مراحل سلوک دینی

دوست گرامی. اگر بخواهیم دقیق تر سخن بگوییم سلوک دینی دارای سه مرحله است که با سلوک شرعی شروع و با سلوک عرفانی به نهایت می رسد.
مراحل سه‌گانه سلوک دینی
سلوک دینی در قیاس با محتوا و رهروان و اولویت سلوکی، دارای سه مرحله «شرعی»، «اخلاقی» و «عرفانی» است. این دسته‌بندی، حاصل جمع‌بندی آموزه‌های دینی خواهد بود و می‌تواند مبنای خوبی برای تبیین مراتب و مراحل کلی سلوک دینی باشد.
1. سلوک شرعی؛ اولین مرحله ناظر به سبک زندگی و رفتارهای ظاهری و وظایف شرعی انسان در زندگی است. طی کردن این مرحله از سلوک دینی برای عموم مردم واجب و نجات دهنده خواهد بود و اختصاص به قشر خاصی ندارد.
2. سلوک اخلاقی؛ مرحله دوم ناظر به اصلاح عالم درون و صفات و کمالات اخلاقی انسان است و معمولاً افرادی موفق به سلوک اخلاقی و توجه به عالم درون می‌شوند که عالم بیرون و رفتار ظاهری خود را اصلاح نموده و به وظایف شرعی خود عمل کرده باشند.
3. سلوک عرفانی؛ سلوک عرفانی به افرادی اختصاص دارد که مراحل و گام‌های سلوک شرعی و اخلاقی را طی کرده و عاشق خدا شده‌اند. افرادی که به ریاضت و مجاهده مشغول می‌شوند و مقصد و مقصودشان معرفت شهودی خداست.
سالک در سلوک شرعی و اخلاقی، بیشتر با دلیل شرعی و عقلی و تعهد نسبت به انجام وظیفه پیش می‌رود، ولی در سلوک عرفانی، علاوه بر اطاعت از فرمان عقل و شرع، نیرو و انگیزه بسیار قوی عشق نیز به سالک افزوده می‌گردد و همین انگیزه قوی موجب تاب‌آوری او نسبت به تحمل ریاضت‌های عرفانی و دشواری‌های راه خواهد بود.
توضیح مهم:
همان‌گونه که برای رسیدن به بام خانه باید پله‌های نردبان را یکی‌یکی طی نمود و جهش از پله اول به آخر ناممکن یا خطرآفرین است، مراحل سلوک دینی مانند پله‌های نردبان هستند که لازم است به ترتیب طی شوند تا اثربخش و نتیجه‌آور باشند.
متأسفانه بسیاری از افراد مؤمن هنوز از مرحله نخستین فارغ نشده و نسبت به انجام وظایف شرعی خود مطمئن نگردیده، وارد ذکر عرفانی و ریاضت و چله نشینی و مانند آن می‌شوند که در این صورت نه‌تنها نتیجه‌ای عایدشان نمی‌شود، بلکه گرفتار افراط‌وتفریط و آسیب‌های روانی و دین‌گریزی و زدگی و مانند آن گشته و از مسیر صحیح سلوکی خارج می‌شوند.