انس امام رضا(ع) با قرآن

امام خود بر تلاوت فراوان قرآن تأکید کرده و همگان را به خواندن قرآن ترغیب می کردند.
سیره و سخن امام بر قرآن تکیه می کرد و همه پاسخ های ایشان مستند به قرآن بود.[ عیون أخبار الرضا(علیه السلام)، ج2، ص180 تا 183.] امام قرآن را سخن خدا می دانستند و فقط بر هدایت جستن از قرآن تأکید می ورزیدند[ صدوق، توحید، ص 224. ] و پناه بردن به آن را در همه ی حالات توصیه می کردند. ایشان می فرمودند:
«هرگاه از چیزی ترسیدی، صد آیه از قرآن مجید را از هرجا که خواستی قرائت کن و سپس سه مرتبه بگو: اللهم اکشف عنی البلاء.»[ ابن فهد حلّی، عدة الداعى، ص 294. ]
برنامه ی نقل شده درباره ی سیره ی امام رضا(علیه السلام)، درخصوص خواندن قرآن چنین است:
1. بعد از نماز صبح، قرآن کریم را باز کرده و از روی آن تلاوت می کردند؛[ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج1، ص 504. ]
2. شب هنگام که در بستر قرار می گرفتند، آیات قرآن را تلاوت می فرمودند؛[ عیون أخبار الرضا(علیه السلام)، ج2، ص 183. ]
3. هرگاه به آیه ای می رسیدند که در آن از بهشت یا دوزخ سخن رفته بود، گریه می کردند و از خداوند درخواست بهشت می فرمودند.[ همان. ]
توصیه به خواندن پنجاه آیه ی قرآن، یکی از نکات مهمی است که در فرمایش امام رضا(علیه السلام) وجود دارد. ایشان می فرمایند:
«یَنْبَغِی لِلرَّجُلِ إِذَا أَصْبَحَ أَنْ یَقْرَأَ بَعْدَ التَّعْقِیبِ خَمْسِینَ آیَة»[ طوسی، تهذیب الاحکام، ج2، ص 138. ]؛ «سزاوار است که مردم بعد از تعقیب نماز صبح، پنجاه آیه از قرآن مجید تلاوت کنند».
در کیفیت خواندن قرآن، امام این سخن را از پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) نقل می کردند که فرمودند:
«حسّنوا القرآن بِأَصْوَاتِکُمْ فَإِنَّ الصَّوْتَ الْحَسَنَ یَزِیدُ الْقُرْآنَ حُسْناً وَ قَرَأَ وَ الله یَزِیدُ فِی الْخَلْقِ ما یَشاء»[ عیون أخبار الرضا(علیه السلام)، ج2، ص 69. ]؛ «قرآن را با صداهای خود آرایش دهید؛ زیرا که صوت حَسَن، قرآن را نیکو کند و زینت دهد».
تأمل و درنگ در آیات قرآن نیز از نکات مهمی است که می توان از سیره ی امام رضا(علیه السلام) آموخت. رجاء بن ضحّاک در گزارش سفر امام به خراسان، از حالات سحرگاهی ایشان چنین یاد می کند: امام در یک سوم پایان شب از بسترشان با ذکر تسبیح و حمد و تکبیر و تهلیل و استغفار برمی خاستند و شب ها در بستر خویش بسیار قرآن می خواندند و چون به آیه ای درباره ی بهشت یا دوزخ می رسیدند، می گریستند و از خدا بهشت می خواستند و از دوزخ به او پناه می بردند.[ بحار الأنوار، ج73، ص193.]