حضرت على(ع) وابوبکر

ما این ادعا را از چهار محور پاسخ مى دهیم:نخست آن که این ادّعا باید نقد و بررسى شود.دوم آن که بیان شد که بیعت، یک نوع قرارداد و به اصطلاح یک امر انشایى است و حقیقت انشا ـ بنا بر مسلک تحقیق و آن چه که نظر بزرگان، بدان منتهى مى شود ـ عبارت از اعتبار و ابراز است. اگر بپذیریم امیر مؤمنان على علیه السلام دست در دست ابوبکر ابن ابى قحافه گذاشته باشند، ولى از کجا معلوم که با این دست در دست گذاشتن، خلافت و لزوم اطاعت او را هم اعتبار کرده باشند؟
اگر کسى بگوید: ظاهر حال هر بیعت کننده اى این است که با این کار، اعتبارى را که روح بیعت به وجود آن است، اظهار و ابراز مى کند;
مى گوییم: آرى، ظاهر حال همین گونه است و در جاى خود ثابت شده که چنین ظواهرى حجّت هستند، ولى همه این ها در صورتى است که آن ظاهر به معارضى اقوى مبتلا نباشد، در صورتى که در مورد ما خطبه شقشقیّه و نظیر آن از امیر مؤمنان على علیه السلام صادر شده است که حضرت در آن چنین تصریح فرمودند:
واللّهِ لَقَدْ تَقَمَّصَها ابْنُ أبی قُحَافَةِ;1
به خدا سوگند! ابوبکر بن ابى قحافه منصب خلافت و جانشینى را به خود بست و حال آن که حقّ او نبود.
سوم آن که اگر بیعتى بین حضرت على علیه السلام و ابوبکر واقع شده، بنابر نقل مورّخان در شرایطى بوده که هرگز نمى توان به آن حضرت نسبت رضایت به خلافت ابى بکر را داد، براى آگاهى بیشتر در این زمینه کافى است به کتاب الامامة والسیاسة تألیف ابن قتیبه دینورى رجوع شود تا چگونگى قضیّه تا حدودى روشن گردد.
برخى از اهل سنّت براى فرار از پذیرش این واقعیّت چاره اى ندیدند جز این که انتساب این کتاب را به ابن قتیبه منکر شوند; و این راه نیز دردى را دوا نمى کند; زیرا به یقین این کتاب از مؤلفات ابن قتیبه است، بزرگان اهل سنّت در قرون گذشته، مطالبى را از آن نقل کرده و به صراحت به ابن قتیبه نسبت داده اند.2
چهارم آن که اگر بیعتى بین حضرت على علیه السلام و ابوبکر واقع شده، بنابر نقل صحیح بخارى بعد از شهادت حضرت صدّیقه طاهره فاطمه زهرا علیها السلام بوده است.
از طرفى بنا به نقل اهل سنّت شهادت حضرت زهرا علیها السلام شش ماه بعد از رحلت رسول خدا صلى اللّه علیه وآله بوده است، آن سان که در صحیح بخارى آمده است. بنابراین، چرا حضرت على علیه السلام در این مدت طولانى بیعت نکرده است؟
چرا حضرت زهرا علیها السلام را به بیعت وادار نکرده اند؟
با وجود چنین دلایلى اگر در ظاهر حضرت على علیه السلام با او بیعت کرد، کجا ظهورى براى آن بیعت منعقد مى شود که نشان گر امضاى خلافت ابوبکر باشد و اطاعت او را بر امّت لازم بداند؟
البتّه تمام این موارد بر فرضى است که امر خلافت و امامت با بیعت قابل اثبات باشد که بطلان این مطلب پیش تر بیان گردید.

1 . نهج البلاغه: 48، خطبه سوّم (شقشقیّه).
2 . براى نمونه رجوع شود به کتاب العقد الثمین فى تاریخ البلد الامین: 6 / 72.