حریم خصوصی کاربران فضای مجازی
آیا باز کردن ایمیل (صندوق پستی اینترنتی) یا پایگاه های موجود در پیام رسان ها و شبکه های اجتماعی ایرانی توسط نهاد ها و مراکز امنیتی و اطلاعاتی مانند سازمان اطلاعات بدون دلیل موجه و در غیر زمان ضرورت جایز است؟
آیا این کار مصداق نقض حریم خصوصی کاربران و حرام نیست؟
از مسائل بسیار مهمی که دین اسلام به آن شدیدا اهتمام دارد، نگهداری حرمت و آبروی مسلمین و پرهیز از جستجو و تفتیش عقاید آنها است .تجسس و خبر جویی از اندرون زندگی شخصی مردم جایز نیست و به هیچ کس اجازه داده نشده است که اسرار ولغزشهای مردم را افشا کند . امنیت و آسایش خاطر همگانی مردم با موارد فوق فراهم می شود . ادله متعددی شامل آیات و روایات نیز بر عدم جواز چنین مسئله ای دلالت دارد که عبارتند از :1. خداوند متعال می فرمایند :«یا ایها الذین امنوا اجتنبواکثیرامن الظن ان بعض الظن اثم ،و لا تجسو ا و لا یغتب بعضکم بعضا ،ایحب احدکم ان یاکل …» ؛ ای کسانی که ایمان آورده اید از بسیاری گمانها درباره دیگران بپرهیزید، به راستی که برخی از گمانها گناه است درباره یکدیگر جاسوسی نکنید و بعضی از شما غیبت بعضی نکنند ،آیا کسی از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده خود را بخورد ؟که البته از آن بدتان می آید .2. لا تجسسوا صیغه نهی است که ظهور در حرمت دارد و طبق نظر مفسرین منظور از کلمه( و لا تجسوا) تحریم کنجکاوی و دنبال کردن لغزشهای اهل اسلام است . در مجمع البیان مرحوم طبرسی فرموده است که در پی جستجوی عیبهای مردم نباشید . امام صادق در این باره می فرماید اگر کسی لغزشها و گناهانی راکه از مومنین با دو چشم خود دیده و یا با دو گوش خود شنیده باشد و برای دیگران بازگو کند او از مصاریق این آیه شریفه است که می فرماید :آنان که نقل و پخش کردن کار بد در میان مومنان را دوست دارند ،در آخرت برایشان عذابی دردناک وجود دارد .( اصول کافی ج 2 /357 ،کتاب الایمان و الکو ،باب الغیمه والتهمه ،حدیث 2) . و پیامبر اسلام نیز می فرمایند: در باره لغزشهای مومنین تجسس نکنید ،چون که هر کس لغزشهای برادران مومن خود را پی جویی کند ،خداوند نیز لغزشهای خود او را پی جویی خواهد کرد و او را بی آبرو و رسوا خواهد کرد هرچند که در درون خانه اش باشد .(اصول کافی ج2 /3355 ،کتاب ایمان و کفر ،باب من طلب ثمرات المومنین ج5 ). امام علی در نامه معروف خود به مالک به عنوان حاکم مصر چنین می نویسد : کم ارج ترین افراد نزد تو باید کسانی باشند که نسبت به کشف و پخش عیوب و اسرار مردم حریص تر و بی باک ترند برای اینکه نوعا مردم دارای عیوبی هستند که حاکم برای پنهان داشتن آنها از همه سزاوارتر است .پس هرگز در صدد کشف کردن آن لغزشهایی که پنهان از تو (پنهان از حکومت )صورت گرفته بر نیا چون تو به عنوان حاکم مسلمین فقط مسئول پاکسازی جامعه از آلودگی های آشکار و ظاهری هستی ،درباره لغزشهای پنهان مردم خداوند خود داوری خواهد کرد . بنابراین تا آنجا که می توانی اسرار مردم را پنهان نگه دار تا خداوند نیز اسرار تو را از مردم پنهان نگه دارد.(نهج البلاغه نامه 53 ) .مجموعه آیات و روایاتی که در این زمینه وجود دارد به خوبی بیانگر آن است که از دیدگاه اسلام هرگز نباید حقوق افراد مسلمان با استراق سمع ،تفتیش و تجسس و افشاگری مورد تعرض قرار گیرد. البته حرمت تجسس در امور خصوصی، استثنائاتی هم دارد که عمدتا مربوط به مواردی است که مصالح عمومی ،امنیت ،استقلال و منافع ملی به مخاطره می افتد، چنانکه در هر کشوری و از جمله کشورهایی که مدعی حریم خصوصی و فردی هستند چنین استثنائی به رسمیت شناخته می شود.
با توجه به همین نکات، سازمان های اطلاعاتی، امنیتی و هر سازمان دیگری در داخل جمهوری اسلامی ایران، جز در موارد ضرورت امنیتی، هرگز به خود اجازه ورود به حریم خصوصی کاربران پیام رسان ها و شبکه های اجتماعی را نمی دهند، به ویژه اینکه مقام معظم رهبری نیز اخیرا در فتوایی در این زمینه اعلام نمودند: «تعرض به امنیت و حریم داخلی مردم «حرام شرعی» است و نباید انجام شود.»(دیدار جمعی از مدیران و مسئولان نظام جمهوری اسلامی ایران، http://farsi.khamenei.ir/news-content?id=39362 )
سرانجام آخرین نکته در این زمینه اینکه صحبت هایی که در زمینه ورود دستگاه های اطلاعاتی نظام به حریم خصوصی کاربران در فضای مجازی صورت می گیرد عمدتا شایعه سازی های بیگانگان می باشد که با هدف دلسرد کردن مردم از پیام رسان های داخلی صورت می گیرد و این در حالی است که پیام رسان های خارجی همچون تلگرام، به دلیل اینکه سرور هایشان را در خارج از کشور مستقر کرده اند و از طرفی با سرویس های بیگانگان و دشمنان نظام نیز مرتبط هستند و بالاتر اینکه به هیچ قانون و ضابطه ای در این زمینه پایبندی ندارند، دارای ضریب اطمینان کمتری از جهت درز اطلاعات خصوصی کاربران را دارا هستند، چنانکه اخیرا فاش شد فیس بوک که مشهورترین شبکه اجتماعی می باشد، به راحتی وارد حریم خصوصی میلیون ها کاربرد خود شده بود و در صورت بروز چنین رویدادی امکان هیچ گونه پیگیری هم وجود ندارد و همین لزوم اعتماد به پیام رسان های داخلی و گوش ندادن به شایعه سازی های بدخواهان نظام را دو چندان می سازد.
حریم خصوصی کاربران فضای مجازی