به گناه انداختن دیگران
سلام علیکم.کمک کردن در گناه چه عمدا چه غیر عمد چه حکمی دارد؟اگر برای شخصی وسیله ای بخریم و آن شخص با آن وسیله گناه کند (اهنگ حرام گوش کند) چه حکمی دارد؟حال که این فعل روخ داده باید چه کار کرد؟میتوان آن وسیله را از او گرفت؟یا اگر امکان گرفتن نباشد می توان آن را به صورتی که نفهمد خراب کرد؟اگر شخصی از ما وسیله ای بخواهد که میدانیم با آن گناه میکند ولی اگر ندهیم باعث دین زدگی یا بدتر شدن شخص برای انجام دادن گناه شود چه حکمی دارد؟ حال اگر آن شخص خواهرم باشد چه؟(با در نظر گرفتن این که دختر ها نیاز به توجه دارند و باید به آن ها محبت شود و ندادن به آنها تأثیر منفی دارد)
پرسشگر گرامی ، جهت دریافت پاسخ به نکات زیر توجه نمایید :
الف ) فراهم کردن مقدمات گناه برای دیگری دو صورت دارد :
1 . اینکه شخص فراهم کننده قصد و نیت آن را دارد که شخص دیگری را به گناه و انحراف بکشاند ، در این صورت در گناه آن شخص شریک است و سنت بدی از خود به جا می گذارد .
2 . اینکه شخص فراهم کننده قصد و نیت آن را ندارد که شخص دیگری را به گناه و انحراف بکشاند ، بلکه به دلایل خیر خواهانه وسیله ای برای آن شخص خریداری می کند ، ولی آن فرد از آن وسیله در ره گناه و نادرست استفاده می کند ، در این صورت مسئولیت خاصی به عهده او نیست .
* در اینجا توجه شما را به شرح آیه 15 سوره اسراء جلب می کنیم :
« من اهتدى فانّما یهتدى لنفسه و من ضلّ فانّما یضلّ علیها و لا تزر وازرة وزر اخرى و ما کنّا معذّبین حتّى نبعث رسولا » (اسراء /15)
آیه چهار حکم اساسی و اصولی را در رابطه با مساله حساب و جزای اعمال او بیان می کند.
1 – نخست می گوید ((هر کسی هدایت را پذیرا شود به نفع خود هدایت یافته، و نتیجه اش عائد خود او می شود)) (من اهتدی فانما یهتدی لنفسه ).
2 -((و هر کس گمراهی را بپذیرد، به زیان خود گمراه شده است )) عواقب شومش دامن خودش را می گیرد (و من ضل فانما یضل علیها).
نظیر این دو حکم را در آیه 7 همین سوره خواندیم .
3 – ((هیچکس بار گناه دیگری را بر دوش نمی کشد)) و کسی را به جرم دیگری مجازات نمی کنند (و لا تزر وازرة وزر اخری ).
((وزر)) به معنی بار سنگین است، و به معنی مسئولیت نیز می آید، چرا که آن هم یک بار سنگین معنوی بر دوش انسان محسوب می شود و اگر به وزیر، وزیر گفته می شود به خاطر آن است که بار سنگینی از ناحیه امیر یا مردم بر دوش
او گذارده شده است . ( تفسیر نمونه جلد 12 صفحه 51 )
نکته مهم :
البته این قانون کلی که هیچکس بار گناه دیگری را به دوش نمی کشد هیچگونه منافاتی با آنچه در آیه 25 سوره نحل گذشت که می گوید: ((گمراه کنندگان بار مسئولیت کسانی را که گمراه کرده اند نیز بر دوش می کشند)) ندارد.
زیرا آنها به خاطر اقدام به گمراه ساختن دیگران، فاعل آن گناهند، و یا همچون فاعل آن محسوب می شوند، بنابراین در حقیقت این بار گناهان خودشان است که بر دوش دارند و به تعبیر دیگر ((سبب )) در اینجا در حکم مباشر (انجام دهنده کار) است .
همچنین روایات متعددی که در زمینه سنت نیک و بد گذشت و مفهومش این بود که هر کس سنت نیک یا بدی بگذارد در پاداش و کیفر عاملین به آن شریک است، نیز با آنچه در بالا گفتیم تضادی ندارد، چرا که ((سنت گذار)) در واقع از اجزای علت تامه عمل است و شریک در فاعلیت .
ب ) راهکارها ی برخورد
برای ایجاد تغییر در نوع رفتار ایشان پیش از هر چیز به خداوند بزرگ توکل کنید و از اهل بیت(ع) پیوسته بخواهید که شما را در حل مشکل مدد و یارى کنند.
1. قبل از هر چیز باید به این نکته مهم توجه داشته باشید که لازم است میان خود افراد و عملکرد بد و خوب آنها تفاوت قائل شد. اصولا همه انسان ها چه بد و چه خوب، مخلوقات و بندگان خداوند هستند و ما از این جهت که آنها منسوب به خداوند هستند، به آنها احترام می گذاریم. در سیره اولیا هم این مورد دیده می شود و البته در عین احترام به خود افراد نسبت به بدی های رفتاری نیز نباید بی تفاوت باشیم و با بدی ها و رفتار های ناهنجار، برخورد مناسب می کنیم.
2. سعی کنید نگرش خود را اصلاح کنید تا عملکردتان اصلاح شود. به یاد داشته باشید برنده ها کاری را انجام می دهند که بازنده ها دلشان نمی خواهد.
3 . این قانون را بپذیرید که وجود سرشار از محبّت، ضمن بذل محبت به دیگری می تواند او را نیز به مهربانی سوق دهد؛ بنابراین هیچ فرصتی را برای ابراز محبّت به ایشان از دست ندهید. از امواج پرشور و خستگی ناپذیر دریا الهام بگیرید و در راه ابراز عشق و علاقه همچون موج از پای ننشینید.
3 . هرگز قدرت گفته یا عمل محبّت آمیز را دست کم نگیرید. البته نباید انتظار داشته باشید این کار زود نتیجه بدهد چه بسا ماه ها طول بکشد؛ ولی آنچه می تواند شما را به موفقیّت برساند صبر و امیدواری است. به عنوان مثال با یک هدیه غیر مترقّبه سعی در شاد کردن وی نمایید.
4 . همواره بکوشید در برابر ناهنجارى هایی که از رفتار ایشان ذکر کردید صبر، متانت و برخوردى پرمهر و عاطفه و منطقى داشته باشید و دیگر اعضاى خانواده را نیز به چنین شیوه اى تشویق نمایید. اگر اعضای خانواده در برابر هر خشونتى عکس العملى محبت آمیز داشته باشند به تدریج و در مدت طولانى، روش او را می توانید تغییر دهید؛ البته لازمه آن صبر و استفاده از زمان است.
5 . در صورتى که افراد بزرگ و فهمیده اى از نزدیکان، بستگان یا دوستان وجود دارد که توصیه هایش براى ایشان مفید مى افتد، مشکلات را با او در میان نهاده و بخواهید که با حفظ امانت و شیوه اى حکیمانه در موارد مقتضى، اندرزها و رهنمودهاى لازم را به او بدهد. برای این کار حتی می توانید از یکی از اساتید وی که می دانید مورد احترام اوست و حرفش بر روی خواهرتان تاثیرگذار است کمک بگیرید.
6. به نقاط قوت و مثبت ایشان بیشتر توجه کنید و آن ها را به یاد آورید.
7 . هرگز با خشونت ( گرفتن وسیله یا خراب کردن آن ) با ایشان رفتار نکنید .
8 . در حق ایشان دعا کنید .
9 . به هر طریق ممکن رفتارهاى مطلوب او را مورد توجه و تایید قرار دهید به گونه اى که بفهمد برایش ارزش قائل هستید .
10 . تشویق و تایید و بیان نکات مثبت به طور آشکار یا در جمع باشد و تذکر نکات منفى و انتقاد به طور محرمانه و در تنهایى صورت گیرد .
11 . هرگز وی را به خاطر اخلاق و رفتارش ملامت نکنید. از گفتن کلمات کنایه آمیز اجتناب کنید و از نسبت دادن القاب و زدن برچسب هاى ناگوار و نامطلوب مانند بدقول، شلخته، کله شق، یک دنده، لجباز، زورگو، بد اخلاق، خودخواه و … به او پرهیز کنید .
12. در صورت مشاهده اعمال نادرست از ایشان ، عصبانی نشوید بلکه به خاطر آورید که شما هم در گذشته مرتکب اشتباهاتی شده و عاقبت مسیر زندگی خود را انتخاب کرده اید، انتظار نداشته باشید که دیگران همان راهی را بروند که شما رفته اید و در جایی باشند که شما هستید.
13. از مضرات گوش دادن به موسیقی حرام برای ایشان بگویید و یا کتابهایی در این زمینه به ایشان هدیه کنید .
نکته پایانی :
به یاد داشته باشید که غالباً تغییر عادت ها، نیازمند پیشرفت تدریجی و برداشتن گام های کوچک به سمت یک هدف بزرگتر است. هر کاری که از دستتان بر می آید، انجام دهید، خواهید دید که این یکی از بهترین سرمایه گذاری های عمرتان خواهد بود.
برای شما و خانواده تان آینده ای سرشار از شادی و بهروزی آرزومندیم. باز هم با ما مکاتبه کنید.
به گناه انداختن دیگران