تمسخر و استهزاء

در پاسخ به شما بگویم خدا را از بابت این نعمت که به فکر اصلاح خود افتاده‌اید شکر کنید و از خدا بخواهید توفیق اصلاح کامل را به شما بدهد.استهزاء و مسخره کردن :استهزاء این است که آدمى گفتار یا کردار یا صفات و خلقت مردم را به قول یا به فعل یا به ایماء و اشاره طورى نقل و حکایت و بازگو کند که سبب خنده دیگران شود، و البتّه این عمل از ایذاء و تحقیر و آگاهانیدن بر عیوب و نقائص مردم خالى نیست، و اگر این کار در حضور شخص مورد استهزاء نباشد، متضمّن غیبت نیز خواهد بود. و باعث این صفت و عمل یا عداوت است یا تکبّر و کوچک شمردن شخصى که به او استهزاء مى شود، در این صورت از رذائل قوه غضبیّه است.از آثار بد هرزه گویى و مسخره کردن دیگران غفلت و بى تفاوتى و از دست دادن احساس مسئولیت و از دست دادن دوستان است. افرادى که به این بیمارى دچار مى شوند قهرا از ذکر خدا غافل شده و از عبادت پروردگار لذت نمى برند، یعنى در عبادت حضور قلب ندارند و با اکراه و بى میلى با آن روبرو مى شوند. از قرآن کریم استفاده مى شود که یکى از موجبات غفلت و فراموشى از یاد خدا استهزاء و تحقیر مؤمنان است، زیرا بندگان مؤمن، مظاهر دین و مفاخر شریعت سیّد مرسلین اند و بى اعتنایى به مقام و منزلت آنان موجب سلب توفیق و باعث تاریکى دل مى شود و سر انجام انسان را با دوزخیان گمراه، همراه و همنشین مى سازد.  قبل از آنکه روش درمان عملی این رذیله را برای شما بگویم، باید به عواقب این گناه و بزرگی آن بیشتر آگاه شوید و از این کار، کاملا نفرت پیدا کنید و بر ترک مسخره‌ی دیگران عزم جدی کنید.پیامبر خدا صلى الله علیه و آله می‌فرمایند : دَرِ بهشت به روى یکى از مسخره کنندگان باز مى گردد و به او گفته مى شود : بیا .او با غم و اندوه جلو مى رود و چون نزدیک شد ، در به رویش بسته مى شود . سپس در دیگرى به رویش گشوده مى گردد ……… این کار مرتّبا تکرار مى شود تا جایى که در به رویش باز مى گردد و گفته مى شود : بیا ، بیا ؛  اما او دیگر جلو نمى رود .( میزان الحکمه ج5 ص 249)همچنین فرمود: در بدى فرزند آدم همین بس که برادر مسلمان خود را تحقیر کند .(همان ج3 ص142)امام باقر علیه السلام می‌فرمایند : هیچ انسانى نیست که پیش روى مؤمنى از او بد گوید و طعنه زند، مگر این که به بدترین شکل بمیرد و سزاوار است که روى خیر و سعادت را نبیند. (همان ج8 ص341)مسخره کردن و توهین به هیچ یک از بندگان خدا به هر طریقی جایز نیست و از گناهان بزرگ و حرام است. قرآن کریم در سوره حجرات در مورد حرمت و ممنوع بودن تمسخر و برخی صفات اخلاقی زشت دیگر می فرماید: یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا یَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسى أَنْ یَکُونُوا خَیْراً مِنْهُمْ وَ لا نِساءٌ مِنْ نِساءٍ عَسى أَنْ یَکُنَّ خَیْراً مِنْهُنَّ وَ لا تَلْمِزُوا أَنْفُسَکُمْ وَ لا تَنابَزُوا بِالْأَلْقابِ بِئْسَ الاسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِیمانِ وَ مَنْ لَمْ یَتُبْ فَأُولئِکَ هُمُ الظَّالِمُونَ (حجرات11) اى کسانى که ایمان آورده اید نباید گروهى از مردان شما گروه دیگر را استهزا کنند، شاید آنها از اینها بهتر باشند، و نه زنانى از زنان دیگر شاید آنان بهتر از اینان باشند، و یکدیگر را مورد طعن و عیبجویى قرار ندهید، و با القاب زشت و ناپسند یاد نکنید، بسیار بد است که بر کسى بعد از ایمان نام کفر بگذارید، و آنها که توبه نکنند ظالم و ستمگرند.عوامل مسخره کردن: مهم‌ترین عامل در کسی که دیگران را مسخره می‌کند، داشتن غرور است. هیچ کس نمى تواند بگوید: من در پیشگاه خدا از فلان کس برترم، و به همین دلیل تحقیر دیگران و خود را برتر شمردن یکى از بدترین کارها، و زشترین عیوب اخلاقى است که بازتاب آن در تمام زندگى انسانها ممکن است آشکار شود.تضاد افکار، سلیقه‌ها و نظرات نیز می‌تواند عامل تمسخر دیگران شود. ما باید یاد بگیریم طرف مقابل را تحمل کنیم و با صعه صدر با دیگران برخورد کنیم. با توجه به این مطالب برای درمان این رذیله به این دستورالعمل توجه کنید:دفترچه‌ای انتخاب کنید و تمام کارهایی را که در این حالت انجام می‌دهید، یادداشت کنید. در آن دفترچه با خود تعهد کنید که دیگر آن کارها را انجام ندهید و از همه‌ی آنها توبه کنید.تمام کسانی را که به این طریق آزرده‌اید، از خود راضی کنید و حلالیت بگیرید. سعی کنید پشیمانی را در وجود شما ببینند تا حتما از شما بگذرند.هر روز صبح با خود عهد کنید که به آن مواردی که به خود و خدا قول داده بودید، عمل کنید.در طول روز مراقب خود باشید و دقت کنید به آنچه به خود و خدا قول داده‌اید، عمل کنید. اگر احیانا موردی از دست شما خارج شد، سریعا توبه کنید و آن را جبران کنید.هر شب قبل از خواب، اعمال روزانه‌ی خود را مرور کنید. اگر توانسته اید به قول‌های خود عمل کنید، خدا را شکر کنید و در آن دفترچه به خود نمره‌ی خوبی بدهید.  اگر موارد تخلفی داشته‌اید، استغفار کنید و از خدا بخواهید شما را در راه تصمیمتان یاری کند.بعد از چند روز که به این برنامه عمل کردید، قدرت اراده‌ی شما مضاعف می‌شود و حالا می‌توانید برای خود برخی جریمه‌ها را نیز تعریف کنید که در صورت تخلف، جریمه شوید.این نکته را فراموش نکنید که درمان هر رذیله مدتی طول می‌کشد، لذا ناامید نشوید. برخدا توکل کنید و بدانید بزرگترین جهاد ، جهاد با نفس است و خداوند حتما مجاهدان در راه خود را یاری می‌کند.«وَ الَّذینَ جاهَدُوا فینا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا» (عنکبوت 69) و کسانى که در راه ما (با نفس خود و دشمن ما) جهاد کردند به یقین آنها را به راه هاى (وصول به مقام قرب) خود راهنمایى مى کنیم .