تارهای موی هدیه دادشده پیامبر به امام رضا علیهما السلام

متن کامل روایت مورد اشاره در کتاب «مناقب آل ابی طالب» اثر عالم بزرگ شیعی، محدث و فقیه، محمدعلی بن شهرآشوب مازندرانی وارد شده است؛ چنین می باشد:
«الْغِفَارِیُّ قَالَ: … وَ أَتَى رَجُلٌ مِنْ وُلْدِ الْأَنْصَارِ بِحُقَّةِ فِضَّةٍ مُقَفَّلٍ عَلَیْهَا وَ قَالَ لَمْ یُتْحِفْکَ أَحَدٌ بِمِثْلِهَا فَفَتَحَهَا وَ أَخْرَجَ مِنْهَا سَبْعَ شَعَرَاتٍ وَ قَالَ هَذَا شَعْرُ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله فَمَیَّزَ الرِّضَا أَرْبَعَ طَاقَاتٍ مِنْهَا وَ قَالَ هَذَا شَعْرُهُ فَقَبَّلَ فِی ظَاهِرِهِ دُونَ بَاطِنِهِ ثُمَّ إِنَّ الرِّضَا ع أَخْرَجَهُ مِنَ الشُّبْهَةِ بِأَنْ وَضَعَ‌ الثَّلَاثَةَ عَلَى النَّارِ فَاحْتَرَقَتْ ثُمَّ وَضَعَ الرَّابِعَةَ فَصَارَتْ کَالذَّهَبِ. وَ لَمَّا نَزَلَ الرِّضَا ع فِی نَیْسَابُورَ بِمَحَلَّةِ فَوْزَا أَمَرَ بِبِنَاءِ حَمَّامٍ وَ حَفْرِ قَنَاةٍ وَ صَنْعَةِ حَوْضٍ فَوْقَهُ مُصَلًّى فَاغْتَسَلَ مِنَ الْحَوْضِ وَ صَلَّى فِی الْمَسْجِدِ فَصَارَ ذَلِکَ سُنَّةً فَیُقَالُ گَرْمَابِه رِضَا وَ آبِ رِضَا وَ حَوْضِ کَاهِلَان وَ مَعْنَى ذَلِکَ أَنَّ رَجُلًا وَضَعَ هِمْیَاناً عَلَى طَاقِهِ وَ اغْتَسَلَ مِنْهُ وَ قَصَدَ إِلَى مَکَّةَ نَاسِیاً فَلَمَّا انْصَرَفَ مِنَ الْحَجِّ أَتَى الْحَوْضَ فَرَآهُ لِلْغُسْلِ مَشْدُوداً فَسَأَلَ النَّاسَ عَنْ ذَلِکَ فَقَالُوا قَدْ أَوَى فِیهِ ثُعْبَانٌ وَ نَامَ عَلَى طَاقِهِ فَفَتَحَهُ الرَّجُلُ وَ دَخَلَ فِی الْحَوْضِ وَ أَخْرَجَ هِمْیَانَهُ وَ هُوَ یَقُولُ هَذَا مِنْ مُعْجِزِ الْإِمَامِ فَنَظَرَ بَعْضُهُمْ إِلَى بَعْضٍ وَ قَالُوا أَیْ کاهلان لِئَلَّا یَأْخُذُوهَا فَسُمِّیَ الْحَوْضُ بِذَلِکَ کَاهِلَان وَ سُمِّیَتِ الْمَحَلَّةُ فَوْزَ لِأَنَّهُ فُتِحَ أَوَّلًا فَصَحَّفُوهَا وَ قَالُوا فَوْزا وَ رُوِیَ أَنَّهُ أَتَتْهُ ظَبْیَةٌ فَلَاذَتْ فِیهِ.» (1)
مردى از اولاد انصار یک جعبه نقره‌اى که قفل داشت خدمت حضرت رضا آورده گفت کسى چنین هدیه‌اى براى شما نیاورده است؛ درب آن را گشود و هفت دانه مو بیرون آورد.گفت این موى پیغمبر صلى اللّه علیه و آله و سلم است حضرت رضا علیه السّلام چهار دانه آن را جدا کرده فرمود اینها موى پیامبر اکرم صلى اللّه علیه و آله و سلم است آن مرد بظاهر قبول کرد ولى در باطن قبول نداشت. حضرت رضا علیه السّلام او را از این تردید خارج کرد. سه دانه موى باقیمانده را روى آتش گذاشت آتش گرفت و سوخت ولى آن چهار دانه موى دیگر را که بر آتش گذاشت مثل طلا درخشید.
و وقتى حضرت رضا علیه السلام در نیشابور به محله فوزا وارد شد دستور داد حمامى در آنجا بسازند و قناتى حفر کنند و حوضى بسازند که بالایش مسجد و محل نماز باشد در همان حوض امام علیه السّلام شستشو کرد و در مسجد نماز خواند به همین جهت آنها را بنام حضرت رضا خواندند(گرمابه رضا) و«آب رضا» و حوض«کاهلان» و نام کاهلان براى آن است که مردى همیان خود را روى طاق حوض گذاشت و در آن حوض خود را شستشو نمود به جانب مکه رفت و همیان را فراموش کرد پس از بازگشت از مکه براى شستشو به نزدیک حوض آمد دید همیان همان طور باقی مانده است. از مردم پرسید جریان این همیان چیست که باقیمانده؟. گفتند یک مار بزرگ اینجا خانه کرده آن مرد بالاى طاق رفت و همیان خود را برداشت و در حوض غسل کرده میگفت این از اعجاز امام رضا علیه السلام است. بعضى از آنها به یکدیگر نگاه کرده گفتند اى کاهل مردم سستى کردید و همیان را قبلا برنداشتید به همین جهت معروف به حوض کاهلان شد و آن محله را «فوز« نام گذاری کردند چون اول فتح شد بعد این اسم تصحیف شد و «فوزا» لقب گرفت. (2)
پی نوشت ها:
(1) مناقب آل أبی طالب – ط علامه نویسنده : ابن شهرآشوب، ج 4 ، ص 348 و بحار الأنوار ج49 ص59 که از کتاب «مناقب» نقل می کند.
(2) بحارالأنوار (جلد 49) / ترجمه خسروی، ج 1، ص 50.