ممکن است جوان پاکدل پاک رفتار، با نحوه عملش و با ادب، گرامیداشت خاطر، تحویل گرفتن آنها، نیکى و مراقبت، بر پدر و مادرش تأثیر بگذارد تا ایشان متوجه کردار زشت‌شان بشوند و تصمیم جدی بگیرند که دگر بار اَعمال و رفتار ناپسند و زشتی انجام ندهند. به هر حال، قرآن کریم انسان‌ها را از تندى و پرخاش نسبت به پدر و مادر نهى مى کند و به سخن نیک و لحن شایسته و خضوع و تواضع و گستردن بال رأفت در برابر آنان و خیرخواهى و دعا در حق آنان دعوت مى کند.
این را بدانید، رفتار صحیح شما با پدر و مادرتان و مداومت در آن، نوعی امر به معروف و نهی از منکر عملی به حساب می‌آید و می‌تواند همانند تلنگری، آنها را از خواب غفلت بیدار کند.
این احتمال نیز وجود دارد که پدر و مادرتان در گذشته رفتاری از شما دیده‌اند به طوری که ذهنیت‌شان نسبت به شما تغییر یافته و کاملاً منفی شده است؛ به همین خاطر کارهای خوب شما در نظر آنها کوچک جلوه می‌کنید و آنها کارهای شما را نادیده می‌انگارند. توصیه می‌شود در صورت امکان آن ذهنیت منفی را شناسایی و در صدد تغییر آن بربیایید.
به هر حال، هرگز نباید خطاها و اشتباهات خود را در این جریان نادیده بگیرید و همه تقصیرها را به گردن پدر و مادرتان بیندازید.
راهکارهای کاربردی
1. ذهنیت خود را نسبت به پدر و مادرتان تغییر دهید و سعی کنید ارتباط عاطفی خود را به آنها روز به روز تقویت کنید و با آنان به نرمی و ملاطفت رفتار نمایید تا آنها تحت تأثیر شما قرار بگیرند و رفتارهای تبعیض‌آمیز خویش را اصلاح کنند.
این را بدانید، در آغاز بعثت پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) و صدر اسلام جمعی از جوانان تازه مسلمان شده بودند؛ ولی هنوز والدین آن‌ها بر شرک و کفر خود باقی بودند. جوانان تازه مسلمان طبق دستور اسلام و قرآن آن چنان زیبا و با نرمی و ملاطفت با پدر و مادر خود رفتار می‌نمودند که در نهایت، باعث گرویدن آنها با اسلام شدند. این مسئله گویای تأثیرگذاری رفتار پسندیده بر تغییر و اصلاح زشتی‌ها و ناهنجاری‌هاست. شما نیز می‌توانید این گونه عمل کنید و تا جایی که می‌تواند با پدر و مادرتان به نیکی رفتار کنید. یادتان باشد در آموزه‌های دینی، حفظ نظام خانواده از اهمیت ویژه ای برخوردار است، بنابراین بهتر است نهایت تلاش خود را به کار گیرید و با ایجاد همدلی و تفاهم به همه اعضای خانواده، محیطی گرم و صمیمی به وجود آورید تا تمام اعضای خانواده نسبت به یکدیگر احترام بگذارند.
2. بکوشید خاطرات تلخ گذشته را از ذهن خود بیرون بریزید و اجازه ندهید تا آن خاطرات در قالب افکار منفی و مزاحم به ذهن تان هجوم بیاورند تا با نشخوار ذهنی دچار وسواس فکری در این زمینه گردید به صورتی که آن افکار، در یک چرخه بی پایان و تکرار شونده شما را آزار دهند. می‌توانید کش نازکی به مچ دست خود ببندید و با شروع افکار منفی و مزاحم، آن کش را بکشید و رها کنید تا اندک سوزشی در مچ دست‌تان ایجاد شود و سپس شروع به شمارش معکوس نمایید. مثلاً عدد 100 را انتخاب کنید و سعی نمایید هفت تا هفت تا از آن کم کنید تا به صفر برسید؛ تا با احساس دردى که روى مچ دست‌تان ایجاد مى شود و نیز با شمارس اعداد، از آن فضاى روانى بیرون آیید و ناخودآگاه موضوع ذهنى‌تان عوض شود.
3. سعی کنید در عرصه‌های علمی و هنری و ورزشی، مهارت‌افزایی داشته باشید و بدین وسیله بر توانمندی‌های خود بیفزایید، این طوری پدر و مادرتان نسبت به شما امیدوار می‌گردند و به شما افتخار خواهند نمود. گاهی وقت‌ها عامل بدرفتاری والدین، خود فرزندان هستند به گونه‌ای که برخی فرزندان تلاش‌های شبانه‌روزی والدین را نادیده می‌گیرند و به جای درس خواندن و یا دنبال حرفه و کاری درست رفتن، سراغ بازی و تفریح می‌روند و یا دل به درس و کار نمی‌دهند و با شیوه والدین‌شان را از خود رنجیده خاطر می‌سازند و باعث می‌شوند که آنها رفتار خوب و عادلانه‌ای با فرزندان خود نداشته باشند. شما نیز باید ببینید و از خودتان سؤال کنید که شما چه کار کرده‌اید و یا چه می‌کنید که پدرو مادرتان با شما رفتار تبعیض‌آمیز دارند و به شما توجهی نمی‌کنند؟
امیدورایم با توجه و عمل به نکات فوق مشکلات از زندگی شما رخت بربندند و زندگی شاد و موفقی در پیش رو داشته باشید.
همواره موفق و کامروا باشید.