معنای باقرالعلوم از القاب امام پنجم شیعیان
با توجه به شبهات مطروحه از سوی تعدادی از آشنایان خواهشمندم بیان بفرمایید امام عزیز چه علومی را شکافتند؟
###
پاسخ کوتاه :
ائمه و امام باقر(ع) و صادق(ع) به تمام علوم مورد نیاز بشر برای هدایت را در اختیار داشتند و اگر به این علوم نیاز بود آن را در اختیار شاگردان قرار می دادند .
امام باقر(ع) شکافنده علوم در زمان خود بود و آنچه مردم در علوم مختلف نیاز داشتند به امام باقر(ع) مراجعه می کردند . و امام شاگردان مختلفی در علوم و فنون مختلف داشتند که در کتب رجالی و حدیثی به آنها اشاره شده است .
توضیح بیشتر :
لقب باقرالعلوم علیه السلام
عنوان «باقرالعلوم» لقبی است که به صورت های گوناگون در مورد پنجمین امام شیعه به کار رفته است: باقرالعلم. باقرالعلوم. باقر علم الدّین. – باقر علم النّبیّین. – باقر علم الله و رسوله. باقر علم الاوّلین و الآخرین.
– این لقب، در آغاز از سوی پیامبر گرامی صلی الله علیه وآله وسلم قبل از میلاد امام پنجم، به ایشان داده شده و به عنوان یک نشانه و ویژگی امام به صحابی جلیل القدر جابربن عبدالله انصاری گفته شده است. در برخی روایات آمده که امام پنجم در تورات هم با همین لقب شناخته شده اند.
درباره اینکه چرا به امام باقر علیه السلام باقرالعلوم به معنای شکافنده علم می گویند در کتب روایی اینگونه نقل شده است:
در فصول المهمه آمده است: آن حضرت را بدین لقب مى خواندند زیرا علوم را مى شکافت و باز مى کرد. در صحاح آمده است: «تبقر، یعنى توسع در علم». و در قاموس گفته شده است: محمد بن على بن حسین را باقر مى خواندند چون در علم تبحر داشت. در لسان العرب نیز ذکر شده است: آن حضرت را باقر مى خواندند چرا که علم را مى شکافت و به اصل آن پى مى برد و فروع علم را از آن استنباط مى کرد و دامنه علوم را مى شکافت و وسعت مى داد. ابن حجر در صواعق مى نویسد: «او را باقر مى خواندند و این کلمه از«بقرالارض» اخذ شده است، یعنى آنکه زمین را مى شکافد و مکنونات آن را آشکار مى کند.
زیرا او نیز گنجینه هاى نهانى معارف و حقایق احکام و حکمتها و لطایف را که جز ازدید کوته نظران و ناپاکان پنهان نبود، آشکار مى کرد. » از این رو درباره وى گفته مى شد که آن حضرت شکافنده علم و جامع آن و نیز آشکار کننده و بالا برنده علم ودانش است. در تذکرة الخواص نیز آمده است: او را باقر لقب داده بودند زیرا در اثرسجده هاى فراوان، پیشانى اش شکاف برداشته بود. برخى هم گویند چون آن حضرت از دانش بسیار برخوردار بود او را باقر مى خواندند. آنگاه به نقل سخن جوهرى در صحاح مىپردازد.
در مناقب ابن شهر آشوب نوشته شده است: گفته اند براى هیچ یک از فرزندان حسن و حسین علیهماالسلام این اندازه از علوم، از قبیل تفسیر و کلام و فتوا و احکام و حلال و حرام فراهم نشد که براى امام باقر(علیه السلام ) .
محمد بن مسلم نقل کرده است که از آن حضرت سى هزار حدیث پرسش کردم.
(شیخ صدوق از عمر بن شعره نقل می کند که گفت: از جابر بن یزید جعفی سئوال کردم: چرا امام محمد باقر ـ علیه السلام ـ را «باقر» نامیدید؟ گفت: و یبقرالعلم بقراً: شکافت علم را شکافتنی و آشکار ساخت آن را. و نیز علما گفته اند او را باقر نامیدند، زیرا شکافنده علوم اولین و آخرین بود و دلش بحر پهناور و چشمه جوشان دانش بود، و خود جابر بن عبدالله گوید: «حضرت به من فرمودند: به خدا قسم ای جابر خداوند تبارک و تعالی علم آن چه بوده و آنچه خواهدبود تا روز قیامت را به من عطا فرمودند.
https://www.porseman.com/article
آیا بر امام ( و امام باقر ) واجب و لازم بود تمام علوم زمان از فیزیک و شیمی و ریاضیات و پزشکی و …. را بداند ؟
خیر تاکید می شود آنچه برای هدایت بشر نیاز است امام باید بداند و می داند البته ممکن است امام دیگر علوم تجربی را هم بداند همانند دیگر انسانها .
آیا امام باید به غیب علم داشته باشد ؟ بلی امام می تواند به غیب علم داشته باشد اما ضروری و دائمی نیست .
برای پاسخ به این سوال به کتابهای در باره علم امام و علم امامت مراجعه نمایید .
– محمد رضا مظفر، علم امام، ترجمه و مقدمه على شیروانى،
– ماهیت علم امام علیه السلام: بررسی تاریخی و کلامی نویسنده : سید علی هاشمی
ناشر : انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) سال نشر : 1396
معنای باقرالعلوم از القاب امام پنجم شیعیان