حکومت و سیاست در کشمیر؟
دانشجوی محترم ضمن تشکر از تماس مجدد شما با این مرکز، برای پاسخ به این سوال به نظر می رسد بهتر باشد ابتدا اطلاعاتی کلی در باره کشمیر ارائه شود. کشمیر در زمان تسلط بریتانیا بر شبه قاره هند و قبل از استقلال هند و پاکستان، با وجودی که اکثر مردم آن مسلمان بودند،تحت حکومت فرمانروای هندو مذهب منطقه قرار داشت.هنگام تقسیم مستعمره هند به دو کشور مستقل هند و پاکستان، قرار بود سرزمینهای مسلمان نشین به پاکستان و سرزمینهای هندو نشین به هند واگذار شود، اما فرمانروای کشمیر شخصا تصمیم گرفت سرزمین خود را در اختیار هند بگذارد.
دانشجوی محترم ضمن تشکر از تماس مجدد شما با این مرکز، برای پاسخ به این سوال به نظر می رسد بهتر باشد ابتدا اطلاعاتی کلی در باره کشمیر ارائه شود. کشمیر در زمان تسلط بریتانیا بر شبه قاره هند و قبل از استقلال هند و پاکستان، با وجودی که اکثر مردم آن مسلمان بودند،تحت حکومت فرمانروای هندو مذهب منطقه قرار داشت.هنگام تقسیم مستعمره هند به دو کشور مستقل هند و پاکستان، قرار بود سرزمینهای مسلمان نشین به پاکستان و سرزمینهای هندو نشین به هند واگذار شود، اما فرمانروای کشمیر شخصا تصمیم گرفت سرزمین خود را در اختیار هند بگذارد. پاکستان به این تصمیم اعتراض کرد و در اکتبر سال 1947 بین دو کشور تازه استقلال یافته، جنگی رخ داد که تا ژانویه سال 1949 ادامه داشت. سرانجام با میانجیگری سازمان ملل متحد دو کشور با آتش بس موافقت کردند.اگرچه سازمان ملل توصیه کرده بود سرنوشت کشمیر با مراجعه به آرای مردم آن سرزمین تعیین شود، اما این همه پرسی هرگز انجام نشد. موضع رسمی پاکستان در قبال مسئُله کشمیر، این است که بدلیل اینکه اکثریت مردم این ایالت مسلمان هستند، کشمیر باید در سال 1947 به پاکستان میپیوست. مقامات پاکستان بر این عقیده هستند که قطعنامههای متعدد سازمان ملل متحد در خصوص کشمیر بدین معنی است که مردم کشمیر باید اجازه داشته باشند تا دریک همه پرسی بتوانند سرنوشت خود را برای پیوستن به هند و یا پاکستان تعیین کنند. اما دولتمردان هند موضع دیگری دارند و معتقدند که کشمیر بخشی از هند است؛ چرا که بر اساس سند الحاقی که مهاراجه وقت کشمیر با دولت هند در اکتبر سال 1947 به امضا رساند، وی اختیارات مربوط به ارتباطات، دفاع، و امور خارجی را به دهلی نو واگذار کرد. هنگام برقراری آتش بس سال 1949، حدود یک سوم از سرزمین کشمیر – که پاکستان آن را کشمیر آزاد مینامد – در تصرف پاکستان باقی ماند و هند نیز در سال 1954 انضمام رسمی بخش تحت کنترل خود – موسوم به جامو و کشمیر – را به خاک خود اعلام کرد. چند سال بعد مجدداً جنگ دیگری بین دو کشور رخ داد.بدین ترتیب که در سال 1965، حملات ارتش پاکستان در خط آتش بس، واکنش نظامی هند و عبور نیروهای هندی از خط مرزی دو کشور در ناحیه لاهور پاکستان را در پی آورد.جنگ دوم نیز سرانجام با میانجیگری روسیه خاتمه یافت و در ژانویه سال 1966، رهبران وقت دو کشور در تاشکند، موافقتنامهای را مبنی بر خروج نیروهای خود از خاک یکدیگر و تعهد به حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات دوجانبه امضا کردند. با این همه، بحران کشمیر و تیرگی روابط هند و پاکستان همچنان ادامه یافت. جنگ سوم، در سال 1971 و در پی حمایت هند از شورش استقلال طلبان پاکستان شرقی در مقابل پاکستان اتفاق افتاد که نهایتاً به تشکیل کشور مستقل بنگلادش منتهی شد که آتش بس سال 1972 و شناسایی بنگلادش توسط پاکستان در سال 1974، به این بحران خاتمه داد. از سوی دیگر مقامات هندی معتقدند که براساس معاهده شیملا که در سال 1972 بین خانم ایندیرا گاندی نخست وزیر وقت هند و ذوالفقار علی بوتو همتای پاکستانی او بسته شد دو کشور موافقت کردهاند تا قضیه کشمیر را در مذاکرات دوجانبه و نه از طریق سازمانهای بینالمللی مانند سازمان ملل متحد حل و فصل کنند. شورش و ناآرامی در کشمیر از سال 1989 شروع شد. دراین سال، شبه نظامیان مسلمان مخالف حکومت هند در کشمیر با هدف الحاق دو بخش این سرزمین دست به شورش مسلحانه زدند که در جریان آن تا کنون بیش از 40 هزار نفر کشته شدهاند و 10 گروه شبه نظامی به فعالیت علیه دولت هند مشغول هستند. از آن زمان تا کنون ادعای مقامات هندی این است که پاکستان به شورشیان منطقه که خواستار جدایی کشمیر هستند کمک میکند. اما مقامات اسلام آباد میگویند که پاکستان فقط از این افراد حمایت معنوی به عمل میآورد. در سالهای بعد نیز اختلاف بر سر کشمیر باعث بروز دورههای متناوب تنش بین هند و پاکستان و تلاش هایی برای رفع اختلافات شد. (مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، www.csr.ir/departments.aspx?abtid=06&depid=44&semid=757) گروه های نظامی فعال در کشمیر چندین گروه در کشمیر فعال هستند، همه آنها مسلح نیستند، اما از زمان شروع شورش مسلمانان در سال 1989 تعداد جدایی طلبان مسلح از چند صد نفر به هزاران تن افزایش یافته است. «حزب المجاهدین» شاخص ترین گروه منطقه و طرفدار پاکستان است. اسلام آباد فراهم کردن تجهیزات و تسلیحات برای این گروه ها را تکذیب می کند. «جبهه آزادی بخش جامو و کشمیر» (Jklf) نیز بزرگ ترین گروه طرفدار استقلال منطقه بود که نفوذ آنها در سال های اخیر کمرنگ شده است. بقیه گروه ها زیر چتر «کنفرانس حریت» که به صورت مسالمت آمیز برای پایان بخشیدن به سلطه هند بر کشمیر مبارزه می کند، فعالیت می کنند.( نگاهى به روند مناقشات کشمیر .مترجم: رضا ثابتی .به نقل از سایت باشگاه اندیشه.منبع: روزنامه شرق 11/9/82) در این میان حوادث اخیری که در کشمیر رخ داد به دنبال قتل یکی از رهبران گروه المجاهدین کشمیر به دست دولت مرکزی بود، در پی این حادثه تشییع جنازه باشکوهی برای برهان وانی رهبر این جریان برگزار شد که با دخالت پلیس به خشونت کشیده شد و در پی آن تاکنون دهها نفر کشته و زخمی و صدها نفر بازداشت شده اند. این حادثه و حوادث پس از آن گویای زخم عمیقی است که از دوران استعمار پیر انگلیس بر پیکر این منطقه مسلمان نشین برجای مانده است و سکوت مجامع بین المللی در قبال آن نیز حاکی از این است که این مجامع نیز که همواره مدعی حقوق بشر و امثال این ها هستند چندان تمایلی به حل این مساله ندارند، علت این امر نیز بیش از هر چیزی به علاقمندی و پیوند دیرینه اکثریت مردم این منطقه اعم از شیعیان و اهل سنت با ملت ایران و به ویژه انقلاب اسلامی ایران باز می گردد، چرا که اگر چه اکثر مردم این منطقه بر خلاف برخی تصورات غلط در میان ایرانیان، شیعه نیستند اما علاقمندی خاصی به انقلاب اسلامی و رهبر کبیر انقلاب اسلامی دارند تا جایی که تصاویر امام خمینی ره در بسیاری از شهرها و روستاهای این کشور به فراوانی یافت شده و حتی مراسم سالگرد ارتحال امام خمینی ره سالهاست در این کشور برگزار می شود.(رک: مستند کشمیر، بهشت فراموش شده به کارگردانی سلیم غفوری) برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه رک: کشمیر کجاست و چه بر سرش آمد؟ سایت باشگاه خبرنگاران جوان چکمه اشغالگر و سر مظلوم در کشمیر، یادداشت روز، سعدالله زارعی، روزنامه کیهان ، 1 مرداد 1395
حکومت و سیاست در کشمیر؟