گریه زیاد حضرت زهرا(س)
۱-چرا به حضرت زهرا(س) گفته شد شب روزگریه کن یا شب چراصدای گریه او را نامحرمان همسایه می شنیدند؟۲-چرا خانه حضرت علی(ع) و زهرا(س) سقف نداشت توضیح دهید؟
در برخی منابع آمده که : عدهای از اهل مدینه اجتماع کردند و به حضور امیرالمؤمنین على علیهالسّلام آمدند و گفتند: اى ابوالحسن! فاطمه شب و روز گریه مى کند، هیچ کدام از ما شب در رختخواب به خواب نمىرویم، در حالى که روزها به علّت مشغله و طلب معاش قرار و آرام نداریم، ما از تو تقاضا مى کنیم که فاطمه یا شب گریه کند و یا روز.»[1]طبیعتا این گفتار در خانه ای که کنار مسجد قرار داشت و به نوعی مقر حکومتی محسوب می شد و اجتماع زنان در کنار حضرت زهرا (س) که مطالب را به شوهرانشان منتقل می کردند، پایههای حکومت را میلرزاند وآنها را دچار استیصال میکرد. و باید هر گونه که شده به نوعی مانع ادامه این روند می شدند که ممکن بود سبب بیداری مردم شود.و الا اگر بحث صدای گریه باشد، طبیعتا گریه ای که صدای آن مانع استراحت شود، نباید در شب واقع شود. در حالی که مخالفان گریه پیشنهاد می دهند که شب به تنهایی زمان گریه باشد!حضرت فاطمه(ع) بعد از رحلت پیامبر به فاصله کوتاهی به پدرش ملحق شدند در این فاصله اندک گریه و حزن آن حضرت بر پدرش که نظیرش در دو عالم نیست و افضل پیامبران است چیزی طبیعی به نظر می رسد و از طرف دیگر مردم نیز خود را در آن مصیبت عظمای بشری صاحب عزا می دانستند پس چطور اعتراض می کردند؟ جز اینکه بگوییم گریه آن حضرت بیشتر بر مصائب وارده بر وصی آن حضرت بود و به نوعی سیاسی و افشاگرانه بود، و نهی دستگاه حاکم از گریه فاطمه(س) (مستقیم یا غیرمستقیم و توسط شیوخ مدینه) سیاستی برای تثبیت حکومت خودشان بود.
علامه سید جعفر مرتضی عاملی در این باره می گوید: «ما تصور نمی کنیم که گریه زهرا(س) در فراق پدرش آسایش مردم را به هم زد و موجب اعتراض آنان شد بلکه آنچه آنان را ناراحت کرد و به واکنش واداشت چیزی است که وجود زهرا(س) در کنار قبر پدرش با حالتی از حزن و اندوه و دلتنگی و دل شکستگی برمی انگیخت (یعنی) مظلومیت زهرا که بلافاصله پس از درگذشت پدرش به سراغ او آمده بود و نمایانگر حالت تحریک مداوم مردم پاک نهاد و مخلص و با ایمان و در نتیجه نابودی خطی بود که از انجام هیچ عملی در راه رسیدن به خواسته هایش فرو گذار نکرد. گریه زهرا در فراق شخص رسول خدا(ص) به اندازه گریه آن بانو در تجسم سرنوشت غمباری که به مجرد وفات پیامبر اسلام، برخاندان پیامبر وارد شد نبود ( در واقع گریه اصلی برای اوضاع پس از رحلت پیامبر بود) »[2]«باید اعتراف کنیم به این حقیقت که گریه و ناله فاطمه آسایش مردم مدینه را به هم نزد بلکه آرامش حاکمان سقیفه را به هم می زد چون که حاکمان جدید می بایست در مسجد پیامبر(ص) و در کنار منبر شریف آن حضرت جایی که فقط چند متر از خانه فاطمه فاصله داشت حضور داشته باشند و این حضور با گریه و اندوه فاطمه به مخاطره می افتد لابد باید آن حضرت را از گریه منع کنند.»[3]باید توجه داشت که لازم است انسان مؤمن در هر حال به تقدیر و قضای الهی راضی باشد و اگر گریه کردن با رضایت به قضای الهی منافات داشته باشد جایز نیست[4] ولی باید توجه نمود که در بسیاری از موارد گریه ناشی از عواطف انسانی و روابط صمیمانه و پیوندهای ایجاد شده بین دل ها می باشد، نه عدم رضایت از مقدرات الهی. و قطعا گریه های حضرت فاطمه (س) بمعنای عدم رضایت به مقدرات الهی نبوده است. طبیعی است رحلت پدر بر فرزندان، به ویژه دختران سخت تأثیر می گذارد، از این رو معمولاً دختران بیشتر در مرگ پدر احساس ناراحتی می کنند،آنهم گریه درفراق پدری همچون رسول خدا(ص) که واسطه فیض وجودی همه موجودات است.
از دیدگاه شیعه گریه کردن در غم از دست دادن شخص مؤمن مستحب است بویژه در مواردی که غم جانکاهی بربازماندگان وارد شده و گریه در تخفیف آن غم و اندوه موثر باشد.[5]درخصوص سوال دوم : آنچه سقف و در نداشت مسجد منسوب به آن حضرات است نه خانه آنها، در تاریخ آمده که در اثنای جنگ خندق، حضرت فاطمه(س) برای پیامبر(ص) و امیرالمؤمنین(ع) غذا تهیه میکردند؛ بعدها در آن محل مسجدی به نام حضرت بنا شد که البته این روزها سرنوشت غمانگیزی دارد.
یکی از مکانهایی که در زیارت دوره توسط زائران مدینه منوره مورد بازدید و زیارت قرار میگیرد، مساجد سبعه است که تاریخچه این مساجد به صدر اسلام و ماجرای جنگ خندق در سال پنجم هجری باز میگردد.
مساجد سبعه که در شمال غربی شهر مدینه در رشته کوهی به نام «سلع» قرار دارد، یادآور پیشنهاد مدبرانه سلمان فارسی است که با پیشنهاد او خندقی با طول تقریبی 10 کیلومتر و عرضی نزدیک به پنج متر ایجاد شد تا زمینه شکست سپاه کفر را فراهم آورد.
به مناسبت گرامیداشت این واقعه بزرگ تاریخ اسلام(جنگ خندق) که روزگاری محل استقرار سپاه اسلام بود، مساجدی با نامهای مسجد فتح، مسجد سلمان، مسجد علی(ع)، مسجد فاطمه(س)، مسجد ابوبکر و مسجد عمر ساخته شد که همراه با مسجد ذو قبلتین به نام مساجد سبعه مشهور هستند.
در این سالها بر اساس برخی گزارشها تعدادی از مساجد سبعه در آستانه تخریبند و برخی دیگر مدتهای مدیدی است که درهای آن بر روی زائران بسته شده، یکی از مساجد مسجد حضرت فاطمه زهرا(س) است که در مغرب مسجد علی(ع) قرار دارد.
مسجد حضرت زهرا(س) که مسجدی کوچک و بدون سقف بوده است، حضرت فاطمه(س) هنگام جنگ خندق در این مکان برای پدر و همسرش امام علی(ع) غذا و نان تهیه میکرد، این مسجد پایینترین مساجد این منطقه و کنار خیابان اصلی قرار دارد و متأسفانه چند سالی است که در آن را با بلوکهای سیمانی مسدود کردهاند.
پینوشت:
[1]. بحار الأنوار، ج 43، ص: 177.
[2]. ترجمه ماساة الزهرا(رنج های زهرا) علامه سید جعفر مرتضی عاملی، مترجم: محمد سپهری، ص 302 و 301.
[3]. ضیاءالدین، ج 2، ص 140، نقل از رنج های زهرا، ص 303.
[4]. عروْالوثقی، سیدمحمدکاظم یزدی، ج 1، ص 319، فصل فی مکروهات الدفن، مسأله 1.
[5]. تحریرالوسیله امام خمینی ج1ص83
………………………………………………………………………
برای آگاهی بیشتررجوع شودبه:
1- فاطمه زهرا از ولادت تا شهادت ، سید محمد کاظم قزوینی ، ترجمه دکتر حسین فریدونی
2- بیت الاحزان ، تالیف شیخ عباس قمی ، ترجمه موسوی زرندی (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم
گریه زیاد حضرت زهرا(س)