دین و اندیشه

جغرافیای پیامبران به جز عربستان

پرسش و پاسخ

پیامبران به جز عربستان در کدام سرزمین ها بوده اند وکدام پیامبر در ایران بودند؟

اگر منظور شما شبه‌جزیره عربستان قدیم است به‌عرض می‌رسانیم:خداوند برای هدایت نوع بشر و رساندن انسانها به کمال مطلوب و سعادت جاویدان، پیامبران و رسولانی فرستاده است. چه اینکه اگر نمی فرستاد هدف آفرینش بشر حاصل نمی شد. همه انبیاء الهی یک هدف را تعقیب می کردند و آن سعادت انسانها از طریق ایمان به خدا و روز رستاخیز و تعلیم و تربیت صحیح دینی و تقویت اصول اخلاقی در جوامع بشری بوده است.مسلمانان بر مبنای برخی روایات به 124000 پیامبر عقیده دارند که نام حتی 124 نفر از ایشان در دست نیست و تعداد 313 نفر از پیامبران صاحب کتاب بوده اند.(1) و 5 تن از ایشان که پیامبر اولوالعزم نامیده می شوند صاحب شریعت بودند.(2) و سایر پیامبران شریعت این 5 نفر را بین مردم تبلیغ می کردند. و شریعت حضرت محمد _صلی الله علیه و آله_ جهانی بوده(3) و فقط نام 25 یا 26 نفر از پیامبران در قرآن کریم آمده است و همچنین تاریخ گذشتة بشری بر خلاف پادشاهان و حکام چندان توجهی به تاریخ انبیاء نکرده و لذا اطلاعات امروز بشر از انبیاء خیلی محدود است.(4)
شبه جزیره عربستان قدیم شامل منطقه ای است که جغرافی دانان محدودة آن را از غرب تا دریای سرخ و از شمال تا مرز شام و از طرف شرق به حدود کوفه تا بصره و دریای فارس و از جنوب به اقیانوس هند محدود می کنند.(5) یعنی شامل چند کشور عربی حوزه خلیج فارس در زمان حاضر می شود و با این حساب نمی توان ادعا کرد که تمام پیامبران و ائمه از شبه جزیره عربستان باشند چرا که به تصریح خود قرآن خداوند برای هر قومی پیامبری و رسولی فرستاده است. آنجا که می فرماید: در هر امتی نذیر و هشدار دهنده ای وجود دارد. و برای هر امتی رسولی است که هر گاه رسول آنها آمد و حجّت تمام شد حکم به عدل شود و بر هیچکس ستم نخواهد شد. ویا در هر امتی پیامبری فرستادیم (تا به مردم بگویند) که خدا را بپرستید و از بت اجتناب کنید .(6) از این آیات استفاده می شود که هر کجا انسان هائی به صورت ( قوم ) یا ( امت ) بوده اند، از فیض نبوت بی بهره نبوده اند. پس برای هر امتی از امتها در هر جای کره زمین که بوده اند رسولی از طرف خداوند آمده و حامل رسالت و پیامهای خدای تعالی به سوی آنها بوده اند. و مأمور بوده اند که آن پیامها را به مردم ابلاغ نماید و اگر این چنین نبود با عدالت خداوند سازگار نبود.
در اینجا به عنوان نمونه به برخی از پیامبران که در میان اقوام و سرزمینهای مختلف به رسالت مبعوث شده اند که خارج از جزیرة العرب بوده اشاره می شود.
حضرت لقمان ـ علیه السّلام ـ که بنابر قولی یکی از پیامبران بوده و به لقمان حکیم معروف است از مردمان حبشه بوده و در میان قوم خود به پیامبری رسید. البته پیامبر بودن حضرت لقمان محل مناقشه است و برخی پیامبر بودن او را قبول ندارند و معتقدند که او بین پیامبری و حکمت، حکمت را اختیار کرد ولی برخی معتقدند که او به پیامبری رسیده است. (7)
جرجیس پیامبر که شریعت حضرت عیسی ـ علیه السّلام ـ را دعوت می کرد از مردمان ارمنستان بوده است.(8)
ایوب نبی ـ علیه السّلام ـ از مردمان روم بوده است.(9)
حضرت نوح ـ علیه السّلام ـ که اولین پیامبری است که صاحب شریعت شده از مردمان بین النهرین یعنی عراق امروزی بوده و به پیامبری رسیده و کشتی خود را در محل مسجد کوفه ساخته است.(10)
اگر معتقد به پیامبری زرتشت هم بشویم چنانچه برخی بر این باورند که او پیامبر بوده و او را قدیمیترین پیامبر آریائی دانسته اند و از شرق برخاسته و پیامبر ایرانی است و پیروان زرتشت (مجوس) را از اهل کتاب می شمارند.(11) البته این نظر قابل مناقشه است و با توجه به روایاتی که داریم خیلی قابل قبول نیست.
حضرت ابراهیم ـ علیه السّلام ـ که شیخ الانبیاء لقب دارد زادگاهش شهر اور در کلده قدیم بوده که با خانواده اش به فلسطین و کنعان سفر کرده و در آنجا به پیامبری مبعوث می شود.(12)
حضرت موسی ـ علیه السّلام ـ در مصر به پیامبری رسید و تعداد کثیری از انبیای بنی اسرائیل همچون حضرت داود و سلیمان و یحیی و ذکریا ـ علیه السّلام ـ و همچنین حضرت عیسی ـ علیه السّلام ـ در فلسطین به پیامبری رسیدند که خارج از شبه جزیره عربستان بوده است.(13)
پس با توجه به مطالب گفته شده می توان به این نتیجه رسید که از میان انبیاء حضرت اسماعیل و حضرت محمدـ صلّی الله علیه و آله ـ تا حدی که تاریخ گواهی می دهد در جزیرة العرب به نبوت رسیده اند. و به تصریح قرآن کریم که می فرماید: برای هر قومی پیامبر و رسولی فرستادیم و همچنین با توجه به اطلاعات محدودی که از برخی پیامبران در دست هست می توان گفت که اکثر پیامبران از خارج شبه جزیرة عربستان بوده و این تصور که اکثر انبیاء از شبه جزیرة عربستان است تصور صحیحی نیست.
اما امامان معصوم چونکه از نسل پیامبر آخرالزمان ـ صلّی الله علیه و آله ـ و اوصیاء آن حضرت برای هدایت عامة بشر می باشد، بالطبع باید از این منطقه باشند. و با توجه به جهانی بودن شریعت محمد ـ صلّی الله علیه و آله ـ امامت ائمة طاهرین نیز جهانی بوده فلذا امامان اختصاص به محل و محدودة خاصی ندارد. و آنان حجت خداوند برای تمام مردم جهان می باشند و در عصر حاضر امام زمان (عج) حجت خدا و امام همة جهانیان است و به هیچ محلی خاص تعلق ندارد.
بعلاوه یکی از مشکلات رخدادهای تاریخی عدم شفافیت آن است. مکان ظهور پیامبران از مسایل تاریخی است که ابهام دارد و قضاوت درباره آن مشکل است. اما با توجه به رهنمودهای وحیانی می‌گوییم:ظهور پیامبران اختصاص به منطقه خاصی ندارد .
اگر در قرآن مجید، تنها نام عدّه معدودی از پیامبران بزرگ برده شده؛ بدین معنا نیست که تعداد ایشان منحصر به همین افراد است؛ بلکه در قرآن تصریح شده است که بسیاری از پیامبران بوده اند که نامی از ایشان در این قرآن به میان نیامده است: ورسلاً لم نقصصهم علیک، (14)
بنابراین نمی توان گفت که همه پیامبران در یک منطقه خاص ظهور نموده اند، بلکه طبق احادیثی که در مورد تعداد آنان رسیده ؛یعنی124 چهار هزار نفر، از این تعداد چند پیامبر مشخص مربوط به آسیا و خاورمیانه است، از بقیه خبری نیست. (15)
این احتمال نیز بعید نیست که بسیاری از مناطق جهان همانند هند، چین، آمریکا و… نیز در گذشته‌های دور که امکان ارتباط وجود نداشته ، بر حسب ضرورت پیامبرانی مبعوث شدند که ما از رندگی آنان اطلاعی نداریم .
از نظر عقلی نیز منطقه جغرافیایی پیامبر مهم نیست؛ بلکه آن چه مهم است، تسلیم حقیقت شدن است، چنان که گروندگان به اسلام از نقاط مختلف دنیا بوده و هستند.
پیامبران بزرگ در منطقه خاور میانه ظهور نموده اند . البته پیامبران اولوالعزم و صاحب شریعت و کتاب آسمانی، از شرق میانه برخاستند. نوح(ع) از عراق برخاست . مرکز دعوت ابراهیم(ع) عراق و شام بود، به مصر و حجاز نیز سفر کرد. موسی(ع) از مصر برخاست. چون که در زمان ظهور پیامبران، منطقه مسکونی عمده انسان ها مناطق آسیایی بود و خاور میانه مهد تمدن قرار داشت.
مورخان بزرگ جهان تصریح می‌کنند که مشرق زمین (مخصوصاً شرق میانه) گهواره تمدن انسانی است و منطقه ای که به نام هلال خصیب است.
تمدن مصر باستان که قدیمی ترین تمدّن شناخته شده جهان است، تمدّن بابل در عراق، تمدن یمن در جنوب حجاز، همچنین تمدّن ایران و شامات، همه نمونه تمدن‌های معروف بشری هستند… قدمت تمدن انسانی در این مناطق به هفت هزار سال یا بیش تر باز می‌گردد. (16) از سوی دیگر، رابطه نزدیکی میان تمدن انسانی و ظهور پیامبران بزرگ است، زیرا انسان‌های متمدن نیاز بیش تری به آیین‌های الهی دارند، تا هم قوانین حقوقی و اجتماعی را تضمین کرده، جلو تعدیات و مفاسد را بگیرد، و هم فطرت الهی آن‌ها را شکوفا سازد. به همین دلیل می‌گوییم نیاز بشر امروز مخصوصاً کشورهایی که از تمدن و صنعت سهم بیش تری دارند، به مذهب، از هر زمین بیش تر است.
بعید نیست چنین ادعا شود که هبوط حضرت آدم(ع) و ثقل جمعیت بشری در منطقه خاوری بوده ، انسان‌ها از این منطقه به دیگر مناطق کوچ کرده اند که اگر چنین باشد می‌گوییم: بین ثقل جمعیت و تمدن و بعثت پیامبران ارتباط منطقی برقرار است.
پیامبران مهم از مناطق معتدل ظهور نموده اند، زیرا در مناطق معتدل به دلیل ظهور دانش‌ها و صنعت، بیشتر زمینه کمال انسان‌ها فراهم می‌شود و بیش تر آماده پذیرش پیامبران هستند.(17)
به نقل ازسایت بنیاد فرهنگی امامت و پاسخگویی به سوالات دینی
درخصوص قسمت دوم سوال شما عرض می‌شود بنابر نوشته‌های تاریخی حدّاقلّ یازده نفر از انبیاء در ایران دفن شده‌اند؛ و قبر معلوم و معروف دارند؛ که نشان می دهد آنها برای تبلیغ در این دیار مبعوث شده اند یا از جایی دیگر به این دیار آمده بوده اند. نام و نشان این انبیاء عبارت است از:
ـ دانیال نبی در شوش
فرزند یوحنا ششصد سال پیش از میلاد مسیح زندگی می‌کرده‌ است؛ مشهورترین پیامبری است که در ایران دیده از جهان فرو بسته‌است. شهر باستانی شوش را به نام این پیامبر می‌شناختند. امام علی (ع) درباره اش جمله‌ای به این مضمون دارد: هر کس برادرم دانیال را زیارت کند گویی مرا زیارت کرده‌ است؛ و همین جمله امروزه بر سنگ مزار دانیال نبی حک شده‌است.
ـ حَیَقوق در تویسرکان
تویسرکان در دامنهٔ الوند، جزئی از سلسله کوههای زاگرس میزبان حیقوق نبی است. حیقوق به شهادت آن‌چه بر سر مزارش نوشته شده ۱۲۰۰ سال پیش از هجرت پیامبر اکرم(ص) و در عصر دانیال نبی می‌زیسته‌ است. حیقوق پیامبر پس از فتح بابل توسط کوروش و مرگ بخت‌النصر به ایران آمد و ایرانیان او را گرامی می‌داشتند؛ و پس از فوت وی، او را در دشت سرسبز تویسرکان به خاک سپردند. مردم محلّی این آرامگاه را بسیار دوست می دارند.
ـ اشموئیل نبی در ساوه
در جاده‌ای که به بوئین زهرا می‌رسد در نزدیکی شهر ساوه و در انتهای دشتی پهناور مزار اشموئیل یا سموئیل قرار دارد. پیامبری که در عهد جالوت ظهور کرد و در جنگی نابرابر او را شکست داد. در این جنگ جالوت توسط سنگی که از سوی داود(ع) به سوی او پرتاب شده بود، کشته شد. مزار اشموئیل در عهد صفویه مورد بازسازی قرار گرفت و ایوان مزار نیز در عهد ناصر الدین شاه مرمت شد.
ـ چهار انبیاء
چهار انبیا لقب فشرده شده ی پیامبرانی به نام‌های: «سلام» و «سلوم» و «سهولی» و «القیا» است که در دوران غیبت اصحاب کهف به گسترش خداپرستی پرداختند. این آرامگاه که مقبره‌ ی صالح فرزند حسن بن علی را نیز دربردارد، جلوه‌ای زیبا از هنر ایرانی در عصر اسلام است و همه ساله بسیاری از مردم قزوین و مناطق اطراف را به زیارت خود فرا می‌خواند.
ـ یوشع پیامبر در اصفهان
مزار این پیامبر در اصفهان قرار دارد. گفته شده آن جناب توسط کورش کبیر از بابل نجات پیدا کرد و ساکن ایران شد. یوشع پیامبر در گورستان تخت فولاد در اصفهان دفن شده‌ است. گورستانی که قدمت آن به دوران قبل از اسلام بر می‌گردد و چهره‌های بزرگی در آن دفن شده‌اند.
ـ حَجَی در همدان
در همدان که پیش از این هکمتانه نامیده می‌شد، مسجدی به نام «مسجد پیغمبر» وجود دارد که در دل آن آرامگاه حجی قرار دارد. او پس از دوباره ‌سازی اورشلیم ، که توسط بخت النصر ویران شده بود، در حدود دو هزار و ششصد سال پیش به ایران مهاجرت کرد؛ و در همین سرزمین هم از دنیا رفت.
ـ قیدار نبی در زنجان
شهرقیدار مرکزشهرستان خدابنده از توابع زنجان لااقل از دوره ساسانی به بعد(به استنادآثار تاریخی مزرعه تخت) سابقه تاریخی دارد. نام شهر به خاطر وجود آرامگاه قیدار نبی درکنار چشمه ی پرآب کوه علی پنجه شهر، قیدار نامیده می‌شود. در گذشته‌های دور این شهر با نام پیغمبرتوسط اهالی منطقه خطاب می‌شده است. بنای بقعه به سال 719 هـ . ق توسط بلغار خاتون زن ارغون شاه ایلخانی تجدید بنا گردیده است. ضریح چوبی مزار قیدار که با نقوش متعلق به دوران ایلخانی تزئین شده طی روزهای مختلف سال پذیرای پارچه‌های سبز رنگی است که از سوی زائران بارگاه آن بسته شده و همین موضوع زیبایی خاصی را به آرامگاه قیدار بخشیده‌است. قیدار فرزند اسماعیل پسر ابراهیم است که نسلشان به خاندان بنی‌هاشم در عربستان ختم می‌شود. پیامبر اسلام به واسطه ی سی نسل، از فرزندان این پیامبر به شمار می‌رود.
ـ حزقیل در دزفول
این پیامبر در شهر دزفول به باباحزقیل معروف است و در خیابان شریعتی دزفول پشت پارکینگ زیارتگاهش قرار دارد.
افزون بر این بزرگواران در برخی روایات آمده که ایرانیان، قبل از زرتشت، پیغمبری صاحب کتاب داشته اند؛ که به شهادت رسیده است. امّا متأسفانه اسم و رسم او را ذکر نفرموده اند.
پی نوشت:
1. توفیقی، حسین، آشنائی با ادیان بزرگ، تهران، انتشارات سمت، چاپ هفتم 1384 ص242.
2. قرآن کریم سوره شوری آیه 13.
3. سوره اعراف آیه 158.
4. اصفهانی، عمادالدین، تاریخ انبیاء، تهران، کتابفروشی اسلام چاپ سوم 1347 ص150.
5. ابوالفداء، تقویم البلدان، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران بنیاد فرهنگ 1349 ص107.
6. فاطر (35) آیه 24- و یونس آیه 47- و نحل (16) آیه 36.
7. اصفهانی پیشین ص660 و ص753. معارف و معاریف، ج 8، ذیل واژة لقمان.
8. اصفهانی پیشین ص660 و ص753.
9. طبری، تاریخ طبری ج1 بیروت موسسه اعلمی چاپ پنجم 1409هـ . ق ص226.
10. جزایری، نعمت ا…، قصص الانبیاء، بیروت موسسه اعلمی چاپ هشتم 1398هـ . ق، ص85.
11. محمد جواد مشکور، خلاصه ادیان، تهران انتشارات شرق، چاپ چهارم ص1369 ص94.
12. همان ص118.
13. همان ص122 و اصفهانی پیشین ص580.
14. نساء (4)آیه 124.
15 . منشور جاوید ج 10 ،ص100 ،جعفر سبحانی ، قم ، مؤسسه امام صادق (ع) ،1370 ،چاپ اول .
16 . پیام قرآن ، ج7 ، ص 368 ، ناصر مکارم شیرازی ، قم ،مدرسه الامام علی بن ابیطالب (ع) ،1375 ،چاپ سوم .
17. منشور جاوید ج10، ص100- 105؛پیام قرآن، ج7 ،ص368 -389 .

جغرافیای پیامبران به جز عربستان

دیدگاه شما برای ما ارزشمند است

نظر شما چیه؟ منتظر نظرات ارزشمند شما هستیم *

دکمه بازگشت به بالا