دین و اندیشه

مصداق حجاب در قرآن

پرسش و پاسخ

شبهه ای مطرح شده بود که حجاب در قرآن محدود به زنان پیامبر (ص) و مومن شده است و در مورد زنان مسلمان تکلیف مشخص نیست و میگویند زنانی که مومن هستند میتوانند حجاب را رعایت کنند و نه زنان مسلمان و این شبهه خیلی رایج شده است. پاسخ این شبهه چیست؟

در مورد حجاب زنان مومن، خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید:«یا أَیُّهَا النَّبِیُّ قُلْ لِأَزْواجِکَ وَ بَناتِکَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنینَ یُدْنینَ عَلَیْهِنَّ مِنْ جَلاَبِیبِهِنَّ ذلِکَ أَدْنى أَنْ یُعْرَفْنَ فَلا یُؤْذَیْنَ وَ کانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحیماً؛ اى پیامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو: «جلباب‌ها [روسرى هاى بلند] خود را بر خویش فروافکنند، این کار براى این که شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند بهتر است (و اگر تا کنون خطا و کوتاهى از آنها سر زده توبه کنند) خداوند همواره آمرزنده رحیم است.» (احزاب/59) در این آیه به اصل لزوم حجاب و یکی از حکمت‌ها و فلسفه‌های مهم حجاب اشاره شده است. این سوال که در این آیه مخاطب خدا زنان مومنان هستند یا زنان مسلمانان؟ نشأت گرفته از خلط بین مفهوم و مصداق است. به عبارت دیگر گرچه مسلمان و مومن از حیث مفهومی ‌با یکدیگر تفاوت دارند زیرا یکی از ماده تسلیم است و دیگری از ماده ایمان و این دو از حیث معنا و مفهوم متفاوت هستند اما مصداق این دو یعنی آن افرادی که عنوان مسلمان و مومن بر آنها منطبق می‌گردد در اصطلاح قرآنی یکی هستند و لذا احکام و آثاری که برای یکی از آن دو بیان شده برای دیگری هم وجود دارد. به عنوان نمونه خداوند متعال در یکی از آیات می‌فرماید: «إِنَّ الْمُسْلِمینَ وَ الْمُسْلِماتِ وَ الْمُؤْمِنینَ وَ الْمُؤْمِناتِ وَ الْقانِتینَ وَ الْقانِتاتِ وَ الصَّادِقینَ وَ الصَّادِقاتِ وَ الصَّابِرینَ وَ الصَّابِراتِ وَ الْخاشِعینَ وَ الْخاشِعاتِ وَ الْمُتَصَدِّقینَ وَ الْمُتَصَدِّقاتِ وَ الصَّائِمینَ وَ الصَّائِماتِ وَ الْحافِظینَ فُرُوجَهُمْ وَ الْحافِظاتِ وَ الذَّاکِرینَ اللَّهَ کَثیراً وَ الذَّاکِراتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَ أَجْراً عَظیماً؛ به یقین، مردان مسلمان و زنان مسلمان، مردان با ایمان و زنان با ایمان، مردان مطیع فرمان خدا و زنان مطیع فرمان خدا، مردان راستگو و زنان راستگو، مردان صابر و شکیبا و زنان صابر و شکیبا، مردان با خشوع و زنان با خشوع، مردان انفاق کننده و زنان انفاق کننده، مردان روزه دار و زنان روزه دار، مردان پاکدامن و زنان پاکدامن و مردانى که بسیار به یاد خدا هستند و زنانى که بسیار یاد خدا مى کنند، خداوند براى همه آنان مغفرت و پاداش عظیمى فراهم ساخته است.» (احزاب/ 35) در این آیه گرچه مسلمان و مومن و صادق و صابر و خاشع و … جداگانه ذکر شده‌اند اما خداوند متعال برای همه آنها وعده مغفرت داده است و این به خاطر این است که گرچه مفهوم تسلیم و ایمان و صبر و صدق و … با یکدیگر تفاوت دارند، اما مصداق آنها یکی است.در اینجا ممکن است این شبهه مطرح شود که خداوند متعال بین اسلام و ایمان فرق قائل شده و فرموده: « قالَتِ الْأَعْرابُ آمَنَّا قُلْ لَمْ تُؤْمِنُوا وَ لکِنْ قُولُوا أَسْلَمْنا وَ لَمَّا یَدْخُلِ الْإیمانُ فی قُلُوبِکُم؛ عرب هاى بادیه نشین گفتند: «ایمان آورده ایم» بگو: «شما ایمان نیاورده اید، ولى بگویید اسلام آورده ایم، اما هنوز ایمان وارد قلب شما نشده است.» (حجرات/14) طبق این آیه ممکن است این شبهه پیش آید که بین مسلمان و مومن فرق است.
در پاسخ به این شبهه باید بگوییم که آیه مذکور در صدد تذکر تفاوت اسلام آوردن ظاهری با ایمان آوردن است نه این که تعبیر مسلمین با مومنین در کاربرد قرآنی تفاوت داشته باشد. دلیل این امر هم این است که خداوند متعال در برخی آیات به نقل از پیامبران می‌فرماید که آنها می‌گفتند که ما از مسلمین هستیم: مانند آیه 72 سوره مبارکه یونس یا آیه 91 سوره نمل. اگر این تعبیر مسلمین به همان معنایی باشد که در آیه 14 حجرات آمده باشد باید بگوییم که ایمان داخل قلب این پیامبران نشده که ایشان خود را مسلمین می‌دانند! در این زمینه می‌توان به آیات مربوط نهی استفاده از شراب یا وجوب روزه هم اشاره کرد. در هر دو آیه مورد خطاب افراد مومن است:«یأَیهَا الَّذِینَ ءَامَنُوا لا تَقْرَبُوا الصلَوةَ وَ أَنتُمْ سکَرَی» (نساء/43)«یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِن قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ» (بقره/183)اگر این استدلال صحیح باشد باید مسلمان بتوانند شراب بخورند یا روزه فقط بر مومنان واجب شده نه مسلمانان. بنابراین تعبیر مومنین که در آیه حجاب آمده شامل همه افراد می‌گردد.
علاوه بر این باید توجه داشت که گرچه قرآن کریم منبع اساسی استنباط احکام شرعی است. اما منابع استنباط احکام شرعی منحصر به قرآن نیست و روایات معصومین (علیهم السلام) هم یکی از منابع استنباط احکام شرعی است و به همین جهت لزوم حفظ حجاب که از قرآن و سنت استفاده شده و مورد اجماع علما نیز هست امر مسلمی‌است که با تفسیر به رای‌ قابل تشکیک و تردید نیست.

مصداق حجاب در قرآن

دیدگاه شما برای ما ارزشمند است

نظر شما چیه؟ منتظر نظرات ارزشمند شما هستیم *

دکمه بازگشت به بالا