رمان غربی و فرهنگ غربی

ویلیام هزلیت، منتقد و مقاله‌نویس انگلیسی در قرن نوزدهم، رمان را چنین تعریف کرده است: رمان، داستانی است که براساس تقلیدی نزدیک به واقعیت، از آدمی و عادات و حالات بشری نوشته شده باشد و به نحوی از انحا شالوده جامعه را در خود تصویر و منعکس کند.(تبیان) با این تعریف رمان متأثر از فرهنگ حاکم بر جامعه است و بی تردید در فرهنگ غربی رمان غربی نیز متأثر از آن است . نگاه به زن، خانواده، روابط جنسی افسار گسیخته، مسائل اخلاقی، مفاهیم فمینیستی، قتل و خشونت و… که در رمان های غربی فراوان به چشم می خورد برایند فرهنگ حاکم بر آنهاست که گاهی در همان نظام های غربی نیز قابل تحمل نبوده و مورد سانسور قرار گرفته یا ممنوع شده اند که به نمونه هایی از آن اشاره می کنیم.قلعه حیواناتاین رمان از سوی کلیسا و گروه‌های آموزشی در مدارس آمریکا با ممنوعیت روبه‌رو شد. حتی در دوران جنگ سرد، آمریکا از اجرای نمایش «قلعه حیوانات» روی صحنه جلوگیری به عمل آورد. برخی صراحت در بیان مسائل جنسی را نیز عاملی برای ممنوع شدن این کتاب عنوان کرده‌اند.دردسرهای هوگو و خانواده سلطنتیمسؤولان فرانسوی به‌دلیل تصویری که این کتاب از خاندان سلطنتی و اشراف نشان داده بود خشمگین بودند. ویکتور هوگو با این کتاب در فهرست «کتاب‌های رومی» قرار گرفت، فهرستی که از سال 1559 وجود داشته و به مرور به روز می‌شده تا این‌که در قرن نوزدهم رمان مشهور ویکتور هوگو نیز در این فهرست قرار گرفت. فرانسوی‌ها که پیشگام آزادی بودند و پرچم‌دار مدرنیسم محسوب می‌شوند نیز از ممیزی کردن و ممنوع کردن آثار کم نداشتند. حتی این کتاب در ایالت فیلادلفیا نیز ممنوع شمرده شده بود و در کتابخانه مدرسه اجازه قرار گرفتن نداشت.
ناتور دشت
این اثر همواره مخالفت‌هایی را با خود داشته و برای نمونه می‌توان به توقیف آن توسط گمرک استرالیا اشاره کرد در حالی که این محموله هدیه سفیر آمریکا به این کشور بود. گمرک این کشور معتقد بود این داستان زبان رکیکی دارد و حوادث داستان الگوی رفتاری نامناسبی برای نوجوانان است. این رمان و قرار دادنش در کتابخانه‌های مدارس آمریکا همواره محل اعتراض بوده و تا همین چند سال پیش نیز خانواده‌ها به بودن این آثار معترض بودند و رفتارهای نادرست شخصیت اصلی کتاب را به‌عنوان یک الگوی نامناسب معرفی می‌کنند.
در جبهه غرب خبری نیست
این کتاب سال 1928 در آلمان منتشر شد و موج مخالفت‌ها را با خود همراه کرد تا این‌که در سال 1930 ممنوع اعلام شد و در شعله‌های آتش کتاب‌سوزی آلمان نازی در 1933 این رمان اریش ماریا رمارک سوخت. این کتاب سال 1929 در اتریش ممنوع اعلام شد. قرار گرفتن این کتاب در کتابخانه‌های ارتش چکسلواکی ممنوع اعلام شد. ترجمه این کتاب در ایتالیا نیز ممنوع خوانده شد. این کتاب سال 1929 در آمریکا هم منتشر شد ولی با تغییرات و حذفیاتی روبه‌رو بود. کتابی که علیه جنگ‌افروزی حرف می‌زند و آن را اثری ضدجنگ خواندند. درباره محتوای این کتاب گفته شده که به دلیل مطالب بیش از حد خشونت‌آمیز و نشان دادن جنگ به‌عنوان واقعه‌ای وحشیانه و غیرانسانی مورد مخالفت و ممنوعیت قرار گرفته است. استفاده از «زبان پلشت» توجیهی است که در ایالت کالیفرنیا برای ممنوع خواندن این کتاب دستاویز قرار گرفت.
تام پین
هاوارد فاست یکی از آن نویسنده‌هایی است که آثارش با محدودیت‌های بسیاری روبه‌رو بوده است. برای مثال در آمریکا ناشران از پذیرش رمانی نظیر اسپارتاکوس سر باز زدند و اِف بی آی او را در فهرست سیاه قرار داد. رمان «تام پین» او در سال 1947 هیات دولتی مدارس در نیویورک آن را در زمره آثار ممنوعه قرار داد و پیشنهاد به حذف آن از کتابخانه‌های مدارس داد. یکی از دلایلی که در آمریکا ذکر می‌شود آسیب‌هایی است که رمان‌های فاست برای مخاطب نوجوان و جوان در پی دارد و به این خاطر آن را در فهرست آثار ممنوعه قرار می‌دهند هرچند اتهامات سیاسی به نویسنده هیچ‌گاه از خاطره افکار عمومی پاک نمی‌شود.
خوشه‌های خشم / شرق بهشت / موش‌ها و آدم‌ها
خوشه‌های خشم اثر جان اشتاین بک را در فهرست کتاب‌هایی می‌توان دید که بیش از سایر آثار به چالش کشیده شده و با ممیزی مواجه شده است.این کتاب چند ماه پس از انتشار در آمریکا در سال 1939 با ممیزی پس از انتشار روبه‌رو شد و در سراسر ایالات آمریکا بارها مورد حمله قرار گرفت و در مدارس ممنوع خوانده شد. کتابخانه‌ای در ایالت اوهایو این کتاب برای مخاطبان ناپسند تشخیص داده شد و قرار دادن آن در دسترس محدود شد. ممنوعیت‌های علیه این رمان تمام شدنی نیست و تا سال 2000 همچنان شکایت‌هایی علیه آن مطرح می‌شود. حتی با ساخت فیلم این رمان نیز مخالفت شد و آن را در جهت براندازی نظام سیاسی آمریکا عنوان کردند. حال این را قرار دهید کنار نوبل ادبیاتی که به استاین بک در سال 1962 داده شد. رمانی که در ایالت‌های مختلف آن را دارای هرزگی خواندند.
«شرق بهشت» دیگر اثری از جان استاین بک است که به محض انتشار به ناراحتی خوانندگان روبه‌رو شد. زبان رکیک و نگاهی بدبینانه به انسان در هماوردی با سرنوشت در کنار طرح مسائل خلاف اخلاق همه زمینه نارضایتی مخاطبان را فراهم آورد. یکی از دلایلی که این کتاب را در فهرست ممنوع قرار داد حفاظت از زبان و دستور زبان بود و توجیه کردند که سیستم آموزشی باید از زبان حفاظت کند و آن را درست آموزش دهد. در کانادا نیز این اثر به خاطر نوع زبان ممنوع معرفی شد. «موش‌ها و آدم‌ها» به دلیل گستاخی شخصیت‌هایش همواره از سوی هیات‌های ممیزی با مشکلاتی روبه‌رو بوده است. این رمان در ایرلند به دلیل طرح مسائل غیراخلاقی ممنوع شد و در ایالت‌های مختلفی در آمریکا با این اثر برخوردهایی از این دست شد. داشتن زبان رکیک یکی از دلایلی است که برای ممنوعیت این رمان و قرار دادن آن در دسته آثار کثیف مطرح می‌شود.
داشتن و نداشتن
ارنست همینگوی زمانی که نسخه نهایی رمان «داشتن و نداشتن» را به ناشر تحویل می‌دهد ناشرش اعلام می‌کند که بخش‌هایی را باید حذف کند تا اثرش قابلیت انتشار پیدا کند. با وجود این‌که همینگوی تغییرات بسیاری در داستانش اعمال کرد اما پس از انتشار نیز از تیغ اعتراضات برکنار نماند و بسیاری آن را یک اثر غیراخلاقی معرفی کردند. در دیترویت یک وکیل محلی دستور به جمع‌آوری این اثر از کتابخانه‌های عمومی داد و علاوه بر از فروش آن در کتابفروشی‌ها جلوگیری به‌عمل آمد. این رمان تنها اثری است که در 1938 در آمریکا ممنوع اعلام شد.
کلبه عمو تام
کلبه عمو تام اثر هریت بیچر استو از همان ابتدای انتشار بحث‌برانگیز بود زیرا به نظام برده‌داری در قلب کشوری که داعیه برابری داشت پرداخته بود. این رمان هم به خاطر این‌که برده‌داری را محکوم می‌کند و هم به‌دلیل این‌که درباره برابری است بسیار چالش برانگیز بود و با ممیزی روبه‌رو شد. حتی خواندن این رمان به‌دلیل پاره‌ای از نقدها علیه کلیسا ممنوع اعلام شد و نقدهای این کتاب به کلیسا را تعبیر به کفرگویی کرد.
پرواز بر فراز آشیانه فاخته
داشتن مطالب نژادپرستانه و منافی عفت از جمله مواردی است که به رمان کن کیسی نسبت داده شد تا زمینه ممنوعیت و ممیزی آن مطرح شود. به عبارت دیگر این موضوعات را به عنوان خط قرمزهای جامعه آمریکایی مطرح کردند و نسبت به وجود آنها در یک کتاب ابراز نگرانی کردند. والدین دانش‌آموزان این رمان را قبیح و زبان آن را کثیف خواندند و خواستار حذف آن از کتابخانه مدارس شدند. همچنین گروهی از والدین دانش‌آموزان این رمان را در تمجید رفتارهای مجرمانه توصیف کردند که جوان‌ها را فاسد می‌کند. حتی در سال 1978 در یکی از مدارس معلمی که این کتاب را توصیه کرده بود، توبیخ کرده و قراردادش را تمدید نکردند.
دنیای قشنگ نو
هجوی که هاکسلی در رمانش از جامعه انجام می‌دهد سبب شد اتهام‌های بسیاری به او و اثرش زده شود؛ مروج مواد مخدر، بی‌بند و بار، نکبت‌بار، بدگو علیه بنیان خانواده و از جمله مواردی است که به رمان مشهور هاکسلی که در انتقاد به جهان جدید نوشته شده زده شد. این رمان در 1932 در ایرلند ممنوع شد که علت آن را بی‌بند و باری خواندند در صورتی که این اثر توصیف آشکاری ندارد. این رمان همچنان نیز محل اعتراض است و در مدارس به‌عنوان اثری ممنوعه شناخته می‌شود و والدین به مدارسی که این کتاب را در دسترس قرار می‌دهند اعتراض می‌کنند.
کشتن مرغ مقلد / هارپر لی
این رمان را در فهرست ده کتابی قرار داده‌اند که بیش از همه ممنوع شده است. والدین دانش‌آموزان در نیویورک این رمان را آشغال و کثیف معرفی کردند و خواستار منع دسترسی دانش‌آموزان به آن شدند. اعتراض‌ها به این رمان از زمان انتشار در 1960 تا سال‌های ابتدایی قرن جاری وجود داشته است.
(/www.mashreghnews.ir/news/962456)