بوسیدن پای استاد
سلام علیکم حکم بوسیدن روی پای استاد به سبب احترام از او چیست ؟آیا حرام هست ؟
در پاسخ به مطالب زیر توجه کنید .الف ) به خودی خود اگر بوسیدن دست و پای کسی حرام شرعی نبوده و منجر به حرام نشود و ترس افتادن در حرام هم نباشد ، مانعی ندارد ، بنابراین بوسیدن پای استاد اگر بخاطر احترام باشد منع شرعی ندارد .* تواضع علامه حسن زاده نسبت به اساتیدش
… بنده حریم اساتید را بسیار بسیار حفظ مى کردم و سعى مى کردم در حضور استاد تکیه به دیوار ندهم ، سعى مى کردم چهار زانو ننشینم . حرف را مواظب بودم زیاد تکرار نکنم ، چون و چرا نمى کردم که مبادا سبب رنجش استاد بشود.
مثلا من وقتى ، محضر همین آقاى قمشه اى بودم ، ایشان در حالت چهار زانو نشسته بود. پاى راستشان بیرون بود. من پهلوى ایشان نشسته بودم . خم شدم و کف پاى ایشان را بوسیدم . ایشان برگشتند و به من فرمودند: چرا این کار را کردى ؟
گفتم : من لیاقت ندارم که دست شما را ببوسم ، همین که پاى شما را بوسیدم ، براى بنده خیلى مایه مباهات است . خوب ! چرا من این کار را نکنم ؟!من قریب دوازده سال در محضر ایشان بودم . در این سالیان ، درس هاى ما شب ها بود بعد از نماز مغرب و عشا تمام منظومه به غیر از منطق منظومه ، و از اول الهیات اسفار تا آخر آن ، و از اول نمط چهارم اشارت تا آخر آن را در خدمت جناب آقاى قمشه اى خواندم … . (داستان های عارفانه جلد ۲)
ب ) از نظر فتوایی بعضی از فقها مانند مرحوم آیت الله خویی فرموده اند بوسیدن دست پدر و مادر و بوسیدن زن دست شوهر خودش را به خاطر احترام و نیز بوسیدن دست سادات به خاطر قرابت با پیامبر(ص) و دست عالم مستحب است و در غیر این موارد را مکروه می دانند.(آیت الله مکارم: ج1، س1605 و س1800)به طور کلی بوسیدن دست دیگران حرام نیست ولی کراهت دارد مگر در دو مورد یکی بوسیدن دست عالم (خواه استاد انسان باشد یا نه) و دیگری بوسیدن دست سادات. بوسیدن دست در این دو مورد مستحب است ولی بوسیدن دست پدر و مادر یا همسر، استحباب آن ثابت نشده است.(صراط النجاه، ج2، ص1734)
ج ) در روایات از امام صادق(ع) نقل شده که فرموده است: «لا یقبل رأسُ احد ولا یداه الا رسول اللّه او من ارید به رسول اللّه ؛ سر و دست کسى را نباید بوسید به جز رسول خدا(ص) یا کسى که با بوسیدن سر و دست او مقصود رسول خدا(ص) باشد(فرزندان رسول خدا یا علما و پیشوایان دینى)» ، (بحارالانوار، ج 73، ص 307).ولی همچنین از روایات استفاده مى شود که علاوه بر زمان رسول خدا (ص) در زمان ائمه(ع) هم این کار نسبت به ایشان انجام مى شده است.یونس بن یعقوب گفت: به امام صادق عرض کردم دست خود را بده تا ببوسم؛ حضرت دست خود را به من داد؛ (بوسیدم) عرض کردم فدایت شوم سر خویش را به من بده تا بوسه زنم حضرت به تقاضاى من رفتار نمود؛ عرض کردم دو پاى خود را بده تا ببوسم، حضرت فرمود قسم یاد کرده ام که اجازه ندهم کسى پایم را ببوسد، (بحارالانوار، ج 76، ص 39).ابن عمر مى گوید: ما دست رسول خدا را مى بوسیدیم، (محجة البیضاء، ج 3، ص 387).در امالى طوسى از ابن مسعود روایت کرده که رسول خدا را دیدم که دستش در دست على(ع) بود و آن حضرت دست على(ع) را مى بوسید من عرض کردم یا رسول اللّه على در نزد شما چه منزلت و مقامى دارد؟ فرمود همان منزلتى را که من پیش خدا دارم ، (مناقب آل ابیطالب، ج 2، ص 220).
بنابراین بوسیدن دست خاص رسول خدا(ص) نبوده است و این عمل نسبت به اهل بیت(ع) هم رواج داشته و حتی خود رسول خدا(ص) دست علی (ع) و کارگری را بوسیده است.البته بوسیدن دست علما اگر به این عنوان باشد که آنها شاگردان مکتب امامان(ع) و رواج دهنده روش و منش آنها و مشعل داران علم و هدایت در جامعه بشری می باشند، در واقع نوعی تکریم علم و عمل و بزرگداشت کمال و فضیلت است و اشکالی ندارد و بیانگر روح تواضع و کرنش در برابر بزرگی و عظمت می باشد.
بوسیدن پای استاد