تبعیض در تقلید
آیا تبعیض در تقلید جایز است؟ آیا جایز است در یک مسأله، به رساله چندین مجتهد رجوع نموده و یکى از آنها را انتخاب کرد؟
همه مراجع (به جز وحید): تبعیض در تقلید، در صورت تساوى دو یا چند مجتهد، جایز است؛ براى مثال مى توان در مسائل نماز و روزه، از مجتهدى و در خمس از مجتهد دیگر و در ازدواج از شخص سومى تقلید کرد. اما در مسائلى که به هم مربوط است – چنانچه عمل به فتواى آنان باعث بطلان عمل و یا مخالفت قطعى حکم خدا شود – تبعیض جایز نیست.[ نورى، استفتاءات، ج 2، س 11 و ج 1، س 4؛ امام، استفتاءات، ج 1، س 8 و 9؛ مکارم، استفتاءات، ج 2، س 11؛ تبریزى، استفتاءات، س 42؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 11 و 12؛ صافى، جامع الاحکام، ج 1، س 13 و 14، خامنه اى، اجوبه الاستفتاءات، س 18؛ بهجت، وسیله النجاة، ج 1، م 4 و توضیح المسائل، م 5؛ سیستانى، تعلیقات على العروة، م 13 و 33.]
مانند این که در احکام نجاست بدن و لباس به فتواى مجتهدى عمل کند و در احکام لباس نمازگزار به فتواى دیگر عمل کند.
آیتالله وحید: تبعیض در تقلید جایز نیست و در صورت تساوى دو یا چند مجتهد، باید به فتواى کسى عمل کنید که نظرش مطابق با احتیاط است و در غیر این صورت بین آن دو جمع نمایید (مثل اینکه یکى به شکسته شدن نماز و دیگرى به تمام فتوا داده است). اگر احتیاط ممکن نبود و یا مشقت داشت، مى توانید از یکى از آنان تقلید کنید.[ توضیح المسائل، م 4.]تبصره 1. حکم بالا در تبعیض ابتدایى است؛ یعنى، جایگاه این اختیارى که براى مقلّد منظور شده، به پیش از عمل باز مى گردد و اگر بخواهد بعد از عمل، به فتواى مجتهد دیگر رفتار نماید؛ در این صورت حکم رجوع را پیدا مى کند.
تبصره 2. طبق فتواى آیتالله بهجت و آیتالله سیستانى در صورتى تبعیض در تقلید جایز است که مجتهدان در تقوا و ورع نیز مساوى باشند.
تبعیض در تقلید