دین و اندیشه

آداب ورود به جایگاه خصوصى پدر و مادر در آیه ۵۸ نور

پرسش و پاسخ

سلام. آیه ۵۸ نور چه چیزی را می گوید؟ چه کسی باید از چه کسی برای چه چیزی اجازه بگیرد؟

آیه کریمه مربوط به اذن گرفتن کودکان بالغ و نابالغ به هنگام ورود به اطاقهایى است که مردان و همسرانشان ممکن است در آن خلوت کرده باشند.
تفسیر آیه: آداب ورود به جایگاه خصوصى پدر و مادر:
مهمترین مساله اى که در سوره نور ، تعقیب شده مساله عفت عمومى و مبارزه با هر گونه آلودگى جنسى است که در ابعاد مختلف مورد بررسى قرار گرفته، آیه مورد بحث نیز به یکى از امورى که با این مساله ارتباط دارد پرداخته و خصوصیات آن را تشریح مى کند و آن مساله اذن گرفتن کودکان بالغ و نابالغ به هنگام ورود به اطاقهایى است که مردان و همسرانشان ممکن است در آن خلوت کرده باشند.
نخست مى گوید:” اى کسانى که ایمان آورده اید باید مملوکهاى شما (بردگانتان) و همچنین کودکانتان که به حد بلوغ نرسیده اند در سه وقت از شما اجازه بگیرند” (یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لِیَسْتَأْذِنْکُمُ الَّذِینَ مَلَکَتْ أَیْمانُکُمْ وَ الَّذِینَ لَمْ یَبْلُغُوا الْحُلُمَ مِنْکُمْ ثَلاثَ مَرَّاتٍ). ” قبل از نماز فجر و در نیمروز هنگامى که لباسهاى (معمولى) خود را بیرون مى آورید، و بعد از نماز عشاء” (مِنْ قَبْلِ صَلاةِ الْفَجْرِ وَ حِینَ تَضَعُونَ ثِیابَکُمْ مِنَ الظَّهِیرَةِ وَ مِنْ بَعْدِ صَلاةِ الْعِشاءِ).
” ظهیرة” چنان که راغب در مفردات و فیروزآبادى در قاموس مى گویند: به معنى نیمروز و حدود ظهر است که مردم در این موقع معمولا لباسهاى رویى خود را در مى آورند و گاه مرد و زن با هم خلوت مى کنند.” این سه وقت، سه وقت پنهانى و خصوصى براى شما است” (ثَلاثُ عَوْراتٍ لَکُمْ).
” عورة” در اصل از ماده” عار” به معنى” عیب” است و از آنجا که آشکار شدن آلت جنسى مایه عیب و عار است در لغت عرب به آن عورت اطلاق شده.کلمه” عورة” گاه به معنى شکاف در دیوار و لباس و مانند آن نیز آمده است و گاه به معنى مطلق عیب مى باشد، و به هر حال اطلاق کلمه عورت بر این اوقات سه گانه به خاطر آن است که مردم در این اوقات خود را زیاد مقید به پوشانیدن خویش مانند سایر اوقات نمى کنند و یک حالت خصوصى دارند.
بدیهى است این دستور متوجه اولیاى اطفال است که آنها را وادار به انجام این برنامه کنند، چرا که آنها هنوز به حد بلوغ نرسیده اند تا مشمول تکالیف الهى باشند، و به همین دلیل مخاطب در اینجا اولیاء هستند.
ضمنا اطلاق آیه هم شامل کودکان پسر و هم کودکان دختر مى شود، و کلمه” الذین” که براى جمع مذکر است مانع از عمومیت مفهوم آیه نیست، زیرا در بسیارى از موارد این تعبیر به عنوان تغلیب بر مجموع اطلاق مى گردد همانگونه که در آیه وجوب روزه تعبیر به” الذین” شده و منظور عموم مسلمانان است (سوره بقره آیه 83).
ذکر این نکته نیز لازم است که آیه از کودکانى سخن مى گوید که به حد تمیز رسیده اند و مسائل جنسى و عورت و غیر آن را تشخیص مى دهند، زیرا دستور اذن گرفتن خود دلیل بر این است که این اندازه مى فهمند که اذن گرفتن یعنى چه؟ و تعبیر به” ثلاث عورات” شاهد دیگرى بر این معنى است.
اما اینکه این حکم در مورد بردگان مخصوص به بردگان مرد است یا کنیزان را نیز شامل مى شود روایات مختلفى وارد شده هر چند ظاهر عام است و شامل هر دو گروه مى شود و به همین دلیل روایت موافق ظاهر را مى توان ترجیح داد.
در پایان آیه مى فرماید:” بر شما و بر آنها گناهى نیست که بعد از این سه وقت بدون اذن وارد شوند، و بعضى به دیگرى خدمت کنند و گرد هم (با صفا و صمیمیت) بگردند” (لَیْسَ عَلَیْکُمْ وَ لا عَلَیْهِمْ جُناحٌ بَعْدَهُنَّ طَوَّافُونَ عَلَیْکُمْ بَعْضُکُمْ عَلى بَعْضٍ).آرى” این چنین خداوند آیات را براى شما تبیین مى کند و خدا عالم و حکیم است” (کَذلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمُ الْآیاتِ وَ اللَّهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ).
واژه” طوافون” در اصل از ماده” طواف” به معنى گردش دور چیزى است، و چون به صورت صیغه مبالغه آمده به معنى کثرت در این امر مى باشد، و با توجه به اینکه بعد از آن” بَعْضُکُمْ عَلى بَعْضٍ” آمده مفهوم جمله این مى شود که در غیر این سه وقت شما مجاز هستید بر گرد یکدیگر بگردید و رفت و آمد داشته باشید و به هم خدمت کنید.
و به گفته” فاضل مقداد” در” کنز العرفان” این تعبیر در حقیقت به منزله بیان دلیل براى عدم لزوم اجازه گرفتن در سائر اوقات است، چرا که اگر بخواهند مرتبا رفت و آمد داشته باشند و در هر بار اذن دخول بخواهند کار مشکل مى شود .
ر. ک: تفسیر نمونه، ج 14، ص: 539 .

آداب ورود به جایگاه خصوصى پدر و مادر در آیه ۵۸ نور

دیدگاه شما برای ما ارزشمند است

نظر شما چیه؟ منتظر نظرات ارزشمند شما هستیم *

دکمه بازگشت به بالا