دین و اندیشه
آمادگی برای گریه در عزاداری
چه کنم در هنگام عزادارى و ذکر مصیبت قلب من بشکند و اشک بریزم؟
اولاً، خود حالت تباکى و حزن و اندوه داشتن در هنگام ذکر مصیبت، امرى ارزشمند است؛ چنان که در روایات بدان تصریح شده است.[ خصائص الحسینیه، ص 142 و وسائل الشیعة، ج 4، ص 1121، ص 1124.] ثانیا، منشأ گریه ارزشى، معرفت است؛ ازاین رو اگر احساس مى کنیم که در هنگام ذکر مصیبت، حالت گریه نداشته و اشکى از چشمانمان جارى نمى شود، حتى قلبمان نیز متأثر و اندوهگین نمى گردد ـ البته به شرط آن که مطمئن باشیم نداشتن اشک ریشه در عوارض جسمانى ندارد ـ باید زمینه هاى ایجاد و توسعه معرفت به اهل بیت علیهم السلام را در خود تقویت کرده و موانع معرفت را از میان برداریم. زمینه هاى ایجاد و توسعه معرفت به اهل البیت علیهم السلام عبارت است از: 1. مطالعه تاریخ زندگانى آنان، 2. مطالعه و تفکّر در سخنان ایشان، 3. شناخت خدا؛ زیرا آنان تجلى گاه اوصاف الهى اند وبا شناخت خدا و اوصاف او، مى توان فضایل آنان را دریافت.[ نگا: آیین مهرورزى، بخش محبت به اهل بیت علیهم السلام.] موانع معرفت؛ عمدتا به عملکرد ما برگشته، موجب قساوت قلب مى شود[ «من علامات الشقاء جمود العین» [حضرت رسول(صلی الله علیه و آله) ]، میزان الحکمه، ج 1، ص 455، روایت 1845 و قال على(علیه‌السلام) : «ما جفت الدموع الا لقسوة القلوب و ما قست القلوب الالکثرة الذنوب». [همان، ص 455، روایت 18406].] و موجب مى گردد که حتى احساسات و عواطف ما در سیطره عقل ما نباشد. این موانع عبارتند از:
1. زیاد سخن گفتن درغیر ذکر خدا[ بحارالانوار، ج 71، ص 281.]،
2. گناه زیاد[ همان، ج 70، ص 55.]،
3. آرزوى زیاد[ همان، ج 78، ص 83.]،
4. گوش سپارى به امور لهو[ بحارالانوار، ج 75، ص 370.]،
5. جمع کردن مال[ مستدرک الوسائل، ج 2، ص 341.]،
6. ترک عبادات[ تنبیه الخواطر، ص 360.]،
7. همنشینى با افراد گمراه و ستمگر[ بحارالانوار، ج 1، ص 203.]،
8. همنشینى با افراد فرومایه و پست[ همان، ج 77، ص 45.]،
9. خنده زیاد[ همان جا.].
براى از بین رفتن قساوت قلب، در روایات امورى ذکر شده که مهم ترین آنها عبارت است از:
1. یاد مرگ[ همان، ج 14، ص 309.]،
2. پند و اندرز[ همان، ج 77، ص 199.]،
3. تفکر در آیات الهى، قیامت و حال خویشتن[ همان، ج 78، ص 115.]،
4. همنشینى با اندیشمندان[ همان، ص 308.]،
5. معاشرت با اهل فضل[ معجم الفاظ غررالحکم، ص 863.]،
6. گفت و گوى علمى[ بحارالانوار، ج 1، ص 203.]،
7. اطعام تهى دستان[ مشکاه الانوار، ص 107.]،
8. مهربانى و محبت به ایتام[ همانجا.]،
9. ذکر خدا[ نهج البلاغه، خ 222.]،
10. ذکر فضایل و مناقب و مصائب اهل بیت علیهم السلام[ همانجا.]،
11. قرائت قرآن[ همان، خ 176.]،
12. استغفار[ بحارالانوار، ج 93، ص 284.].
مهم تر از تمامى این امور، آن است که از خداوند متعال عاجزانه بخواهیم: به ما چشم اشک بار عنایت کند و در این میان، اهل بیت علیهم السلام را واسطه قرارداده و از خود آنان نیز استمداد جوییم.
چون زتنهایى تو نومیدى شوى
زیر سایه یار خورشیدى شوى
رو بجو یار خدایى را تو زود
چون چنان کردى خدا یار تو بود[ مثنوى، دفتر 2، ابیات 22 و 23.]
1. زیاد سخن گفتن درغیر ذکر خدا[ بحارالانوار، ج 71، ص 281.]،
2. گناه زیاد[ همان، ج 70، ص 55.]،
3. آرزوى زیاد[ همان، ج 78، ص 83.]،
4. گوش سپارى به امور لهو[ بحارالانوار، ج 75، ص 370.]،
5. جمع کردن مال[ مستدرک الوسائل، ج 2، ص 341.]،
6. ترک عبادات[ تنبیه الخواطر، ص 360.]،
7. همنشینى با افراد گمراه و ستمگر[ بحارالانوار، ج 1، ص 203.]،
8. همنشینى با افراد فرومایه و پست[ همان، ج 77، ص 45.]،
9. خنده زیاد[ همان جا.].
براى از بین رفتن قساوت قلب، در روایات امورى ذکر شده که مهم ترین آنها عبارت است از:
1. یاد مرگ[ همان، ج 14، ص 309.]،
2. پند و اندرز[ همان، ج 77، ص 199.]،
3. تفکر در آیات الهى، قیامت و حال خویشتن[ همان، ج 78، ص 115.]،
4. همنشینى با اندیشمندان[ همان، ص 308.]،
5. معاشرت با اهل فضل[ معجم الفاظ غررالحکم، ص 863.]،
6. گفت و گوى علمى[ بحارالانوار، ج 1، ص 203.]،
7. اطعام تهى دستان[ مشکاه الانوار، ص 107.]،
8. مهربانى و محبت به ایتام[ همانجا.]،
9. ذکر خدا[ نهج البلاغه، خ 222.]،
10. ذکر فضایل و مناقب و مصائب اهل بیت علیهم السلام[ همانجا.]،
11. قرائت قرآن[ همان، خ 176.]،
12. استغفار[ بحارالانوار، ج 93، ص 284.].
مهم تر از تمامى این امور، آن است که از خداوند متعال عاجزانه بخواهیم: به ما چشم اشک بار عنایت کند و در این میان، اهل بیت علیهم السلام را واسطه قرارداده و از خود آنان نیز استمداد جوییم.
چون زتنهایى تو نومیدى شوى
زیر سایه یار خورشیدى شوى
رو بجو یار خدایى را تو زود
چون چنان کردى خدا یار تو بود[ مثنوى، دفتر 2، ابیات 22 و 23.]
آمادگي براي گريه در عزاداري
آمادگی برای گریه در عزاداری
