تقدم و تأخر ذاتی

پاسخ کوتاه:
تقدم و تأخر از خواص و عوارض ذاتی وجود است و موجود از آن جهت که موجود است، به متقدم و متأخر تقسیم می‌شود. مابعدالطبیعه ارسطو از نخستین منابع فیلسوفان مسلمان درباره تقدم و تأخر است. فارابی و ابن‌سینا علاوه بر الفاظ تقدم و تأخر، دو لفظ «قبل» و «بعد» را نیز به کار برده اند. ابن سینا در دانشنامه علایی از معادلهای فارسی «پیشی» و «پسی» استفاده کرده است. بحث از تقدم و تأخر در منابع، پیش یا پس از مبحث حدوث و قدم مطرح شده، زیرا تحقیق حدوث ذاتی و زمانی مبنی بر تحقیق تأخر ذاتی و زمانی است.

تقدم و تأخر (یا سبق و لحوق)، از اصطلاحات فلسفی و مسائل فلسفه می‌باشد.1 – لفظ تقدم و تأخر در نزد بزرگانتقدم و تأخر از خواص و عوارض ذاتی وجود است و موجود از آن جهت که موجود است، به متقدم و متأخر تقسیم می‌شود. مابعدالطبیعه ارسطو از نخستین منابع فیلسوفان مسلمان درباره تقدم و تأخر است. فارابی و ابن‌سینا علاوه بر الفاظ تقدم و تأخر، دو لفظ «قبل» و «بعد» را نیز به کار برده اند. ابن سینا در دانشنامه علایی از معادلهای فارسی «پیشی» و «پسی» استفاده کرده است. بحث از تقدم و تأخر در منابع، پیش یا پس از مبحث حدوث و قدم مطرح شده، زیرا تحقیق حدوث ذاتی و زمانی مبنی بر تحقیق تأخر ذاتی و زمانی است.همچنین مبحث معیت با مبحث تقدم و تأخر ملازمت دارد.2 – تقدم و تأخر دو مفهوم متقابل اند.تقدم و تأخر دو مفهوم متقابل‌اند و تقابل آن‌ها از قسم تقابل تضایف است؛ یعنی این دو در نسبت و مقایسه با یکدیگر ادراک می‌شوند و ادراک یکی متوقف بر ادراک دیگری است. همچنین این دو در بالقوه یا بالفعل بودن و نیز در وجود خارجی و ذهنی همراه و همدوش یکدیگرند، بدین معنی که تقدم یک شی ء بدون تأخر شی ء دیگر ممکن نیست.به همین جهت به ازای هر قسم تقدم، قسمی از تأخر نیز موجود است. برای توضیحات کامل تر ر. ک. به:https://fa.wikifeqh.ir/%D8%AA%D9%82%D8%AF%D9%85_%D9%88_%D8%AA%D8%A7%D8%AE%D8%B1_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)#foot12