احتمال تأثیر امر به معروف
اگر در موردی هم احتمال تأثیر بدهد و هم احتمال عدم تأثیر را، آیا امر به معروف و نهی از منکر واجب است؟
همه مراجع (به جز سیستانی و بهجت): فرد آمر یا ناهی یا باید بداند که امر و نهیاش مؤثر است یا احتمال بدهد که تأثیر میگذارد. اما اگر بداند که امر و نهی او اثر ندارد، واجب نیست که امر به معروف و نهی از منکر کند.[ امام، توضیح المسائل، م 2791 و تحریر الوسیله، امر به معروف، گفتار در شرایط وجوب، شرط دوم، م1و17؛ نوری، توضیح المسائل، م 2789؛ خامنهای، سایت،احکام موضوعی، امر به معروف؛ مکارم، توضیح المسائل، م 2414؛ صافی، توضیح المسائل، م 2862؛ فاضل، توضیح المسائل، م 2124؛ وحید، توضیح المسائل، م 2069؛ دفتر مراجع. ]
آیتالله سیستانی: اگر کسی میداند که امر و نهی او اثر ندارد، احتیاط واجب آن است که کراهت و ناراحتی خود را از کارهای ناشایسته خلافکار به هر طوری که ممکن است (با گفتار یا رفتار یا نوشتار و مانند آن) اظهار نماید؛ هرچند بداند که در او اثر نخواهد داشت.[ سیستانی، توضیح المسائل، ج1، م 2205.]
آیتالله بهجت: در صورتی که انسان میداند امر به معروف و نهی از منکر او تأثیری ندارد، بر او لازم نیست امر به معروف ویا نهی از منکر بنماید، اما جواز بلکه رجحان آن در صورت عدم خوف ضرر، خالی از وجه نیست.[ بهجت، توضیح المسائل، م 1608.]
تبصره. احتمال تأثیر شرط وجوب امر به معروف و نهی از منکر است و نه شرط جواز، لذا اگر در موردی تردید داشت و پنجاهپنجاه بود، امربهمعروف و نهی از منکر واجب نیست ولی اگر مفسدهای نداشته باشد جایز است و اشکال ندارد.
احتمال تأثیر امر به معروف