دین و اندیشه

باقیات الصالحات

پرسش و پاسخ

سلام.خسته نباشید
ایا کارهای خوبی که از سر احساسات انجام میدیم ثواب هم داره.مثلا دلمون بسوزه برا کسی و کمکش کنیم.
یا کار خوب رو چون دوس داریم انجام بدیم و از این دست نیت ها. خلاصه کارهای خوبی که براشون نیت الهی یا نیت انجام برا بهشت و ترس از جهنم نداریم.
و ایا کار از سر انسانیت و ترحم به دیگران درجه اش بالاتره یا برا بهشت وجهنم.
اگه میشه دو سه تا کتاب خوب هم که کامل اینها رو توضیح داده باشه معرفی کنید.
با تشکر

دوست گرامی! این که کدام نیت و انگیزه بهتراست، به طور قاطع نمی توان اظهار نظر کرد ،چون از طرفی می توان گفت که هر کار خیری با نیت خدایی می تواند باقیات الصالحات باشد وبرای آینده شما مفید باشد واز طرفی درباره عمل بهتر، روایات مختلفی از معصومین نقل شده است که در آن بعضی از اعمال به بقیه برتری دارد (ودر نتیجه باقی تر است )سطور زیر تا حدودی این موضوع را به قلم کشیده است :1- ذکر خداپیامبر اکرم(ص) فرمود: بهترین و پاکیزه ترین و بلندترین اعمال، که شما را به عالی ترین و بالا ترین درجه قرب الهی می رساند و بهترین چیزی است که خورشید بر آن می تابد، ذکر و یاد خدا است.(1)
2- نماز
پیامبر اکرم(ص) در جای دیگر فرمود: بهترین اعمال شما، نماز است، (2) که نماز ذکر و یاد خدا است. امام صادق(ع) می‌فرماید: هیچ عملی نیکی نیست مگر این که ثواب روشنی در قرآن برای آن بیان شده، مگر نماز شب که خداوند بزرگ، ثواب آن را به خاطر اهمیت آن روشن نساخته و فرموده : هیچ کسی نمی‌داند ثواب‌هایی که مایه روشنایی چشمان است، برای آن ها نهفته شده است.(3)
3- انتظار فرج
امیرالمؤمنین علیه السلام می فرماید: «فَانَّ احَبَّ الْاعْمالِ الى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظارُ الْفَرَجِ». حضرت على علیه السلام در یک جلسه چهارصد موضوع به یارانش تعلیم داد که براى دین و دنیاى آن ها مفید بود (یکى از آن موضوعات این بود): منتظر فرج باشید . از رحمت الهى مأیوس نشوید، چون محبوب ترین اعمال نزد خداوند متعال انتظار فرج است» . ( 4)
4- بهترین عمل، آن است که مورد قبول خدا باشد !
در قرآن کریم یکی از ویژگی هایی که از زبان بزرگان بیان شده و ما را غیر مستقیم هدایت می کند برای قدم برداشتن ، به آن سمت و سو حرکت کنیم این است که باید آن عمل ، جوری باشد که مورد پذیرش خداوند واقع شود ؛ به عبارتی اگر آن کس که کار انجام مى دهد، ابراهیم و همکارش اسماعیل و محل کارش مسجدالحرام و نوع کارش ساختن کعبه باشد؛ امّا قبول نشود، ارزشى ندارد؛ لذا حضرت ابراهیم هنگام ساختن کعبه تمام فکر و ذهنش این است که کارش مورد قبول خداوند واقع شود و می فرماید : «ربّنا تقبّل منّا ؛ خداوندا! این عمل را از ما قبول فرما. »(بقره، 127)
در جای دیگر می بینیم که اگر نذر کننده مادر مریم و مورد نذر، فرزندى باشد که سالها انتظارش را داشته و فرزندش را وقف مسجد کند، باز هم باید به فکر قبولى آن باشد، همان گونه که مادر حضرت مریم پس از نذرش گفت: «فتقبّل منّى؛ خداوندا! این عمل را از من پذیرا باش. »(آل عمران، 35)
5- ولایت اهل بیت، بهترین عمل
از امام صادق(ع) سوال شد: معنای «حی علی خیر العمل » چیست و کدام عمل است ؟ فرمود : « خیر العمل ، الولایة ؛ بهترین عمل ، ولایت ما اهل بیت است.»(مستدرک الوسائل ، ج 4 ، ص 70)
علامه بحرانى در کتاب غایة المرام ص 329 در تفسیر آیه 89 الى 90 سوره نمل که مى فرماید: «مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَیْرٌ مِنْها وَ هُمْ مِنْ فَزَع یَوْمَئِذ آمِنُونَ * وَ مَنْ جاءَ بِالسَّیِئَةِ فَکُبَّتْ وُجُوهِهِمْ فِى النّارِ هَلْ تُجْزَوُنَ اِلاّ ما کُنْتُمْ تَعْمَلُون ؛ یعنى کسانى که در قیامت نیکوکار وارد محشر مى شوند پاداش بهتر از آن یابند و علاوه بر آن از هول و هراس قیامت در امان باشند . و کسانى که بدکار و زشت کردار درآیند در آن روز به رو در آتش جهنّم افتند و این کیفر و عقوبت جز سزاى اعمال آنان نخواهد بود.»
از ابراهیم بن محمد شافعى در کتاب فرائد السبطین از ابى عبدالله جدلى روایت کرده که مى گوید: وارد شدم بر على(علیه السلام) فرمود: اى ابا عبدالله مى خواهى تو را از آن حسنه و ثوابى که موجب بهشت و سیئه و گناهى که موجب جهنّم مى شود و هیچ عملى از او پذیرفته نخواهد شد آگاه کنم؟
گفتم: آرى بفرمایید، فرمود: آن حسنه محبت ما اهل بیت و آن سیئه و گناه نیز، بغض و عداوت ما مى باشد. بنابراین بهترین پاداش و اجر براى دوستان اهل بیت(علیهم السلام) در قیامت در امان بودن از عذاب الهى خواهد بود.
خداوند به موسى وحى فرستاد، آیا هرگز عملى براى من انجام داده اى؟ عرض کرد: آرى، براى تو نماز خوانده ام، روزه گرفته ام، انفاق کرده ام، و به یاد تو بوده ام، فرمود: اما نماز براى تو نشانه حق است، روزه سپر آتش، انفاق سایه اى در محشر، ذکر، نور است، کدام عمل را براى من به جا آورده اى اى موسى؟! عرض کرد: خداوندا خودت مرا در این مورد راهنمائى فرما»، فرمود: هَلْ وَالَیْتَ لِی وَلِیّاً؟ وَ هَلْ عَادَیْتَ لِی عَدُوّاً قَطُّ؟ فَعَلِمَ مُوسَى أَنَّ أَفْضَلَ الأَعْمَالِ الْحُبُّ فِی اللَّهِ وَ الْبُغْضُ فِی اللَّهِ؛
آیا هرگز، به خاطر من کسى را دوست داشته اى؟ به خاطر من کسى را دشمن داشته اى؟ این جا بود که موسى دانست: برترین اعمال، دوستى براى خدا و دشمنى براى خداست» (سفینة البحار، ج 1، ص 199)
6- سخت ترین کارها، بهترین است!
« افضل الأعمال ، احمزها ; بهترین اعمال مشکل ترین آنهاست.»(بحارالانوار، ج 7، ص 191) یعنى کسانى که در قیامت نیکو کار وارد محشر مى شوند پاداش بهتر از آن یابند و علاوه بر آن از هول و هراس قیامت در امان باشند . و کسانى که بدکار و زشت کردار درآیند در آن روز به رو در آتش جهنّم افتند و این کیفر و عقوبت جز سزاى اعمال آنان نخواهد بود
امیر المؤمنین(ع) می فرماید: افضل الاعمال، ما اکرهت نفسک علیه؛( نهج البلاغه فیض الاسلام، ص 1196، کلمات قصار، شماره 241) بهترین اعمال آن است که نفس خود را به انجام آن – به رغم خواسته اش – وادار و اجبار سازی یعنی مالک نفس خویش گردی .آن را هر موقع و هر کجا که ایمان و عقل مجاز دانسته اند، به حرکت و فعالیت وادار سازی، نه این که نفس دیو صفت، مالک تو و نفس ملکوتی و انسانی ات گردد.
7- ارزش و دشواری نیّت
امامان معصوم (علیهم السلام) فرموده اند: «نیة المؤمن خیر من عمله»( اصول کافی ، ج 2 ، ص 84 ) و یا : «أفضل الأعمال أحمزها»( بحار ، ج 67 ، ص 237) نیّت روح عمل، و کار دشواری است. چون اصل کار را بسیاری از انسانها انجام می دهند ، امّا همه قدرت نیّت صحیح ندارند ؛ چرا که :
اوّلاً: می شود کار ناپسند را «قربة الی الله»، انجام داد. بنابراین، باید کار، شایستگی نزدیک ساختن انسان به خدا را داشته باشد ، دارای (حسن فعلی) باشد .
ثانیاً : باید کار، از «حُسن فاعلی» برخوردار باشد . در این صورت اگر این عمل از هر پیرایه‌ای منزّه باشد ، نیت آن بهتر از خود عمل است و البته این بسیار دشوار است و به همین جهت هم نیّت ، بهترین اعمال است ؛ مثلاً، کسی که کتابی می نویسد ، طبیعتاً علاقه دارد که نام او روی جلد آن نوشته شود؛ یا اگر کسی مسجد یا مؤسسه خیریه‌ای می سازد ، علاقمند است که نام او در چهره تابلو آن ثبت شود و یا در محافل برده شود و بعضی هم علاقه مندند که نامشان برده نشود تا دیگران بگویند: او بدان حد رسیده که حتی حاضر نشده مردم نامش را ببرند که این هم یک نوع ریاست؛ یعنی، گاهی انسان ریا می کند و نمی داند که ریاکار است، که البته این ریای مرموزی است و کمتر مورد توجه قرار می گیرد و شیطان هم هر کسی را از راه مخصوص او فریب می دهد . برخی هم برای این که دیگران نگویند فلان کس ریاکاری می کند کار خیر را انجام نمی دهند که در حقیقت ، سخن مردم انگیزه ترک کار خیر، است .
8- سیر کردن وسیراب کردن:
در بعضى از روایات نیز تصریح شده: اطعام گرسنگان به طور مطلق (هر چند مؤمن و مسلمان هم نباشند) از افضل اعمال است، چنان که در روایتى از پیغمبر است: مِنْ أَفْضَلِ الأَعْمالِ عِنْدَ اللَّهِ إِبْرادُ الْکِبادِ الْحارَّةِ وَ إِشْباعُ الْکِبادِ الْجائِعَةِ وَ الَّذِی نَفْسُ مُحَمَّدٍ صلى الله علیه و آله بِیَدِهِ لا یُؤْمِنُ بِی عَبْدٌ یَبِیتُ شَبْعانَ وَ أَخُوهُ- أَوْ قالَ جَارُهُ- الْمُسْلِمُ جائِعٌ؛
یکى از برترین اعمال نزد خدا خنک کردن جگرهاى داغ است، و سیر کردن شکم هاى گرسنه، سوگند به کسى که جان محمّد در دست او است !بنده اى که شب سیر بخوابد و برادر- یا فرمود همسایه- مسلمانش گرسنه باشد، به من ایمان نیاورده است»!. (بحارالانوار ج 74، ص 369)
9- نشانه عمل صالح چیست؟
قرآن می‌فرماید: « أَیُّکُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً»(ملک/2) در سوره کهف خداوند می ‌فرماید: « لِنَبْلُوَهُمْ أَیُّهُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً»(کهف/7) ما مردم را آزمایش می‌کنیم تا ببینیم که کدام عملشان بهتر است.
امام صادق علیه السلام می‌فرمایند: «منظور از احسن عملاً، اکثر عملا، به معنای زیادی عمل نیست، چرا که زیادی عمل ملاک نیست، بلکه نیکی و کیفیت عمل مهم است .
10- بهترین عمل از نگاه شیخ بهایی :
همه روز روزه بودن همـه شب نماز کردن
همه ساله حج نمودن سفر حجاز کردن
ز مدینـه تا بــه کعبه سر و پـا برهنه رفتن
دو لـب از بـرای لبیک به وظیفه باز کردن
به مساجد و معابد همه اعتکاف جستن
ز ملاهی و مناهــی همه احتراز کردن
شب جمعه ها نخفتن به خدای راز گفتن
ز وجــود بـی نیــازش طلــب نیــاز کردن
بـه خدا که هیچ کس را ثمر آنقدر نباشد
کــه بروی ناامیـدی در بسته باز کردن
نتیجه گیری :
همه اعمال، یک وجه بهترین دارد، و این که بشود یک عمل را بصورت کلی بعنوان بهترین عمل قلمداد کرد، دشوار است. اما در یک جمع بندی کلی می توان گفت که: شناخت و عمل به وظیفه می تواند در یک کلام بهترین اعمال باشد .
حضرت برترین وسیله تقرب به خداوند را ده چیز برشمرده :
إِنَّ أَفْضَلَ مَا تَوَسَّلَ بِهِ الْمُتَوَسِّلُونَ إِلَى اللَّهِ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَى ، الإِیمَانُ بِهِ وَبِرَسُولِهِ، وَالْجِهادُ فِی سَبِیلِهِ، فَإِنَّهُ ذِرْوَةُ الإِسْلامِ؛ وَ کَلِمَةُ الإِخْلَاصِ فَإِنَّهَا الْفِطْرَةُ؛ وَ إِقَامُ الْصَلاةِ فَإِنَّهَا الْمِلَّةُ؛ وَ إِیتَاءُ الزَّکاةِ فَإِنَّهَا فَرِیضَةٌ وَاجِبَةٌ؛ وَ صَوْمُ شَهْرِ رَمَضَانَ فَإِنَّهُ جُنَّةُ مِنَ الْعِقَابِ؛ وَ حَجُّ الْبَیْتِ وَ اعْتِمَارُهُ فَإِنَّهُمَا یَنْفِیَانِ الْفَقْرَ وَ یَرْحَضَانِ الذَّنْبَ، وَ صِلَةُ الرَّحِمِ فَإِنَّهَا مَثْرَاةٌ فِی الْمَالِ، وَ مَنْسَأَةٌ فِی الأَجَلِ؛ وَ صَدَقَةُ السِّرِّ فَإِنَّهَا تُکَفِّرُ الْخَطِیئَةَ؛ وَ صَدَقَةُ الْعَلانِیَةِ فَإِنَّهَا تَدْفَعُ مِیتَةَ السُّوءِ؛ وَ صَنَائِعُ الْمَعرُوفِ فَإِنَّهَا تَقِی مَصَارِعَ الْهَوَانِ.
برترین وسیله اى که متوسّلان به خدا، به آن توسّل مى جویند، ایمان به خدا و پیامبر اوست . جهاد در راه خدا که قلّه رفیع اسلام است . کلمه اخلاص (و شهادت به یگانگى خدا) که هماهنگ با فطرت انسانى است، برپا داشتن نماز که حقیقت دین و آیین است، اداى زکات که فریضه اى واجب است، روزه ماه رمضان که سپرى در برابر عذاب الهى است، حج و عمره خانه خدا که نابود کننده فقر و شستشو دهنده گناه است . صله رحم که سبب فزونى مال و طول عمر، وصدقه پنهانى که کفّاره گناهان است .صدقه آشکار که از مرگ هاى بد پیشگیرى مى کند . خدمت به خلق که از لغزش ها و شکست هاى خفّت بار جلوگیرى مى کند. (نهج البلاغه فیض الاسلام خطبه 110)
پی نوشت ها:
1 . محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج 90، ص 163.
2 . خیراعمالکم الصلوه، همان، ج 7، ص 97.
3. تفسیر نمونه، ج 17، ص 167. پ
4- .بحارالانوار، ج 10، ص 94.

باقیات الصالحات

دیدگاه شما برای ما ارزشمند است

نظر شما چیه؟ منتظر نظرات ارزشمند شما هستیم *

دکمه بازگشت به بالا