علوم مورد نیاز مفسّر

اکثر مفسران و محققان علوم قرآنی در کتابهای خود فصلی را به علوم مورد نیاز در تفسیر اختصاص داده و علومی را که از دیدگاه خود برای تفسیر ضروری می دانستند، یاد کرده‌اند. اهم این علوم بدین قرار است:1. علوم ادبی (لغت، اشتقاق، صرف و نحو)
2. علوم بلاغی (معانی، بیان، بدیع)
3. علوم قرآن (وحی ، نزول، تاریخ قرآن، قرائات، تحریف، اعجاز، ناسخ و منسوخ، محکم و متشابه، و …)
4. علوم استنباط معرفت دینی (اصول فقه، فقه)
5. علوم الحدیث (تاریخ حدیث، درایه و رجال)
6. علم کلام
7. علم تاریخ اسلام و ادیان توحیدی
و… .
دانشمندان علوم قرآن، اصول، قواعدی نیز به عنوان مقدمات برای تفسیر ذکر کرده‌اند که رعایت نکردن آن‌ها و بی‌توجهی به آن‌ها سبب خطای در تفسیر و در نتیجه بی‌اعتباری آن می‌شود. بنابراین کسی که بخواهد در تفسیر صاحب نظر گردد، لازم است مقدمات علم تفسیر را بیاموزد.[ جهت اطلاع بیشتر ر. ک: تفسیر و مفسران، استاد محمد‌هادی معرفت(ره)؛ روش شناسی تفسیر قرآن، علی اکبر بابایی، و همکاران زیر نظر محمود رجبی؛ منطق تفسیر قرآن، محمد علی رضایی اصفهانی. ]