فراوانی آیات رحمت یا عذاب
سلام علیکم .
چرا خدا این قدر در قرآن از عذاب و آتش جهنم حرف زده؟
این طور نیست، چون در قرآن کریم بیشتر از رحمت الهی سخن گفته شده است . البته ضمن تذکر به این نکته که مفاهیم قرآنی را نباید با شمارش صرف آیات و فراوانی آنها مورد مطالعه و فهم قرار داد، به اطلاع شریف می رسد .
الف. به لحاظ تعداد واژگان بیش از 560 مرتبه فقط از “رحمت و بخشش” سخن رفته است، در حالی که حدود 400 مورد در خصوص عذاب میباشد. اگر چه بیان شد که تعداد شرط نیست.
ب. ابتدای هر سورهای (به غیر از توبه)، آیه مبارکه “بسم الله الرحمن الرحیم” را تلاوت مینمایید که بیانگر سبقت و احاطهی رحمت الهی بر تمامی مباحث مطروحه در آن سوره است. و حتی بسیاری از عذابها نیز “رحمت” است. اگر کسی را تنبیه کنند تا متنبه و پاک شود، تحت عمل جراحی قرار دهند تا بهبود یابد و سالم زندگی کند و …، عین رحمت است.
ج. در قرآن کریم تصریح شده که خداوند رحمان، رحمت را بر خودش فرض کرده است، لذا اهل معصیت را که بر اساس جهل و نادانی گناه کردهاند، فوری معذب نمینماید و اگر برگردند، مورد لطف و مرحمت خودش قرار میدهد. آیا در خصوص غضب و عذاب نیز چنین تصریحی شده است؟
«وَإِذَا جَاءکَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِآیَاتِنَا فَقُلْ سَلاَمٌ عَلَیْکُمْ کَتَبَ رَبُّکُمْ عَلَى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ أَنَّهُ مَن عَمِلَ مِنکُمْ سُوءًا بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابَ مِن بَعْدِهِ وَأَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَّحِیمٌ»، (الأنعام، 54) .
ترجمه:
و چون کسانى که به آیات ما ایمان مى آورند نزد تو آیند، بگو: سلام بر شما، پروردگارتان رحمت را بر خود مقرر داشته، که هر کس از شما به نادانى عمل بدى کند آن گاه بعد از آن توبه کند و به اصلاح (کار خود) پردازد بى تردید خداوند بسیار آمرزنده و مهربان است.
با تمامی آیاتی که انسان را به نتایج و پیامدهای سوء اعتقادات غلط و کارهای خطایش مطلع مینماید، تا انسان آگاهانه حرکت کند، در یک آیه، آن هم خطاب به بندگانی که در گناه زیادهروی کردهاند، میفرماید:
«قُلْ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَّحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ»، (الزّمر، 53) .
ترجمه:
بگو: اى بندگان من که در جنایت به خویش (به واسطه گناه) از حد گذشتید، از رحمت خدا نومید مگردید، بى تردید خداوند همه گناهان را (هر چند شرک باشد، به وسیله توبه) مى آمرزد، زیرا اوست آمرزنده و مهربان .
چند نکته:
1- انسان در این عالم، از روح ملکوتی و بدن حیوانی برخوردار است. بالتبع نفس حیوانی دارد، نیازها، خواهشها و خوهای حیوانی نیز دارد؛ مضافاً بر این که شیاطین وسوسهگر درونی و بیرونی نیز دائم علیه او مکر و حیله میکنند؛ لذا در مهلکه قرار گرفته است و اگر خارج نشود، هلاکت قطعی است. اما همین تمایلات و وسوسهها، برای او حجاب از درک حقیقت آن چه میکند نیز میشود. پس اگر کاملاً به عواقب کارهایش و نتایجی که در پی گریبانش را خواهد گرفت، آگاه و مطلع نگردد، احتمال مراقبتش و تلاش برای انسان شدن و نجات خودش بسیار ضعیف خواهد بود. آیا برای سلامت بدن، فقط ویتامینها و پروتویینها معرفی میشوند، یا انواع و اقسام خطرات، حوادث، بیماریها، میکروبها و … نیز معرفی میشود تا انسان پرهیز کند و مبتلا نگردد؟
آیات عذاب برای اطلاع و آگاهی از عواقب است تا انسان مرتکب معصیت نشود، نه این که دنبال معصیت رود و بعد اعتراض کند که چرا عقوبتش سنگین است.
2- بسیاری سعی دارند با فاکتور گرفتن از آیات رحمت و نعمات الهی، که هم در دنیا و هم در آخرت، جسم و روح را متنعم میکند، فقط به عذابها اشاره کنند، تا بگویند: خدایی که اسلام به آن دعوت کرده است، خشن، غضبناک، عذاب کننده و … ، میباشد.
بدیهی است که این نوع شناخت غلط از خدا، به ویژه برای بندگانی که دائم مرتکب خطایای کوچک و بزرگ میشوند، سبب ناخوشنودی، ناامیدی و دوری میگردد و البته به کفر و انکار نیز میانجامد.
این در حالی است که خداوند حکیم و هدایت کننده، نه تنها انسان را از عاقبت خوب و بد خودش مطلع کرده است، بلکه مکرر او را متوجه محبت، مغفرت، عفو، کرم، جود، لطف و مغفرت الهی نموده است و تصریح نموده که حتی بسیاری از گناهان را بدون توبه نیز میبخشد، اما شرک و یأس از رحمت را هرگز نمیبخشد.
3- دقت کنیم که اساس خلقت بر “محبت” است و شاکله انسان نیز بر “حبّ و بغض” است؛ و در قانون عشق نیز محبت، مودّت، گذشت، مغفرت، لطف و رحمت، نادیده گرفتن و پذیرا بودن سبقت و چیرگی دارد .
فراوانی آیات رحمت یا عذاب