خداشناسی در قرآن
لطفا آیات و احادیثی که خداوند در آنها خود را معرفی میکند را ذکر کنید.ممنون…
تمام آیاتی که در آن اسماء و صفات الهی بیان شده است در واقع معرفی خدا از زبان خویش است. در قرآن غیر از لفظ جلاله «اللّه» که بنا بر مشهور اسم خاص ذات متعالی خداست، ۱۴۳ اسم دیگر وارد شده که دارای معنای وصفی است و هر کدام به نوعی، از کمال خداوند حکایت میکند. از این اسامی ۱۰ مورد به صورت غیر صریح ذکر شدهاند.در چهار آیه از قرآن کریم نیکوترین نامها به خداوند اختصاص دارد: (للّه الأسماء الحسنی) این تعبیر در روایات نیز به کار رفته است. از دیدگاه بیشتر مفسران، اسماء الحسنی اسمایی هستند که دارای معانی کمال بوده و جز بر ذات خداوند متعال دلالت نمیکنند و نیز معنای وصفی حُسن در آنها لحاظ شده و دارای دو ویژگی باشد: ۱. بینیازی ذات خداوند از همه در آن صفات.۲. نیازمندی دیگران به ذات پاک او در آن صفات.۱ـ و لله الاسماء الحسنی فادعوه بها و ذروا الذین یلحدون فی اسمائه.( اعراف، آیه۱۸۰)
و برای خدا نامهای نیکی است، خدا را به آن بخوانید، و آنها را که اسماء خدا را تحریف میکنند رها سازید.
۲ـ قل ادعوا الله او ادعوا الرحمن ایاما تدعوا فله الاسماء الحسنی.( اسراء۱۷، آیه۱۱۰)
بگو «الله» را بخوانید یا «رحمان» را. هر کدام را بخوانید (همه از یک ذات خبر میدهد و) برای او نامهای نیک است.
۳ـ الله لا اله الا هو له الاسماء الحسنی.( طه، آیه۸)
او خداوندی است که معبودی جز او نیست برای او نامهای نیک است.
۴ـ هو الله الخالق البارئ المصور له الاسماء الحسنی.( حشر، آیه۲۴)
او خداوندی است خالق، و آفریننده بدون سابقه، و صورتگری است (بی نظیر) و برای او نامهای نیک است.
در قرآن کریم بحث خداشناسی را در فطرت انسانها می داند و در ذیل آن خدا را به عنوان خالق جهان و انسان ها، روزی دهنده و … دیگر صفات خداوند معرفی می نماید:
الَّذِینَ یَذْکُرُونَ اللّهَ قِیَامًا وَقُعُودًا وَعَلَىَ جُنُوبِهِمْ وَیَتَفَکَّرُونَ فِی خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذا بَاطِلاً سُبْحَانَکَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ « 191»( سورۀ آل عمران): آنان که همواره خدا را ایستاده و نشسته و به پهلو آرمیده یاد می کنند ، و پیوسته در آفرینش آسمان ها و زمین می اندیشند ، [ و از عمق قلب همراه با زبان می گویند : ] پروردگارا ! این [ جهان با عظمت ] را بیهوده نیافریدى ، تو از هر عیب و نقصى منزّه و پاکى ; پس ما را از عذاب آتش نگاهدار .
رَّبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِیًا یُنَادِی لِلإِیمَانِ أَنْ آمِنُواْ بِرَبِّکُمْ فَآمَنَّا رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَکَفِّرْ عَنَّا سَیِّئَاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ الأبْرَارِ «193»(سورۀ آل عمران): پروردگارا ! بى تردید ما [ صداى ] ندا دهنده اى را شنیدیم [ که مردم را ] به ایمان فرا می خواند که به پروردگارتان ایمان آورید . پس ما ایمان آوردیم . پروردگارا ! گناهان ما را بیامرز ، و بدى هایمان را از ما محو کن ، و ما را در زمره نیکوکاران بمیران .
آیات ذیل در مورد فطری بودن خداشناسی میباشد و اینکه توحید ریشه در عمق فطرت سالم هر انسانی دارد.
قُلْ أَغَیْرَ اللّهِ أَتَّخِذُ وَلِیًّا فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَهُوَ یُطْعِمُ وَلاَ یُطْعَمُ قُلْ إِنِّیَ أُمِرْتُ أَنْ أَکُونَ أَوَّلَ مَنْ أَسْلَمَ وَلاَ تَکُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِکَینَ «14»(سورۀ انعام): بگو : آیا جز خدا را که آفریننده آسمان ها و زمین است ، سرپرست و یاور خود گیرم ؟ و اوست که روزى می دهد و خود بى نیاز از روزى است . بگو : من مأمورم نخستین کسى باشم که فرمان خدا را گردن نهد ، و فرمان یافته ام که هرگز از مشرکان مباش .
قُلْ أَنَدْعُو مِن دُونِ اللّهِ مَا لاَ یَنفَعُنَا وَلاَ یَضُرُّنَا وَنُرَدُّ عَلَى أَعْقَابِنَا بَعْدَ إِذْ هَدَانَا اللّهُ کَالَّذِی اسْتَهْوَتْهُ الشَّیَاطِینُ فِی الأَرْضِ حَیْرَانَ لَهُ أَصْحَابٌ یَدْعُونَهُ إِلَى الْهُدَى ائْتِنَا قُلْ إِنَّ هُدَى اللّهِ هُوَ الْهُدَىَ وَأُمِرْنَا لِنُسْلِمَ لِرَبِّ الْعَالَمِینَ «71»(سورۀ انعام): بگو : آیا به جاى خدا معبودى را بپرستیم که نه سودى به ما رساند و نه زیانى ؟ و پس از آنکه خدا ما را هدایت کرد [ به سبب شرک و بت پرستى ] به فرهنگ و فضاى جاهلیت بازمان گردانند ، مانند کسى که شیاطین عقلش را ربوده اند و در زمین سرگردان [ و بى هدف و گمراه ]است ، در حالى که براى او یارانى است که وى را به سوى هدایت دعوت می کنند که به جانب ما بیا [ ولى او به سبب سرگردانى و حیرت زدگى نمی پذیرد . ]بگو : یقیناً هدایت خدا همان هدایت [ واقعى ] است ، و ما مأموریم که تسلیم پروردگار جهانیان باشیم
قُلْ أَغَیْرَ اللّهِ أَبْغِی رَبًّا وَهُوَ رَبُّ کُلِّ شَیْءٍ وَلاَ تَکْسِبُ کُلُّ نَفْسٍ إِلاَّ عَلَیْهَا وَلاَ تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى ثُمَّ إِلَى رَبِّکُم مَّرْجِعُکُمْ فَیُنَبِّئُکُم بِمَا کُنتُمْ فِیهِ تَخْتَلِفُونَ «164»(سورۀ انعام): بگو : آیا جز خدا پروردگارى بجویم در حالى که او پروردگار هر چیزى است ؟ ! و هیچ کس جز به زیان خود [ عمل زشتى ] مرتکب نمی شود ، و هیچ سنگین بارى بار گناه دیگرى را بر نمی دارد ; سپس بازگشت همه شما به سوى پروردگارتان خواهد بود ، پس شما را به [ حقّانیّت ] آنچه درباره آن [ با مردم مؤمن ] اختلاف می کردید ، آگاه می کند
إِنِّی وَجَّهْتُ وَجْهِیَ لِلَّذِی فَطَرَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ حَنِیفًا وَمَا أَنَاْ مِنَ الْمُشْرِکِینَ «79»(سورۀ انعام): من به دور از انحراف و با قلبى حق گرا همه وجودم را به سوى کسى که آسمان ها و زمین را آفرید ، متوجه کردم و از مشرکان نیستم .
و آیۀ ذیل که همان آیة الکرسی می باشد در مورد عظمت خداوند می باشد و اینکه علم بشری هیچ احاطه ای بر علم خداوند ندارد و هر مقدار که خداوند اراده کند از اسرار علم و دانش در اختیار انسان قرار می گیرد.
اللّهُ لاَ إِلَـهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لاَ تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلاَ نَوْمٌ لَّهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأَرْضِ مَن ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ یَعْلَمُ مَا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلاَ یُحِیطُونَ بِشَیْءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِمَا شَاء وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ وَلاَ یَؤُودُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ «255»(سورۀ بقره) خداى یکتا که جز او هیچ معبودى نیست ، زنده و قائم به ذات [ و مدّبر و برپا دارنده و نگه دارنده همه مخلوقات ] است ، هیچ گاه خواب سبک و سنگین او را فرا نمی گیرد، آنچه در آسمان ها و آنچه در زمین است در سیطره مالکیّت و فرمانروایى اوست . کیست آنکه جز به اذن او در پیشگاهش شفاعت کند ؟ آنچه را پیش روى مردم است [ که نزد ایشان حاضر و مشهود است ] و آنچه را پشت سر آنان است [که نسبت به آنان دور و پنهان است] می داند . و آنان به چیزى از دانش او احاطه ندارند مگر به آنچه او بخواهد. تخت [حکومت ، قدرت و سلطنت]ش آسمان ها و زمین را فرا گرفته و نگهدارى آنان بر او گران و مشقت آور نیست ; و او بلند مرتبه و بزرگ است
وَعِندَهُ مَفَاتِحُ الْغَیْبِ لاَ یَعْلَمُهَا إِلاَّ هُوَ وَیَعْلَمُ مَا فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَمَا تَسْقُطُ مِن وَرَقَةٍ إِلاَّ یَعْلَمُهَا وَلاَ حَبَّةٍ فِی ظُلُمَاتِ الأَرْضِ وَلاَ رَطْبٍ وَلاَ یَابِسٍ إِلاَّ فِی کِتَابٍ مُّبِینٍ «59»(سورۀ انعام): و کلیدهاى غیب فقط نزد اوست ، و کسى آنها را جز او نمی داند . و به آنچه در خشکى و دریاست ، آگاه است ، و هیچ برگى نمی افتد مگر آنکه آن را می داند ، و هیچ دانه اى در تاریکى هاى زمین ، و هیچ تر و خشکى نیست مگر آنکه در کتابى روشن [ ثبت ] است
بَدِیعُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ أَنَّى یَکُونُ لَهُ وَلَدٌ وَلَمْ تَکُن لَّهُ صَاحِبَةٌ وَخَلَقَ کُلَّ شَیْءٍ وهُوَ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ «101»(سورۀ انعام): (او) پدید آورنده آسمان ها و زمین است ، چگونه او را فرزندى باشد ؟ ! در صورتى که براى او همسرى نبوده ، و همه چیز را او آفریده; و او به همه چیز
لاَّ تُدْرِکُهُ الأَبْصَارُ وَهُوَ یُدْرِکُ الأَبْصَارَ وَهُوَ اللَّطِیفُ الْخَبِیرُ «103»(سورۀ انعام): چشم ها او را در نمی یابند ، ولى او چشم ها را درمی یابد ، و او لطیف و آگاه است.
خداشناسی در روایات:
امام على علیه السلام : ما یَسُرُّنى لَومِتُّ طِفلاً وَاُدخِلتُ الجَنَّةَ وَلَم أَکبَر فَأَعرِفَ رَبّى عَزَّوَجَلَّ؛ دوست ندارم که در کودکى از دنیا مى رفتم و وارد بهشت مى شدم و بزرگ نمى شدم تا پروردگارم، عزّوجلّ، را بشناسم……کنزالعمال، ج13، ص151، ح36472
رسول اکرم صلى الله علیه و آله : أَفضَلُ العمالِ العِلمُ بِاللّه إِنَّ العِلمَ یَنفَعُکَ مَعَهُ قَلیلُ العَمَلِ وَکَثیرُهُ وَإِنَّ الجَهلَ لایَنفَعُکَ مَعَهُ قَلیلُ العَمَلِ وَلا کَثیرُهُ؛ بهترین اعمال، خداشناسى است، زیرا با وجود علم و معرفت، عمل، کم یا زیاد تو را سود مى بخشداما با وجود نادانى (نسبت به خدا) عمل، نه اندکش تو را سود مى بخشد نه بسیارش….کنزالعمال، ج10، ص143، ح28731 امام على علیه السلام : وَلَو ضَرَبتَ فى مَذاهِبِ فِکرِکَ لِتَبلُغَ غایاتِهِ ما دَلَّتکَ الدَّلالَةُ إِلاّ عَلى أَنَّ فاطِرَ النَّملَةِ هُوَ فاطِرُ النَّخلَةِ لِدَقیقِ تَفصیلِکُلِّ شَى ءٍ وَغامِضِ اختِلافِ کُلِّ حَىٍّ وَمَا الجَلیلُ وَاللَّطیفُ وَالثَّقیلُ وَالخَفیفُ وَالقَوىُّ وَالضَّعیفُ فى خَلقِهِ إِلاّ سَواءً؛ اگر راههاى اندیشه ات را در نوردى تا به پایانه هاى آن رسى، هیچ دلیلى تو را جز به این رهنمون نشودکه آفریننده مورچه همان آفریننده درخت خرما است و این به سبب دقت و ظرافتى است که جداسازىهر چیزى از چیز دیگر و پیچیدگى و تنوعى است که در هر موجود زنده اى به کار رفته است موجودات بزرگ و کوچک، سنگین و سبک و نیرومند و ناتوان، همگى در آفرینش براى خداوند یکسانند……نهج البلاغه، خطبه 184
امام رضا علیه السلام : إِنَّما قُلتُ اللَّطیفُ، لِلخَلقِ اللَّطیفِ وَلِعِلمِهِ بِالشَّى ءِ اللَّطیفِ أَلاتَرى إِلى أَثَرِ صُنعِهِ فِى النَّباتِ اللَّطیفِ وَغَیرِاللَّطیفِ وَفِى الخَلقِ اللَّطیفِ مِنَ أَجسامِ الحَیوانِ مِنَ الجِرجِسِ وَالبَعوضِ وَما هُوَ أَصغَرُ مِنهُما مِمّا لایَکادُ تَستَبینُهُ العُیونُ بَل لایَکادُ یُستَبانُ لِصِغَرِهِ الذَّکَرُ مِنَ النثى وَالمَولودُ مِنَ القَدیمِ فَلَمّا رَأَینا صِغَرَ ذلِکَ فى لُطفِهِ …عَلِمنا أَنَّ خالِقَ هذَا الخَلقِ لَطیفٌ؛ گفتم لطیف است، چون هم موجودات لطیف آفریده و هم به چیزهاى ظریف و ریز آگاهى دارد. آیا نشانهآفرینش او را در گیاهان ظریف و غیر ظریف و در پیکرهاى ظریف و ریز جاندارانى چون کک و پشه و کوچکتر از اینها را نمى بینى که تقریبا به چشم دیده نمى شوند و از بس ریزند نر و ماده آنها و نوزاد و کهن زادشان ازیکدیگر تشخیص داده نمى شوند.پس چون ریزى وظرافت این چیزها را دیدیم… پى بردیم که آفریننده این موجودات نیز لطیف است ….. التوحید، ص 63
رسول اکرم صلى الله علیه و آله : إِنَّ اللّه خَلَقَ یَومَ خَلَقَ السَّماواتِ وَالرضَ مِائَةَ رَحمَةٍ کُلُّ رَحمَةٍ طِباقُ مابَینَ السَّماءِ وَالرضَ فَجَعَلَ مِنهافِى الرضِ رَحمَةً فَبِها تَعطِفُ الوالِدَةُ عَلى وُلدِهاوَالوَحشُ وَالطَّیرُ بَعضُها عَلى بَعضٍ وَأَخَّرَ تِسعاوَتِسعینَ فَإِذا کانَ یَومُ القیامَةِ أَکمَلَها بِهذِهِ الرَّحمَةِ؛ خداوند روزى که آسمانها و زمین را آفرید، صد رحمت بیافرید که هر یک از آنها میان زمین و آسمان را پر مىکند و یکى را در زمین قرار داد که بوسیله آن مادربه فرزند محبت مى کند وحیوانات وحشى و پرندگان به یکدیگرمأنوسند و نودونه رحمت را نگه داشته و همین که روز قیامت شود این یک رحمت را نیز بر آن مى افزاید…نهج الفصاحه، ح 781
امام صادق علیه السلام : وَقَد سَأَلَهُ ابنُ أَبِى العَوجاءِ: وَلِمَ احتَجَبَ عَنهُم وَأَرسَلَ إِلَیهِمُ الرُّسُلَ؟ وَیلَکَ وَکَیفَ احتَجَبَ عَنکَ مَنأَراکَ قُدرَتَهُ فى نَفسِکَ؟ نَشَأَکَ وَلَم تَکُن وَکَبَّرَکَ بَعدَ صِغَرِکَ وَقَوّاکَ بَعَدَ صَعفِکَ … وَما زالَ یَعُدُّ عَلَىَّ قُدرَتَهُالَّتى هِىَ فى نَفسِىَ الَّتى لااَدفَعُها حَتّى ظَنَنتُ أَنَّهُ سَیَظهَرُ فیما بَینى وَ بَینَهُ؛ در پاسخ ابن ابى العوجاء که پرسید: چرا خداوند خود را از مردم در پرده داشت و آن گاه پیامبران را سویشانفرستاد؟ فرمودند: واى بر تو کسى که قدرتش را در وجود تو نشانت داده چگونه خود را از تو پوشیده داشتهاست؟ تو را که نبودى پدید آورد، کوچک بودى بزرگت کرد، ناتوان بودى توانایت گردانید… حضرت پیوسته مظاهر قدرت خدا را که در وجود من است و نمى توانم منکرشان شوم برایم برشمرد تا جایى که خیال کردم بزودى خداوند میان من و او ظاهر خواهد شد…..التوحید، ص 127
امام على علیه السلام : وَلایَعزُبُ عَنهُ عَدَدُ قَطرِ الماءِ وَلانُجومُ السَّماءِ وَلاسَوا فِى الرّیحِ فِى الهَواءِ وَلا دَبیبُالنَّملِ عَلَى الصَّفا وَلا مَقیلُ الذَّرِّ فِى اللَّیلَةِ الظَّلماءِ یَعلَمُ مَساقِطَ الوراقِ وَ خَفِىِّ طَرَفِ الحداقِ؛ شمار قطره هاى آبها و ستارگان آسمان و ذرات گردوغبار پراکنده در هوا وحرکت مورچه برسنگ بزرگو خوابگاه مورچگان در شب تاریک بر او پوشیده نیست و محل ریزش برگها و بر هم خوردن پلکها را مى داند….نهج البلاغه، خطبه 178
امام على علیه السلام : عالِمُ السِّرِّ مِن ضَمائِرِ المُضمِرینَ وَنَجوَى المُتَخافِتینَ وَخَواطِرِ رَجمِ الظُّنونِ وَعَقدِ عَزیماتِ الیَقینِ… ؛ خدا داناست به هر رازى که مردم در دل نهان داشته اند، و به نجواى آهسته رازگویان و به هر گمان که درخاطرى نهفته است و به هر تصمیمى که از روىِ یقین گرفته شود……نهج البلاغه، خطبه 91
امام على علیه السلام : أَعلَمُ النّاسِ بِاللّه أَکثَرُهُم لَهُ مَسأَلَةً؛ خداشناس ترین مردم پر درخواست ترین آنها از خداست…… غررالحکم، ج2، ص451، ح3260
امام على علیه السلام : یَنبَغى لِمَن عَرَفَ اللّه سُبحانَهُ أَن لا یَخلُوَ قَلبُهُ مِن رَجائِهِ وَخَوفِهِ؛ کسى که خداى سبحان را مى شناسد، شایسته است دلش از بیم و امید به او خالى نباشد……غررالحکم، ج6، ص441، ح10926
امام موسی کاظم علیه السلام: أفضَلُ العِبادَةِ بَعدِ المَعرِفَةِ إِنتِظارُ الفَرَجِ؛ بهترین عبادت بعد از شناختن خداوند، انتظار فرج و گشایش است. تحف العقول، ص403
امام محمد باقر علیه السلام: ما عَرَفَ اَللهَ مَن عَصاهُ؛ خدا را نشناخته آن که نافرمانی اش کند……تحف العقول، ص294
امام صادق علیه السلام : مَن عَرَفَ اللهَ خافَ اللهَ و مَن خافَ اللهَ سَخَت نَفسَهُ عَنِ الدُّنیا؛ هر که خدا رابشناسد ترس او در دلش می افتد و هر از خدا ترسان باشد نفسش از دنیا باز می ماند……جهاد النفس، ص 83
امام کاظم علیه السلام: اَفضَلُ ما یَتَقَرَّبُ به العَبدُ اِلی اللهِ بَعدِ المَعرِفَةِ به ، الصَلوةُ؛ بهترین چیزی که بنده بعد از شناخت خدا به وسیله آن به درگاه الهی تقرب پیدا می کند، نماز است……تحف العقول، ص455
امام صادق علیه السلام :
مَنْ عَرَفَ اللّه خافَهُ ، وَ مَنْ خافَ اللّه حَثَّهُ الْخَوفُ مِنَ اللّه عَلَى الْعَمَلِ بِطاعَتِهِ وَالاَخْذِ بِتَأدیبِهِ ،فَبَشِّرِ الْمُطیعینَ المُتَأَدِّبینَ بِاَدَبِ اللّه وَ الاْآخِذینَ عَنِ اللّه اَنَّهُ حَقٌّ عَلَى اللّه اَنْ یُنْجیَهُ مِنْ مُضِلاّتِ الْفِتَنِ؛
آن که خدا را شناخت ، از او ترسید و آن کس که از خدا ترسید ، ترس از خدا او را به عمل به فرماناو و در پیش گرفتن ادبش واداشت . پس فرمان بردارانِ ادب شده به ادب خدا و اطاعت کنندگان دستورهاىاو را بشارت ده که بر خداست که آنها را از فتنه هاى گمراه کننده برهاند…….مصباح الشریعه، ص 108
دربارۀ شمار اسماءالله به ارقام مختلفی اشاره کردهاند. مشهورترین رقمها ۹۹ اسم است که بر مبنای حدیث نبوی: «اِن لِلّه تسعةً و تِسعینَ اِسماً…»( بحارالانوار/ ج4/ ص187/ روایت 2/ باب 3) شهرت یافته است و بر اساس آیات قران کریم و روایات از این قرار است:
۱ الله خداوند
۲ الرحمان بخشاینده (رحمت عام)
۳ الرحیم مهربان (رحمت ویژه)
۴ المَلِک پادشاه
۵ القُدّوس پاک و منزِّه از هر گونه نقص
۶ السلام پاک و سلامتی بخش عالم
۷ المُؤمن ایمنی بخش
۸ المُهَیمِن نگهدارنده
۹ العَزیز باشکوه، شکست ناپذیر
۱۰ الجَبّار دست نایافتنی، جبران کننده
۱۱ المُتَکَبِّر بسیار بزرگ
۱۲ الخالق آفریننده
۱۳ البارِئ زیبایی بخش
۱۴ المُصَوِّر نگارگر، صورتگر
۱۵ غَفّار همیشه بخشاینده
۱۶ قَهّار همیشه پیروز
۱۷ وَهّاب بسیار بخشنده و عطا کننده
۱۸ رَزّاق همیشه روزی دهنده
۱۹ فَتّاح گشاینده (پیروزکننده)
۲۰ عَلیم دانا
۲۱ قابِض میراننده، بیرون کشنده جانها
۲۲ باسِط گستراننده، فراخ کننده روزی
۲۳ خافِض پست کننده، خوار کننده
۲۴ رافِع (به سوی خود) بالا برنده
۲۵ مُعِزّ عزیزکننده
۲۶ مُذِلّ خوارکننده
۲۷ سَمیع شنوا
۲۸ بَصیر بینا
۲۹ حَکَم حاکم هستی
۳۰ عَدل دادگر
۳۱ لَطیف تمام مخلوفاتش در نهایت ظرافت و زیباییاند، نسبت به مخلوقاتش بسیار مهربان و دلسوز است
۳۲ خَبیر آگاه
۳۳ حَلیم بردبار
۳۴ عَظیم بیانتها
۳۵ غَفور بسیار بخشاینده
۳۶ شَکور سپاسگزار (عمل کوچک را پاداش بسیار میدهد)
۳۷ عالی بلند مرتبه
۳۸ کبیر بزرگ
۳۹ حَفیظ نگهدارنده
۴۰ مُقیت خوراک دهنده
۴۱ حَسیب شمارنده
۴۲ جَلیل گرانقدر
۴۳ کریم بخشنده
۴۴ رقیب نگهبان، بیننده و آماده
۴۵ مُجیب پاسخگو
۴۶ واسع گسترده، پهناور
۴۷ حکیم فرزانه، خردمند
۴۸ وَدود دوست
۴۹ مجید در ذات و صفات خود بلندمرتبه و نسبت به بندگان بسیار با خیر و احسان
۵۰ باعِث برانگیزنده مردگان
۵۱ شهید بیننده، حاضر
۵۲ حق راست، درست
۵۳ وکیل عهدهدار همه امور بندگان و موجودات
۵۴ قوی توانا
۵۵ مَتین سخت (و نیز پاینده)
۵۶ وَلی سرپرست، دوست، یار و نگهبان
۵۷ حَمید ستوده
۵۸ مُحصِی شمارنده
۵۹ مُبدِئ نخستین آفریننده
۶۰ مُعید بازگرداننده، دوباره زنده کننده
۶۱ مُحیی زندگی بخش، هستی بخش
۶۲ مُمیت میراننده، نابود کننده
۶۳ حَی زنده
۶۴ قَیوم قائم به ذات (آفرینندهای که کسی او را نیافرید)
۶۵ واجِد یابنده
۶۶ الماجد بزرگوار
۶۷ واحد یکتای بیهمتا
۶۸ صَمَد بینیاز
۶۹ قادر توانا
۷۰ مُقتَدِر تعیین کننده (قضا و قدر)، توانمند
۷۱ مُقَدِّم سبقت بخش
۷۲ مُؤخِّر عقب راننده
۷۳ الأول نخستین، اول پدیدارکننده وجود
۷۴ الأخِر واپسین، آخر فناکننده موجود
۷۵ ظاهر آشکار (پدیدار، هویدا)، همیشه پیروز
۷۶ باطن پنهان، همه دربرگیرنده
۷۷ والی یگانه سرپرستی که همه ولایتها از اوست
۷۸ مُتَعالی بلندمرتبه
۷۹ البَرّ نیکوترین
۸۰ تَوّاب بسیار توبه پذیر
۸۱ مُنتَقِم انتقام گیر
۸۲ عَفُوّ آمرزنده
۸۳ رَؤوف دلسوز و مهربان
۸۴ مالک، مَلِک فرمانروای جهان
۸۵ ذوالجلال و الاکرام دارای شکوه و بخشش
۸۶ مُقسِط عادل
۸۷ جامع گردآورنده
۸۸ غَنی توانگر
۸۹ مُغنِی بینیاز کننده
۹۰ مانع بازدارنده
۹۱ ضارّ ضرربخش (به بدسیرتان)
۹۲ نافع سودبخش
۹۳ نور روشنی
۹۴ هادی رهنما
۹۵ بَدیع بیمانند، آفریننده
۹۶ باقی ماندگار، تغییر ناپذیر
۹۷ وارث مالک نهایی تمام مخلوقات
۹۸ رشید راهنما، آموزگار و دانای بیخطا
۹۹ صَبور شکیبا
برای مطالعه بیشتر می توانید به مقاله خداشناسی در سایت پژوهشکده باقرالعلوم مراجعه نمایید:
http://www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=43266
همچنین به دانشنامه مجازی اهل بیت (ویکی شیعه یا ویکی فقه) مراجعه نماییدک
http://fa.wikishia.net/view/%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%B5%D9%81%D8%A7%D8%AA
کتاب خداشناسی ایت الله مصباح یزدی به صورت آنلاین نیز قابل مطالعه است:
http://www.mesbahyazdi.ir/node/4373#p33
خداشناسی در قرآن